انسان علاوه بر پدری که منشا تولد انسان است ، دارای پدران دیگری که بر انسان ولایت دارند و عهده دار هدایت ، و کمال روحی و معنوی فردی و اجتماعی جامعه را بعهده دارند ؛ می باشد، که در این نوشتار آنان احصا و تبیین شده اند .
*
دکتر سیدجواد هاشمی فشارکی
- انواع پدران
در روایات از معصومین آمده است که انسان دارای دو نوع پدر است ؛ یکی پدری که منشا تولد انسان است و دیگری پدر روحانی و معنوی که عهده دار تربیت و کمال روحی و معنوی او است . وبر همین روایات می توان دامنه این پدرانی که در عصر حاضر بر گردن ما حقوقی دارند را احصا و بدان التفات ویژه داشت:
- پدر همه خلایق ؛ خالق همه هستی ، خدای یگانه ؛ پدر آسمانی ابدی ما در دنیا و آخرت است . و وظیفه ما عبودیت و اطاعت درهمه امور می باشد .
- پدر امم گذشته ؛ پیامبران پیش از حضرت محمد (ص) ؛ پدر امت زمان خویش بوده اند .
- پدر امت اسلامی در همه اعصار ؛ پیامبر (ص) و حضرت علی (ع) می باشند ؛ براساس حدیث نبوی ” أَنَا وَ عَلِیٌّ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّة ؛ من و علی -ع- دو پدر این امت هستیم [۱] و وظیفه ما اطاعت می باشد .
- پدر زمانه , امام زمان عج الله : براساس حدیث منقول از امام رضا ” امام دوست همراه و پدر مهربان برای امت است “
- پدر جوامع اسلامی : امام خمینی در دهه اول انقلاب و خلف وی امام خامنه ای؛ پدر جامعه اسلامی هستند . که عمل به وصیت نامه امام خمینی و عمل به بیانیه گام دوم انقلاب و سیاستها وبیانات امام خمینی تکلیف عینی و یا کفایی است .
- پدر استان : نماینده ولی فقیه در استان ؛ که به نیابت از رهبر انقلاب منصوب شده . تمشیت فقهی و سیاسی استان را بعهده دارد .
- پدرشهر : امام جمعه شهر که بعنوان فرمانده قرارگاه فرهنگی بر مردم آن شهر ولایت دارد .
- پدر محله , امام جماعت مسجد محله ؛ در امور کلی در حیطه محله سکونت و کار ؛ حکم پدر محله ویا پدر محل کار ما را دارد .
- پدر تعلیم : به لحاظ نقش تربیت معنوی و روحانی و هدایت و ارشاد معلمان و مربیان ، حق پدری بر گردن معتلمان دارند .
- پدر فامیل : بزرگ اقوام ؛ بعنوان ریش سفید فامیل ( یا ایل و طایفه )؛ حکم پدر همه اقوام نسبی ویا سببی را دارد .
- پدر بزرگ : همان گونه که احترام پدر و مادر واجب است ؛ احترام پدربزرگ و مادربزرگ نیز لازم و ضروری است و شکستن حرمت و دل آنان حرام و معصیتی بزرگ است.
- پدر : خداوند کریم در قرآن مجید در ۲۳ آیه صراحتاً و یا ضمناً فرزندان را به رعایت حقوق امر والدین خویش فرموده است [۲].و احادیث زیادی نیز وجود دارد .
