واژه «کودتا» به معنی «ضربه (ناگهانی) به دولت» است . و در طول سالهای متمادی به طرق مختلف در جهان رو به گسترش می باشد . بجز حمله مستقیم نظامی ، ابزاری برای کشورهای سلطه گر برای سیطره دادن حاکمیت نامشروعشان بر کشورهای مختلف با حاکم کردن سرسپردگانشان بر امورات کشورهای هدف بکار گرفته شده است .

• کودتا در کشورهای جهان

کودتاهای مشهور در جهان شامل : کودتای پینوشه در شیلی توسط امریکا ، کودتا در هندوراس توسط آمریکا ، کودتای امریکایی علیه مرسی در مصر ؛ میانمار ؛ تونس ؛ مالی ، اردن، سودان ؛ افغانستان ، پاکستان ، کویت ، بحرین ، نیجر و…. یاکودتای ساختگی ۲۰۱۶ ترکیه و دستگیری وتسویه حسابهای حزبی می باشد .

• الف ) کودتای قبل از انقلاب

در تاریخ پیش از انقلاب اسلامی طی یک کودتای انگلیسی رضا شاه بر سرکار می اید و طی یک کودتای امریکایی محمدرضا شاه به ایران باز گردانده میشود.

• ۳ اسفند ۱۲۹۹

کودتای سوم حوت ۱۲۹۹ کودتایی نظامی بود که با طراحی انگلیسی ها و توسط سیدضیاءالدین طباطبائی و کلنل رضا خان میرپنج (بعدها رضاشاه پهلوی) اجرا شد که زمینه را برای تشکیل سلسله پهلوی فراهم آورد. در روز سوم اسفند، قوای قزاق وارد تهران شده و ادارات دولتی و مراکز نظامی را اشغال کردند. نزدیک به صد تن از فعالان سیاسی و رجل سرشناس بازداشت و زندانی شدند. نتیجه کودتا، رئیس‌الوزرایی سیدضیاءالدین و وزیر جنگ و فرمانده کل قوا شدن رضاخان بود .

• کودتای ۲۸ مرداد

کودتایی که توسط سازمانهای مخفی اطلاعات انگلیس و آمریکا علیه دولت قانونی محمد مصدق اجرا شد . و نهضت مقاومت ملی که می رفت تبدیل به یکی از باشکوه ترین نهضت های ضداستعماری معاصر گردد، بدلیل خطای راهبردی مصدق در دور شدن از شهید مدرس و اعتماد زیاد وی به آمریکایی‌ها و نیز مشوش شدن فضا پس از ۳۰ تیر ۱۳۳۱، سرنوشتش به کودتای تلخ ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ ختم شد. ( بصیرت ،   ۲۸ مرداد ۱۳۹۹)

پس از کودتا سرلشکر زاهدی امور دولت را در دست گرفت. دکتر مصدق در روز ۲۹ مرداد خود را تسلیم کرده و بازداشت شد. شاه فراری را مجددا به کشور بازگرداندند و دوره اختناق برکشور تشدید شد .

• ب) کودتا برای شکست انقلاب

رژیم پهلوی و امریکا در وحشت از گسترش شعله های انقلاب ، غیر از کشتارهای ۱۷ شهریور و…. دو مرحله اقدام به کودتا صورت میگیرد ولی ناکام می ماند:

• کودتای حکومت نظامی اذهاری

بدنبال شعله ور شدن انقلاب اسلامی ،شاه در ۱۵ آبان ۱۳۵۷ شریف امامی را از نخست وزیری برکنار و یک کابینه نظامی به ریاست تیمسار ازهاری را روی کار آورد. ازهاری شیوه‌ای آمیخته از آشتی و سرکوب را پیشه کرد تا بدین وسیله بتواند انقلاب را آرام ویا سرکوب نماید و فرصت را برای ادامه حکومت شاه فراهم آورد . اما تظاهرات تاریخی روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی (۱۹ و ۲۰ آذر ۱۳۵۷) در سراسر کشور ؛ انقلاب را شعله ور تر کرد و ازهاری در ۲۵ آذر ۱۳۵۷ دچار سکته قلبی شده، و بستری شد؛ و عملاً کارها متوقف و امور مختل شد. و در روز ۱۰ دی ۱۳۵۷ استعفا داد و چند روز بعد به بهانه درمان از ایران به امریکا رفت. وعملا کودتایی که وی در سر داشت به نتیجه نرسید .

