.
در این نوشتار براساس سیاستهای کلان کشور ابلاغی رهبر انقلاب اسلامی ؛ سياستهاي كلي استان درخصوص مدیریت بحران و هچنین پدافند غیر عامل، تبیین شده است .
*
دکتر سید جواد هاشمی فشارکی
ازآنجا که براساس بند اصل ۱۱۰ قانون اساسی تعیین سیاستهای کلی نظام میباشد، مقام معظم رهبری امام خامنه ای سیاستهای مختلفی را مصوب وابلاغ نموده اند. برهمین اساس بخشی از این سیاستها که درحوزه سرزمینی استان می گنجد و بعنوان سیاستهای کلی استان درخصوص مدیریت بحران و پدافند غیر عامل ، درذیل نمایندگی ولی فقیه دراستان به شرح زیر تبیین وارایه گردیده است و کلیه مخاطبان این سیاستها را موظفند براساس زمان بندی مشخص برای عملیاتی شدن آن را تهیه و پیشرفت آن را در فواصل زمانی معین گزارش نمایند :
سياستهاي كلي استان براي پيشگيري و كاهش خطرات ناشي از سوانح طبيعي و حوادث غيرمترقبه.
براساس سياستهاي كلي نظام جمهوری اسلامی ایران درمورد ” پيشگيري و كاهش خطرات ناشي از سوانح طبيعي و حوادث غيرمترقبه” مصوب که توسط مقام معظم رهبری در تاریخ ۲۵/۰۶/۱۳۸۴-ابلاغ گردیده است. سياستهاي كلي استان در مورد” پيشگيري و كاهش خطرات ناشي از سوانح طبيعي و حوادث غيرمترقبه استان” شامل موارد زیر می باشد
که بایستی ملاک برنامه ریزی نهادهای مسول استان قرارگیرد:
۱ـ افزايش و گسترش آموزش و آگاهي و فرهنگ ايمني و آماده‌سازي مسئولان استان و مردم براي رويارويي با عوارض ناشي از سوانح طبيعي و حوادث غيرمترقبه به ويژه خطر زلزله و پديده‌هاي جوي و اقليمي.
۲ـ گسترش و تقويت مطالعات علمي و پژوهشي و حمايت از مراكز موجوداستان ، به منظور شناسايي و كاستن از خطرات اينگونه حوادث با اولويت خطر زلزله.
۳ـ ايجاد مديريت واحد استانی براي آمادگي دائمي و اقدام مؤثر و فرماندهي در دوره بحران:
۱ـ ۳ ايجاد نظام مديريت جامع اطلاعات استان وهمراستا با نظام مدیریت جامع اطلاعات کشور به كمك شبكه‌هاي اطلاعاتي مراكز علمي ـ پژوهشي و سازمان‌هاي اجرايي مسئول، به منظور هشدار به موقع و اطلاع‌رساني دقيق و بهنگام در زمان وقوع حوادث استانی
۲ـ ۳ تقويت آمادگي‌ها و امكانات لازم براي اجراي سريع و مؤثر عمليات جست‌وجو و نجات در ساعات اوليه، امداد و اسكان موقت آسيب‌ديدگان، تنظيم سياستهاي تبليغاتي و اطلاع‌رساني و سازماندهي كمك‌هاي واصله در زمينه‌هاي فوق.
۳ـ ۳ در اختيار گرفتن كليه امكانات و توانمندي‌هاي مورد نياز اعم از دولتي و نهادهاي عمومي غير‌دولتي و نيروهاي مسلح استان در طول زمان بحران.
۴ـ تدوين برنامه‌هاي جامع علمي استان به منظور بازتواني رواني و اجتماعي آسيب‌ديدگان و باز‌سازي اصولي و فني مناطق آسيب‌ديده.
۵ـ گسترش نظامات مؤثر جبران خسارت نظير انواع بيمه‌ها، حمايت‌هاي مالي و تشويقي، تسهيلات ويژه و صندوق‌هاي حمايتي.
۶ـ پيشگيري و كاهش خطر‌پذيري ناشي از زلزله در شهرها و روستاهای استان و افزايش ضريب ايمني در ساختوسازهاي جديد از طريق:
۱ـ ۶ مكان‌يابي و مناسب‌سازي كاربري‌ها در مراكز جمعيتي شهري و روستايي و تأسيسات حساس و مهم استانمتناسب با پهنه‌بندي خطر نسبي زلزله در استان.
۲ـ ۶ بهبود مديريت و نظارت بر ساخت‌وسازاستان با به كار‌گيري نيروهاي متخصص و تربيت نيروي كار ماهر در كليه سطوح و تقويت نظام مهندسي و تشكل‌هاي فني و حرفه‌اي و استفاده از تجربه‌هاي موفق گذشته
۳ـ ۶ ممنوعيت و جلوگيري از ساختوسازهاي غير‌فني و ناامن در برابر زلزله و الزامي كردن بيمه و استفاده از كليه استانداردها و مقررات مربوط به طرح و اجرا.
