مهندسی رزمی و اقداماتی که در طول هشت سال دفاع  انجام پذیرفته است بسیار گسترده  واثر گذار در دفاع بوده است . مهندسی رزمی سپاه ، با کمک مهندسی چهاد سازندگی ,علاوه بر فعالیتهای متنوع و گسترده در طول جبهه های نبرد و در عملیاتهای مختلف ، سبب افتخارات بی نظیری در جنگ تحمیلی از قبیل پل خیبر و جاده سید الشهدا و پل بعثت شدند .

و پس از پایان جنگ تحمیلی ماشین آلات و تجهیزات مهندسی که عمدتا غنیمتی بودند، بلافاصله پس از پایان جنگ تحمیلی توان مهندسی رزمی نیروهای مسلح و جهاد سازندگی در امر بازسازی خرابیهای ناشی از جنگ بکار گرفته شده و در خدمت بازسازی کشور قرارگرفت و منشا تحولات درخشانی واقع شد .

قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) وابسته به سپاه پاسداران، جهاد نصر وابسته به وزارت جهاد کشاورزی و قرارگاه قائم وابسته به ارتش جمهوری اسلامی، از بطن توان مهندسی رزمی دفاع مقدس بوجود آمدند.

• در دوران سازندگی ، ساخت هزاران کیلومتر جاده و بزرگراه، راه آهن، ساخت دهها سد بزرگ ، هزاران کیلومتر لوله گذاری نفت و گاز، ساخت پالایشگاه و پتروشیمی، صنایع معدنی و فلزی، صنایع غذایی، حمل و نقل، تاسیسات دریایی، اسکله و بندر، آبرسانی، و محرومیت زدایی و … گوشه از برکات و نتایج همت بالای رزمندگان مهندسی رزمی دفاع مقدس پس از جنگ و دوران سازندگی می باشد.
• به برخی از دستاوردهای فعالیت‌های خلاقانه‌ی جبهه‌های دوران دفاع مقدس، در پیشرفت‌های علمی و صنعتی کشور از زبان دو نفر از مهندسین مرکز تحقیقات مهندسی جنگ جهاد سازندگی ارایه میگردد:
• – وزیر نیروی وقت (آقای زنگنه) در این رابطه می‌گویند: ما نیروگاه سازی را از بچه‌های مهندسی جنگ یاد گرفتیم. مهم تر از نیروگاه سازی، ساخت توربین نیروگاه است که در سایز نیروگاه‌های بزرگ در انحصار ده یا کمتر از ده کشور دنیا است که ایران یکی از آن ده تا هست و این کم دستاوردی نیست و ریشه اش را که نگاه می‌کنیم می‌بینیم برمی گردد به مباحثی که در حوزه‌ی متالورژی و تولید مواد مخصوص آن برمی گردد.
• – شهید مهندس ساسانی در دوران جنگ، طرح تولید ابر مصنوعی را اجرا کرد که وقتی این فن آوری ها بعدها پیشرفت کرد، تبدیل شد به موتورهای پالس جت و فن آوری تولید موتورهای پالس جت.
• – احداث کارخانجاتی که الان ژنراتور با ظرفیت ۲۵۰ مگاواتی در کشور که برق ما را تأمین می‌کند ریشه اش در خلاقیت دوران دفاع مقدس است.
• – ساخت سطح راداری کاذب در دوران دفاع مقدس برای گمراه کردن موشک ها، بعدها گفتیم که اگر بخواهیم این موج را خودمان تولید کنیم چکار باید بکنیم. رسیدیم به اینکه ما باید فن آوری ارسال موج در زیرآب، دریافت موج برگشتی و پردازش موج را داشته باشیم. این سه عنصر که کنار هم قرار گرفتند تبدیل شد به سونارهای نظامی. در زیردریایی کسی جایی را نمی بیند و حرکت با استفاده از سونار آن است و الان اگر کسی بخواهد زیردریایی بخرد، به او می‌دهند ولی سونار آن را نمی دهند. ما از اینجا به فن آوری سونارهای نظامی دست پیدا کردیم. بعد از جنگ گفتیم که چطور می‌توان با استفاده از این فن آوری، کار اقتصادی کرد؟ از این دانش استفاده کردیم در تشخیص گله‌های ماهی در زیر آب و راندمان صید را ببریم بالا. در تشخیص عمق از آن استفاده شد. در تشخیص پروفیل کف رودخانه از آن استفاده شد. از همین فن آوری بعدها ما موفق شدیم فیش بندر بسازیم. موفق شدیم از این فن آوری اِکوگراف بسازیم. موفق شدیم عمق سنج بسیار پیشرفته بسازیم و همین عمق سنج را در کارخانجات شیر، در مخازن نفتی که می‌خواهند سطح مایع را اندازه بگیرند، بکار گرفتیم.
• – پدافند شیمیایی یکی از مشکلات ما در جنگ بود و یکی از کارهایی که در دوران دفاع مقدس صورت گرفت این بود که به سیستمی دست پیدا کنیم که قبل از اینکه دوز مواد سمی هوا به جایی برسد که برای انسان مضر باشد، متوجه شویم و بتواند آلارم بدهد که بشود اقدامی انجام داد. ترکیبی از مهندس کامپیوتر، برق، فیزیک و حتی شیمی و ریاضی را در کنار هم قرار دادیم و کار کردیم. تقریبا ۳ تا ۴ سال طول کشید تا اولین سیستم دتکتور گاز شیمیایی ساخته شد که این کار را انجام می‌داد. بعد از آن این سیستم تکمیل تر شد و بخش دفاعی آن تقدیم صنایع دفاع شد و بخش غیر دفاعی آن برای شناسایی مواد مخدر در نیروی انتظامی استفاده گشت. همچنین این فن آوری به‌عنوان دتکتور مواد منفجره ساخته شد. الان این فن آوری در مرکز اصفهان تحقیقات مهندسی جهاد، تبدیل شده است به یک سیستم آزمایشگاهی اندازه گیری خیلی دقیق.
• دستاوردهای مدیریتی که ما در دوران دفاع مقدس پیدا کردیم خیلی اثراتش بیشتر و ارزشمندتر از دستاوردهای فن آوری آن بود. به‌عنوان نمونه ما به این دست یافتیم که چگونه می‌توان از یک ایده برسیم به محصولی که در بازار برود و استفاده شود. حال اگر این دستاورد مدیریتی را بکار نبندیم چه می‌شود؟ اینطور می‌شود که نیروهای متخصص ما در داخل کشور نمی توانند کارآمد و مفید باشند ولی به محض اینکه به کشورهای پیشرفته خارجی می‌روند انسانهای کارآمد و موفقی می‌شوند؛ باوجود اینکه در داخل صنعت کشور هم صنعت داریم برای اینکه آن‌ها را بکار بگیریم. درحالیکه اگر تفکر دوران دفاع مقدس درخصوص حل مشکلات جنگ، امروز در خصوص حل مشکلات جامعه به کارگرفته شود، این‌گونه مشکلات را نخواهیم داشت .
• پس از جنگ تحمیلی نیز توان مهندسی سپاه ، به کمک بازسازی کشور آمده و همزمان نیز در حوزه های مهندسی دفاعی ، اقدامات ارتقای توان دفاعی و ایجاد بازدارندگی تلاشهای بسیار نموده است و همچنین نسبت به صدور تجارب خود به محور مقاومت نیز منشا خدمات ارزنده ای بوده است .