• کودتای حکومت نظامی ۲۱ بهمن ۵۷

بدنبال گسترش انقلاب اسلامی و پس از شدت گرفتن حملات مردم به كلانتری ها و پادگان ها، فرماندار نظامی تهران در ۲۱ بهمن ۵۷  ساعت منع عبور و مرور را تا ساعت ۱۲ ظهر افزایش داد. یعنی مردم تنها از ساعت ۱۲ظهر تا ۴:۳۰ بعد از ظهر اجازه خروج از منزل های خود را دارند.

قرار بود یك كودتای نظامی  با طراحی سفارت امریکا در تهران برای حفظ رژیم پهلوی صورت گیرد ، سپهبد رحیمی فرماندار نظامی تهران و حومه از یگان های تابع خود خواست تا بی درنگ تمام رهبران نهضت را دستگیر و با هواپیما به یكی از جزیره ها منتقل كنند. به همراه این دستور، فهرستی از نام صدها تن كه باید بازداشت شوند، پیوست شده است كه در این فهرست نام امام خمینی، آیت الله طالقانی و …، به چشم می خورد. ۰ خبرگزاری جمهوری اسلامی ، ۲۱ بهمن ۱۳۹۴،‏ )

امام خمینی حكومت نظامی اعلام شده از طرف فرماندار نظامی تهران را لغو كردند و فرمودند: اعلامیه امروز حكومت نظامی خدعه و خلاف شرع است و مردم به هیچ وجه به آن اعتنا نكنند… اخطار می كنم كه اگر دست از این برادركشی بر ندارند و لشگر گارد به محل خودش برنگردد…تصمیم آخر خود را به امید خدا می گیریم. دولت موقت نیز به دنبال فرمان امام، در پیامی اعلامیه حكومت نظامی را یك توطئه خواند. مینی بوس ها و ماشین های وابسته به ستاد امام خمینی، با بلندگو، لغو اعلامیه فرماندار نظامی را در سطح تهران اعلام می كنند. و این کودتا با حضور مردم تا صبح در سطح شهرها با شکست مواجه شده و سپس مردم فرصت می یابند در روز ۲۲ بهمن ۵۷ تک تک مراکز را آزاد نموده و از رادیو سقوط رژیم پهلوی اعلام شود .

• ج) کودتاهای بعد از انقلاب

کشور از چنگال استبداد ستم شاهی و امریکا رها شده بود و طبیعی بود ، که آنان بی کار ننشینند و برای بدست آوردن کشور ایران دست به هر توطئه ای بزنند . وکودتایی را برای سرنگونی جمهوری اسلامی طرح ریزی واجرا کنند.

• کودتای نوژه

طرح کودتای نقاب از جمله تلاش هایی بود که سازمان سیا، رژیم بعثی عراق، کشورهای حاشیه جنوبی خلیج ‌فارس و تعدادی از نظامیان مخالف انقلاب اسلامی ‌به طور مشترک در تاریخ ۱۸ تیر ۱۳۵۹ آن را طراحی کردند. (خبرگزاری صدا وسیما ؛ ۱۸ تير ۱۳۹۶)

کودتای نوژه نام طرحی نظامی با نام نجات قیام انقلاب بزرگ بود که در آن تنی چند از افسران ارتش شاهنشاهی ایران با تمرکز افسران نیروی هوایی برای بازگردانی شاپور بختیار به ایران و نابودی نظام جمهوری اسلامی طرح‌ریزی کرده بودند که با لو رفتن کودتا در ۱۸ تیر ۱۳۵۹ و محاکمه عوامل و دست‌اندرکاران آن این اقدام با شکست مواجه شد.