۴ـ ۶ تلاش درجهت استانداردسازي مصالح پايه و اصلي سازه‌اي و الزامي كردن استفاده از مصالح استاندارد، با كيفيت و مقاوم و ترويج و تشويق فناوري‌هاي نوين و پايدار و ساخت سازه‌هاي سبك در استان
۵ـ ۶ تلاش در جهت تهيه و تصويب قوانين و مقررات لازم براي جرم و تخلف شناختن ساختوسازهاي غير‌فني.
۷ـ كاهش آسيب‌پذيري وضعيت موجود استان در برابر زلزله با محوريت حفظ جان انسان‌ها از طريق:
۱ـ ۷ تدوين و اصلاح طرح‌هاي توسعه و عمران شهري و روستايي متناسب با پهنه‌بندي خطر نسبي زلزله در مناطق مختلف استان.
۲ـ ۷ ايمن‌سازي و بهسازي لرزه‌اي ساختمان‌هاي دولتي، عمومي و مهم، شريان‌هاي حياتي و تأسيسات زير‌بنايي استان و باز‌سازي و بهسازي بافت‌هاي فرسوده حداكثر تا مدت ۱۰ سال.
۳ـ ۷ـ ارائه تسهيلات ويژه و حمايت‌هاي تشويقي (بيمه و نظاير آن) به منظور ايمن‌سازي و بهسازي لرزه‌اي ساختمان‌هاي مسكوني، خدماتي و توليدي غير‌دولتي استان.
۸ ـ شناسايي پديده‌هاي جوي و اقليمي و نحوه پديدار شدن خطرات و ارزيابي تأثير و ميزان آسيب آنها از طريق تهيه اطلس استانی پديده‌هاي طبيعي، ايجاد نظام به هم پيوسته ملي پايش و بهبود نظام‌هاي هشدار سريع و پيش‌آگاهي بلند‌مدت با استفاده از فناوري‌هاي پيشرفته.
۹ـ تنظيم برنامه‌هاي توسعه استانی به‌گونه‌اي كه در همه فعاليت‌هاي آن در همه سطوح، رويكرد «سازگاري با اقليم» ملاحظه و نهادينه شود. بنابراين اقدامات ذيل بايد انجام گيرد:
ــ شناسايي شرايط اقليمي و لحاظ نمودن آن به عنوان يكي از محورهاي اساسي آمايش استان.
ــ تهيه، تدوين و ساماندهي نظام‌هاي جامع مديريت بلاياي جوي و اقليمي استان.
ــ شناسايي تغيير اقليم و آثار و پيامدهاي آن در پهنه استان و اتخاذ راه‌كارهاي مناسب. ( هاشمی فشارکی ، ۱۳۹۵ ، ص ۴۳ الی۴۶ )
سياستهاي كلي پدافند غيرعامل كشور ( دفاع غير عامل )
براساس سیاستهای کلی نظام درخصوص پدافند غیر عامل ابلاغی در تاریخ ۲۹/۱۱/۸۹ . سياستهاي كلي استان در بخش” پدافند غیر عامل استان” شامل موارد زیر می باشد که بایستی ملاک برنامه ریزی نهادهای مسول قرارگیرد:
-۱تأکید بر پدافند غیرعامل که عبارت است از مجموعه اقدامات غیرمسلحانه که در استان صورت می گیرد و موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری های استان ، تداوم فعالیت های ضروری استان ، ارتقاء پایداری استان و تسهیل مدیریت بحران استان در مقابل تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن بر علیه استان می گردد.
۲-رعایت اصول و ضوابط پدافند غیرعامل از قبیل انتخاب عرصه ایمن، پراکنده سازی یا تجمیع حسب مورد، حساسیت زدایی، اختفاء، استتار، فریب دشمن و ایمن سازی نسبت به مراکز جمعیتی و حائز اهمیت بویژه در طرح های آمایش استانی و طرح های توسعه آینده استان.
۳- طبقه بندی مراکز، اماکن و تاسیسات حائز اهمیت استان به حیاتی، حساس و مهم و روزآمدکردن آن در صورت لزوم.
۴-تهیه و اجرای طرح های پدافند غیرعامل در استان (با رعایت اصل هزینه – فایده) در مورد مراکز، اماکن و تاسیسات حائز اهمیت (نظامی و غیرنظامی) موجود و در دست اجراء بر اساس اولویت بندی و امکانات حداکثر تا پایان برنامه ششم و تامین اعتبار مورد نیاز.
۵-تهیه طرح جامع پدافند غیرعامل استان در برابر سلاح های غیرمتعارف نظیر هسته ای، میکروبی و شیمیایی.
۶-دو یا چندمنظوره کردن مستحدثات، تاسیسات و شبکه های ارتباطی و مواصلاتی استان در جهت بهره گیری پدافندی از طرح های عمرانی و بویژه در مناطق مرزی و حساس استان.
۷-فرهنگ سازی و آموزش عمومی درسطح استان در زمینه به کارگیری اصول و ضوابط پدافند غیرعامل در بخش دولتی و غیردولتی استان ، پیش¬بینی مواد درسی در سطوح مختلف آموزشی استان و توسعه تحقیقات در زمینه پدافند غیرعامل.