نتیجه گیری و سخن پایانی

• در طول تاريخ جنگ ها از يگان هاي مهندس به عنوان يك عنصر حساس و كارآمد ياد شده و نتايج به دست آمده ازعملیات هاي گذشته نشان داده است كه كاربرد اصولي مهندسي تا چه حد در موفقيت رزم و انجام مأموريت موثر بوده است. تجارب حاصله از دوران دفاع مقدس و بررسي جنگ هاي نوين، بار ديگر نقش كارساز يگان هاي مهندسي را تأييد نموده و حتي بعضي از صاحب نظران بر اين باورند كه چنانچه از اين يگان ها به گونه اي صحيح و عملي بهره برداري گردد قادرند چون بازویي توانمند، رزم را پشتيباني نمايند.
• مهندسی سپاه بایستی در ساخت و سازهای خود ، نسبت به سایر احداثات دیگران ، از کیفیت لازم در برابر تهدیدات محتمل ؛ از ایمنی بالایی برخوردار بوده وبعنوان الگو ومصادیق عینی درجامعه باشد . همچنین از پذیرش اجرای پروژه های ملی واستانی دولتی که ملاحظات ایمنی و پدافندی را رعایت نکرده ، اجتناب نماید و عامل توسعه اسیب پذیریهای کشور نباشد .
• ضرورت دارد ، کارگروه های تخصصی مهندسی رزمی در بخش های مختلف با حضور پیش کسوتان ایجاد شده و نسبت ثبت تجارب و نیز تهیه طرحهای گوناگون برای شرایط تهدیدات محتمل اتی اقدامات لازم به عمل امده و از آمادگی های لازم برخودار باشند.
• پس از پایان جنگ و شروع دوران بازسازی ، متاسفانه این ساختارهای پیشتیبانی از دفاع جمع اوری و بسیاری از اثار نیز از بین رفت. درحالیکه می توانست باقی بماند و نسبت به ثبت وقایع این اقدامات ارزشمند اقدام کرده و از تجربیات آن برای شرایط تهدیدات احتمالی اتی بهره گیری شود . در این شرایط که تهدیدات دشمنان و فشار تحریم و تهدید وجود دارد ، ضرورت دارد تا متناسب با شرایط فعالی واینده کشور تمهیدات لازم پیش بینی شود .