در این نوشتار ، به موضوع طراحی وضع موجود بوستانها و ضعف عمده ان پرداخته شده و بر لزوم اصلاح شبکه روشنایی بوستانها تاکید شده است .
*
دکتر سید جواد هاشمی فشارکی
امروزه در شهرهای دنیا فضاهای سبز عمومی و به خصوص بوستانهای شهری ؛ محلی برای اوقات فراغت برخی از شهروند و حتی روستاییان مبدل شده است .از جمله عوامل تاثیرگذار بر افزایش کارایی بوستانها در ابعاد مختلف، امور برنامهریزی و طراحی آن ها میباشد.وباتوجه به کارکرد آن در شبها ؛ موضوع روشنایی آن ضرورت داشته و علاوه بر افزایش امنیت ؛ سبب جذابیت بیشتر آن میگردد .
براین اساس هر ساله تعدادی بوستان ایجاد شده و یا عملیات بازسازی، نوسازی و ایمن سازی شبکه روشنایی بوستانها توسط سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری ها ویا معاون خدمات شهری، که عمدتا نیز به درخواستهای شهروندان برای رسیدگی به وضعیت نامناسب و نا ایمن روشنایی بوستانها می باشد و میلیارد ها تومان اعتبار صرف ان میشود . درتامین نور بوستان از پايه هاي مخصوص روشنايي در ارتفاع کوتاه وبلند از دو نوع فلوسنت و التهابی با توجه به محل و کاربرد محل استفاده می شود؛ بخصوص که برای زیبایی خاص در شب از نورپردازی های ردیفی و یا متمرکز و پرشدت استفاده میشود. برخی موارد نیز برای بهینه سازی مصرف انرژی از فتو سل و یا گیرنده خورشیدی.استفاده می شود .
در مبانی طراحی پارک های شهری به طراحی سیستم روشنایی پرداخته شده ، همچنین در شاخص های برجسته در شرح خدمات طراحی پارک ها و فضای سبزبه روشنایی مناسب با رعایت استانداردهای موجود تاکید شده است . ولی برقابلیت تنظیم روشنایی در دوبخش زمانی نیمه اول و دوم شب الزاماتی وجود ندارد .
توسعه فضای سبز و تامین نور مناسب شب در بوستانهای شهری و همچنین محوطه های فضای سبز وفضاهای باز مراکز تفریحی، سیاحتی، اقامتی، اداری و…. بخصوص وابسته به ادارات و سازمانها، نبایستی از ابتدای غروب تا صبح همچنان پرشدت باشد، بلکه بایستی شبکه روشنایی بایستی بگونه ای طراحی شود که پس از نیمه شب که جمعیت رو به کاهش میگذارد ، دو سوم ان بعلت عدم نیاز و فقط جهت عدم تاریکی مطلق کاهش یافته و سبب مصرف بهینه انرژی و جلوگیری از اسراف و کاهش هزینه های عمومی دستگاهها گردد. ولازمه آن اجرای دو شبکه توزیع روشنایی برای دوحالت مذکور می باشد ، که گرچه در هزینه اولیه ، درصدی اضافه میشود ولی در مدت کوتاهی از محل صرفی جویی برق مصرفی ، کاملا به صرفه بوده و متناسب با شرایط اقتصادی جامعه و تاکید دین مبین اسلام بر صرفه جویی و پرهیز از اسراف می باشد .
لذا ضرورت دارد، مبانی طراحی روشنایی بوستانها ، اصلاح و ارتقا یافته و این مهم در ان الزامی شود و همچنین مهندسان تاسیسات برقی در طرحهای خود رعایت کرده و مدیران شهری نیز با حساسیت لازم پیگیری نمایند و نسبت به اصلاح شبکه روشنایی وضع موجود اقدام نمایند.