با رسیدن هواپیماها به تهران قرار بود بیت حضرت امام (ره)، فرودگاه مهرآباد، دفتر نخست وزیری، ستاد مرکزی سپاه پاسداران، ستاد مرکزی کمیته‌های انقلاب، پادگان ولی عصر (عج)، پادگان امام حسین (ع) و چند نقطه مهم دیگر بمباران شود. برای تصرف پایگاه نوژه به عنوان کلید عملیات کودتا قرار بود ۱۲ تیم مرکب از یکصد تن از کلاه سبزهای تیپ نوهد ،۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر از فریب خوردگان ایل بختیاری و ۱۲ نفر راهنما از داخل پایگاه به فرماندهی سرگرد کوروش آذرتاش (فرمانده تیپ ۲۳ نوهد پیش از انقلاب) جهت تصرف پایگاه نوژه وارد عمل شوند. ( ایمنا ، ۱۸ تیر ۱۴۰۰ – )

• کودتای قطب زاده – شریعتمداری

بعد از کشف و خنثی‌سازی کودتای نقاب در سال ۵۹، در تاریخ فروردین ماه ۱۳۶۱ خبر کشف یک کودتای دیگر در مطبوعات کشور بازتاب گسترده‌ای یافت .

در بهار سال ۶۱ اعلام شد که کودتایی به سرکردگی صادق قطب زاده وزیر وقت امورخارجه و عضو شورای انقلاب کشف شده و عامل اصلی آن در تاریخ ۱۷ فروردین ۱۳۶۱ بازداشت شده است. در نتیجه دادگاه انقلاب ارتش با توجه به اتهام‌های وی، او را به عنوان یاغی و یکی از مصادیق مفسد، محکوم به اعدام کرد.

قطب‌زاده در آخرین لحظات اجرای حکم اعدامش، در جمع زندانیان اوین سخنرانی کرد و ضمن اعتراف به کودتا بر ضد جمهوری اسلامی، از اقدام‌های خود اظهار پشیمانی کرد. او بر اساس رأی دادگاه ارتش به اعدام محکوم شد و رأی صادره در شب ۲۴ شهریور ۱۳۶۱ اجرا گردید. با کشف کودتای قطب‌زاده و سپس محاکمه و اعدام او، توطئه‌ای که برنامه‌ریزی شده بود خنثی شد. (پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی ؛ ۱۷ بهمن ۱۳۹۷)

سید محمدکاظم شریعتمداری در سال ۱۳۶۱ش با حمایت مالی و سیاسی از کودتای صادق قطب‌زاده شد و پس از این ماجرا جامعه مدرسین حوزه علمیه قم حکم به سلب مرجعیت وی داد. شریعتمداری همچنین در خانه‌اش حصر شد و پس از چهار سال درگذشت. ( ویکی شیعه )

• کودتای ۱۴ اسفند ۵۹

پس از انتخاب بنی صدر به ریاست جمهوری، وی درصدد حذف نیروهای انقلابی بود و لذا وی در ۱۴ اسفند۵۹  دریک تجمع که سخنرانی داشت ، در حین ان اغتتشاشاتی شکل گرفته و بنی صدر دستور برخورد می دهد و میلیشیای منافقین و گارد رییس جمهور به مردم حمله ور شده و درگیریها گسترش می یابد. پس از آن اعتراضات مردمی به حادثه شکل میگیرد .لذا امام خمینی هیئت سه نفره  را مسول رسیدگی تعیین میکنند . سپس در تاریخ ۱۲ خرداد ۱۳۶۰ قانون‌شکنی بنی‌صدر را علت اتفاقات ۱۴ اسفند دانست .و به دنبال تحقیقاتی که پس از این واقعه انجام گرفت، دادگستری اعلام کرد ، واقعه ۱۴ اسفند دانشگاه تهران یکی حرکت سازمان یافته و از پیش طراحی شده علیه انقلاب اسلامی ایران بوده است. ( خلاصه پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛  ۱۴ اسفند ۱۳۹۷  ) وی نهایتا بهمراه مسعود رجوی از کشور می گریزد.

• کودتای ۳۰ خرداد ۶۰ ( شورش مسلحانه منافقین)

طبق دستورالعمل سازمان مجاهدین خلق(منافقین) اعضا و هواداران سازمان مجهز به چاقو، تیغ موکت بری، پنجه بوکس، کوکتل مولوتوف، اسپری حاوی اسید و اسلحه گرم(برای سرتیم ها و کادرهای اصلی) در بعدازظهر ۳۰ ام خرداد ۶۰، همزمان با بررسی عدم کفایت سیاسی رییس جمهور بنی صدر در مجلس، به خیابان های مرکزی تهران ریختند تا علیه نظام انقلابی ایران قیام کنند. طبق خط مرکزیت سازمان، قرار بود این تظاهرات مسلحانه، موتور محرکه یک قیام مردمی گسترده شود که در نهایت نظام را سرنگون می کرد. طبق آمارها، دست کم ۲۵ نفر از مردم غیرمسلح به دست منافقین شهید و حدود ۲۰۰۰ نفر هم زخمی شدند. ده‌ها دستگاه اتوبوس و مینی بوس و خودروهای دولتی و شخصی توسط منافقین به آتش کشیده شد و خسارات سنگینی به اموال عمومی وارد آمد. ( خبرگزاری صدا وسیما ؛ ۳۰ خرداد ۱۳۹۶ )