۸-رعایت طبقه بندی اطلاعات طرح های پدافند غیرعامل استان
۹-ممانعت از ایجاد تاسیسات پرخطر در مراکز جمعیتی استان و بیرون بردن این گونه تاسیسات از شهرها و پیش بینی تمهیدات ایمنی برای آن دسته از تاسیساتی که وجود آنها الزامی است و ممانعت از ایجاد مراکز جمعیتی در اطراف تاسیسات پرخطر با تعیین حریم لازم.
۱۰- حمایت لازم از توسعه فناوری و صنایع مرتبط مورد نیاز استان در پدافند غیرعامل با تاکید بر طراحی و تولید داخلی.
۱۱- به کارگیری اصول و ضوابط پدافند غیرعامل در مقابله با تهدیدات نرم افزاری و الکترونیکی و سایر تهدیدات جدید دشمن به منظور حفظ و صیانت شبکه های اطلاع رسانی، مخابراتی و رایانه ای استان
۱۲-پیش بینی سازوکار لازم برای تهیه طرح های مشترک ایمن سازی استان و ایجاد هماهنگی در سایر طرح ها و برنامه ها و مدیریت نهادهای مسئول، در دو حوزه پدافند غیرعامل و حوادث غیرمترقبه استان در جهت هم افزایی و کاهش هزینه ها.
۱۳- ایجاد مرکزی در استان برای تدوین طراحی، برنامه ریزی و تصویب اصول و ضوابط، استانداردها، معیارها، مقررات و آیین نامه های فنی پدافند غیرعامل استان و پیگیری و نظارت بر اعمال آنها. ( هاشمی فشارکی ، ۱۳۹۵ ، ص ۵۶ و ۵۷ )
لازم به یاد آوریست کشور ایران به چندین استان و هر استان به چند شهرستان و هر شهرستان به تعدادی بخش و هر بخش به چند دهستان تقسیم می‌شود.اُستان یکی از واحدهای تقسیمات کشوری است. تقسیمات کشوری ایران دارای چهار سطح است و به‌ترتیب ایران به استان، شهرستان، بخش و دهستان تقسیم می‌شود. در حال حاضر استاندار از سوی وزیر کشور انتخاب می‌شود و فرمانداران و بخشداران استان خود را انتخاب می‌کند، هم‌چنین دهستان از این واحدها حذف گردیده و تعداد استانهای کشور به ۳۱ استان رسیده‌است. دارند. طبق ماده ۹ قانون تقسیمات کشوری مصوب ۱۲ تیر ۱۳۶۲ مجلس شورای اسلامی ماده ۹: «استان»، واحدی از است که مناسب‌ترین کانون سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، طبیعی و اجتماعی آن استان شناخته می‌شود. تقسیمات کشوری است با محدوده جغرافیایی معین که از به هم پیوستن چند شهرستان همجوار با توجه به موقعیتهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و طبیعی تشکیل می‌شود. براساس آخرین وضع تقسیمات کشوری در خرداد ۱۳۹۱ شمسی، کشور ایران از ۳۱ استان، ۴۲۹ شهرستان، ۱۰۳۴ بخش، ۲۵۴۸ دهستان و ۱۱۸۹ شهر و ۲۱ فرمانداری ویژه و ۳۷ هزار روستا تشکیل یافته‌است.
نظر به اهمیت سیاستهای مذکور و با توجه به مشکلات استانی ، ضرورت دارد ؛ همه نهادها و سازمانها و مردم ؛ در جهت پیشرفت و تعالی استانی تلاش نموده و بایستی ادارات کل استان و نهاد ها و سازمانهای استانی ؛ برنامه های سالانه خود را بر مبنای این سیاستها تطبیق دهند . ونمایندگان رهبر انقلاب اسلامی نیز لازمست ، بطور جد از نهادهای مربوطه استان مطالبه نمایند .تا ان شالله درگام دوم انقلاب ، شاهد استانهای پیشرفته وپایداربوده وبا مشارکت در ساخت تمدن نوین اسلامی استانی ؛ زمینه ساز ظهوری فراهم گردد .
منابع
- پایگاه اطلاع رسانی مجمع تشخیص مصلحت نظام ؛ سیاستهای کلی نظام
- پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت کشور؛ جدول تعداد عناصر و واحدهای تقسیمات کشوری ، خرداد ماه سال ۱۳۹۱
- مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ؛قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
- هاشمی فشارکی ، سید جواد ؛ نمایندگی ولی فقیه وسیــاستـهای کـلان استـان ، انتشارت مسیر دانشگاه ، ۱۳۹۵ ،
- هاشمی فشارکی ،سیدجواد و پورعبدی ؛ سمیه ؛ تهدیدات اقتصادی و اقتصاد مقاومتی ، انتشارات علم آفرین ، چاپ سوم ۱۳۹۳
- هاشمی فشارکی ،سیدجواد ، فرهنگ موضوعی بیانیه راهبردی گام دوم انقلاب ، انتشارات جهاد دانشگاهی ، چاپ دوم ۱۳۹۸