- هفت مخلوق بدون پدر : حضرت آدم (عَ) ؛ حضرت حوّا همسر حضرت آدم ؛ کلاغی که برای راهنمائی دفنِ هابیل آمد ؛ قُوچِ حضرت ابراهیم(ع ) « گوسفندی که برای قربانی، به جای حضرت اسماعیل(ع ) از طرف خداوند فرستاده شد » ؛ ناقه حضرت صالح(ع ) « شتری که خداوند برای حضرت صالح(ع) فرستاد. » ؛ اژدهای حضرت موسی (ع ) ؛ عصایی که به صورت مارِ بزرگ و پُر جَست و خیزدر آمد و جادوی سحران فرعون را باطل کرد. فَأَلْقاها فَإِذا هِیَ حَیَّةٌ تَسْعی . پس موسی آن ( عصا ) را افکند که ناگهان اژدهایی شد که به هر سو می شتافت. [۳]؛ پرنده ای که به درخواست حضرت عیسی (ع) آفریده شد. [۴]
- پدر همسر : حقوق پدر زن بر داماد و پدر شوهر بر عروس، بصورت خاص در شرع مطرح نشده است. ولی با توجه به اینکه پدر زن وپدر شوهر جز خویشاوندان داماد وعروس است، لذا حقوقی بر داماد وعروس دارد و همینطور بعکس
- پدران خاص : پدران شهدا که با تقدیم فرزندشان به اسلام و انقلاب ، ولی نعمت ماوچشم چراغ ملتند هستند و برگردن همه حق دارند و پدران اسمانی شده ای که دست ما از آنان کوتاه شده که جایشان خالیست ولی باز محتاج نگاه و دعای آسمانی ، آنان هستیم و سنگ مزارشان را باید به رسم ادب و معرفت بوسید و توشه ای برای انان فرستاد ….
- بی پدر ؛ بی پدر واقعی کسی است که از نعمت ولایت و پدرانی که ذکر آنان رفت برخودار نیست .
- روز پدر : روز میلاد مسعود مولود کعبه، امیرمومنان علی علیه اسلام در ۱۳ رجب هرسال ؛ نیکو روز پدر خوبی‌ها و مهربانی‌هاست است ؛ روزی است که فرشتگان از عرش به فرش آمده تا این روز را به فرزندان عالم تبریک گویند.
- سخن پایانی
برای شادی روح مطهر منور و پاک پدران اسمانی ، فاتحه با ذکر چهارده شاخه گل صلوات می فرستیم . برای انان که در قید حیاتند ، طلب عافیت وموفقیت داریم .
پدر در اوج فداکاری و ایثار و از خودگذشتگی خلاصه می‌شود و پدران شهداء نمونه اعلای آن هستند،پدران معنوی بر گردن همه ما حق داشته و ما مکلف به ادای این حقوق هستند . از قصور وظایف گذشته خود طلب عفو کرده و اهتمام خویش را برای اینده بکار می بندیم .
تکلیف ما نسبت به پدر انقلاب و نمایندگان ولی فقیه عینا این سخن امام علی (ع) است : امّا حق من بر شما، پایبندی به بیعت است و نصیحت کردن در غیبت و حضور! چه به بسیجتان میخوانم، بی تأخیر و تردید، پاسخ مثبت دهید، و چون فرمانی صادر کنم، اطاعت کنید. «امّا حقّی علیکم فالوفاء بالبیعة، والنصیحة فی المشهد و المغیب، والاجابة حین ادعوکم، والطاعة حین آمرکم.» [۵]
[۱] بحارالأنوار ۱۶ ۹۵ باب ۶
[۲] بقره/سوره۲، آیه۸۲-۱۰۸-۲۱۵. ، نساء/سوره۴، آیه۳۶-۱۳۵ ، انعام/سوره۶، آیه۱۵۱ ؛ ابراهیم/سوره۱۴، آیه۴۰ ؛ مریم/سوره۱۹، آیه۱۴-۳۲ ؛ اسراء/سوره۱۷، آیه۲۳-۲۵ ؛ عنکبوت/سوره۲۹، آیه۸-۹۰ ؛ لقمان/سوره۳۱، آیه۱۴-۱۵ ؛ احقاف/سوره۴۶، آیه۱۴-۱۷-۱۸-۱۹ ؛ نوح/سوره۷۱، آیه۳۸ ،
[۳] آیه ۲۰ از سوره مبارکه طه
[۴] امام حسین عَلَیهِ السَّلامُ ؛ تُحَفُ العُقُول: ص ۱۷۴، و بِحارُالأَنوار: ج ۱۰، ص ۱۳۷، ح ۴-
[۵] امیرالمؤمنین علی علیهالسلام ؛ نهجالبلاغه، تصحیح صبحی صالح، ص ۱۹۲