• شبه کودتای ۷۸

آنچه در ۱۸ تير ۷۸ رخ داد، در حقيقت و واقعيت شبه كودتايي آشكار و همه‌جانبه بود، كه اساس نظام اسلامي را نشانه رفته بود. بازخواني اين واقعه كه ننگين‌ترين صفحه از كارنامه سياه اصلاح‌طلبي برانداز و عملكرد دولت محمد خاتمي است.

شامگاه ۱۷ تير تجمع و تظاهرات ۱۵۰ نفره دانشجويي در كوي دانشگاه تهران به بهانه اعتراض به توقيف روزنامه سلام آغاز حرکت شبه كودتا بود. آنان سپس از كوي دانشگاه خارج شدند ، تعدادی اغتشاشگرنیز به انان اضافه شدند و سردادن شعارهاي ضداسلامي و ضد نظام صورت گرفته و مقداری درگیری نیز بوجود می اید .

صبح ۱۸ تير راه‌اندازي كاروان اصلاح‌طلبانه از كوي به دانشگاه تهران رقم خورد. فضاي دانشگاه تهران را گروه‌هاي خشمگينِ مهاجم، با فريادهايي از زننده‌ترين فحاشي‌ها عليه اسلام و قرآن و نظام اسلامي فرا گرفت. ( تلویزیون اینترنتی مستضعفین ، ۱۷ تیر ۱۳۹۶ ) از ۱۸ تیر تا ۲۲ تیر درگیری ؛ اشوب ؛ آتش سوزی مراکز و… در نقاط مختلف شهر تهران صورت میگیرد.

از ابتدای صبح  روز ۲۳ تیر مردم با اجتماع عظیم خود وارد خیابان‌ها شده و در حدود ساعات میانی روز خیابان‌ها مملو از مردم است که در حمایت از انقلاب اسلامی به میدان آمده‌اند. این تجمع عظیم سبب شد تا تمامی اغتشاش‌گران از ترس خود پنهان شده غائله شوم ۱۸ تیر به‌کلی فروکش می‌کند. ( تسنیم ، ۱۷ تير ۱۳۹۳  )

• کودتای مخملی ۸۸

مردم آگاه و بصیر ایران اسلامی با حضور ۴۰ میلیونی خود در انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری برگ زرین دیگری بر صفحات تاریخ این سرزمین کهن افزوده و الگویی بی بدیل از مردم سالاری دینی را به جهانیان عرضه داشتند. به باور بسیاری از تحلیل گران سیاسی، انتخابات ۲۲ خرداد ۸۸، انتخاباتی شگفت انگیز، کم نظیر و پر اهمیت بود. چه، درآن انتخابات حدود ۸۵ درصد از ایرانیان با رفتن به پای صندوق های رأی در آغاز چهارمین دهه انقلاب خویش، مهر تأیید دیگری برمقبولیت و مشروعیت نظام جمهوری اسلامی ایران زدند. ( مشرق ،  ۹ دی ۱۳۹۴)

اما آن‏چه فردای پس از انتخابات با شکوه سال ۸۸ را رقم زد فرصتی بود که از سال‎ها قبل و با برنامه‎ریزی مدون و منسجم بدشمنان خارجی و طمع و همراهی عناصر فریب خورده داخلی فراهم آمد. و سران فتنه ( موسوی ؛ کروبی ؛ خاتمی ) با رمز تقلب ، انتخابات سالم را زیر سوال برده و ۸ ماه آشوب و اغتشاش، حوادث تلخی را درشهرهای مختلف کشور به وجود آورند . ولی نهایتا با حضورملیونی مردم در راهپیمایی های گسترده۹ نه دی ۱۳۸۸ در تهران و در استان‌های دیگر برگزار و بساط فتنه واشوب جمع شد و کشور به ارامش بازگشت .

• کودتای ۹۶ و ۹۸

با سو مدیریت دولت حسن روحانی و گرانی های گسترده و تصاعدی در ۷ دی ۱۳۹۶  و نیز فتنه گرانی سه برابری بنزین  ۲۴ آبان ۹۸ و  اعتراضات مردمی در برخی نقاط شکل می گیرد و با فرصت طلبی دشمنان خارجی و داخلی به اشوبهای خیابانی و آتش سوزی و تخریب و… منجر میگردد . نتیجه وحشی‌گری تعدادی آشوبگر میلیاردها تومان به کشور خسارت وارد کرد اما یک بار دیگر بصیرت ملت و قدرت نظام اسلامی را به رخ همگان کشید. وعحیب اینکه اینکه صبح روز بعد اقای حسن روحانی بعنوان رییس جمهور بجای عذر خواهی می خندد و به خلاف واقع میگوید من هم خودم صبح جمعه متوجه گرانی بنزین شدم !

• کودتای برجامی

طرح برجام براساس سنایوی امریکا و غربیها ، برای توقف و به عقب کشاندن پیشرفت های صلح امیز هسته ای و نیز مهار قدرت منطقه ای ایران و افزایش فشار بر ایران اسلامی انقلابی با ظاهر تعهدات طرفین ولی در واقع با ماشه یکطرفه صورت گرفت و متاسفانه دولت روحانی با اعتماد کامل به غربیها در این سناریو جلو رفته و بدون توجه به هشدارهای رهبری، بدون اخذ هیچ ضمانتی تاسیسات هسته ای کشور را نابودند کردند و سپس امریکا از ان خارج وتحریمها را افزایش داد.و با سو مدیریت های دولت تدبیر وامید تورمهای چند برابری و فشارهای سنگین اقتصادی و… باهدف فشار از بیرون و درون،  احتمال فتنه شورشهای داخلی را میرفت تا شعله ور سازد. و بتواند نظام را به شکست کشانده و عملا تغییر نظام صورت گیرد .

تداوم مذاکرات سازش با غربیها و زمینه سازی برای ورود به خلع سلاح موشکی و رها کردن حمایت از کشورهای مسلمان مظلوم منطقه و…. نیز محدودسازی ایران را دنبال میکرد،  که بحمدالله با پایان یافتن دولت روحانی به نتیجه نرسید .

• فتنه بورس

با تبلیغ گسترده دولت روحانی برای سرمایه گذاری مردم در بورس و سرمایه گذاری بسیاری در آن، معدود افرادی که در بورس منافع زیادی به جیب زدند و از بورس خارج شدند و سپس انرا ورشکسته کرده و خسارات زیادی به مردم زدند ، که می توانست سبب آتش افروزی و درگیری گردد.

• کودتاهای دیگر

فتنه های شبه کوتای دیگری نیز درکشور برای نارضایتی تراشی صورت گرفته ، که نیاز به یادداشت مجزایی می باشد .

• علت شکست کودتاها در ایران

کودتاهای سخت و نرم با شرایط متفاوت و مدلهای مختلف با طرحریزی از سوی دشمنان خارجی ، توسط عوامل داخلی اجرا شد . لکن هوشیاری امام خمینی و امام خامنه ای در رهبری انقلاب اسلامی و همراهی مردم با نظام و نیز عنایات الهی درخنثی سازی آنها بسیار موثر بود، به طوری که هر نوع طراحی کودتا را در نطفه ویا هنگام جوانه زدن آنها خنثی گردید.

• سخن پایانی

بعد از فتنه ۸۸ رهبر انقلاب فرمودند «بعد از این فتنه بزرگتری در راه است» ا و دشمنانی که منافع نامشروعشان از دست رفته و عوامل داخلی آنان در آینده هم بیکار نخواهند نشست و باید همواره در عرصه های مختلف فرهنگی ، نظامی ، اقتصادی و …. مراقب بوده و تحرکات دشمنان را رصد کرده و مهیای مقابله با فتنه های به روز شده آن بود. و مردم نیز با بصیرت انقلابی و هشیاری کامل ؛ به تناسب موقعیت شغلی و اجتماعی خود اقدامات لازم را بعمل آورند .