در این نوشتار شرایط پیش و پس از بعثت رسول نبوی وشرایط پیش و پس از نهضت امام خمینی بیان شده ؛ گام دوم امام خامنه ای بعنوان امتداد آن تبیین شده است .
دکتر سید جواد هاشمی فشارکی
۲۷ ماه رجب، مبعث پیامبراکرم(ص) ؛ که منشا تحول عظیم دربیان و بروز مکارم اخلاقی در اسوه خلقت گردید ، عید بزرگی بوده که امتدادش در حکومت علوی و نهضت امام خمینی و بیانیه گام دوم انقلاب امام خامنه ای تجلی کرده است و انشالله با اجرای آن متصل حکومت مهدوی خواهدشد .
- نخست ) بعثت رسول نبوی
الف ) شرایط پیش از بعثت
شرایط پیش از بعثت (دوران جاهلیت) : بدترین دین، بدترین خانه، زندگی در زمینهای سخت و خشن، رواج جنگ و خونریزی در بین مردم، نبود پیوند خویشاوندی و قطع رحم، بتپرستی، گناه، دوری از تعالیم الهی، دوری از انبیای الهی، گرفتاری در فتنهها و فساد و تباهی، رواج نیرنگ و فریب، وجود نشانههای تباهی و از میان رفتن نشانههای هدایت … [۱]
“خداوند محمّد(ص) را هشدار دهنده به جهانيان و امين بر وحى فرستاد و شما جماعت عرب، بدترين دين و آيين را داشتيد و در بدترين سراى و سرزمين به سر میبرديد! ” [۲]
- بعثت رسول نبوی
پیامبری که در هنگام تولدش، حوادث عجيب ” کنده شدن و سرنگون شدن همه بتها از جا ، لرزیدن و فروریختن چهارده كنگره(دندانه سر ديوار) كاخ مدائن (كاخ شاه ايران) ؛ خشكيدن آب درياچه ساوه ، به جريان افتادن آب رود سماوه(در بين كوفه) ، خاموش شدن آتشكده سرزمين فارس پس از هزار سال روشنايي ؛ روشن شدن همه دنیا در ان لحظه” [۳]
در جهان رخ داد؛ در چهل سالگی به پیامبری مبعوث شد و در ۱۳ سال تبلیغ و ۱۰ برقراری حکومت اسلامی دستاوردهای زیررا بهمراه داشته است :
۱ . انقلاب ارزشها ، از ارزشهای جاهلی به ارزشهای انسانی و الهی [۴]
- تزکیه و پرورش روح و تربیت انسانهای مستعد ( فلسفه و انگیزه بعثت پیامبر اکرم(ص) [۵] وآنقدر این نعمت ، بزرگ است که حضرت ابراهیم (ع) ، قرنها قبل ، آنرا برای بشریت درخواست نموده [۶] وپیامبر اکرم (ص) نیز هدف بعثتش را کامل کردن بزرگواریهای اخلاقی بیان نموده اند . [۷]و سفارش نیز کرده اند که با ايمان ترين مردم، خوش اخلاقترينِ آنها و مهرورز ترينشان با خانواده خود میباشد. [۸]
- رساندن انسان از بردگی به مقام عبودیت و بندگی خدای یگانه [۹]
۴ . واسطة فیض الهی و ارتباط با خداوند متعال برای رسیدن به عرفان و معنویت [۱۰]
- تحکیم وحدت انسانها با برادری و پرهیز از تفرقه و نزاع [۱۱]
- احیای پیمان فطری فراموش شده و رجوع به فطرت و خرد خود به عنوان «مذکّر» [۱۲]
- ترویج فضائل و مکارم اخلاقی و صفات متعالی انسانی [۱۳]
- ایجاد قسط و عدل و توسعة عدالت اجتماعی که خداوند در فطرت انسان نهاده [۱۴] و [۱۵]
و….
- ب ) نهضت امام خمینی
- شرایط پیش از انقلاب
فساد مالی واخلاقی دربار پهلوی ، ناکارآمدی ساختار اقتصادی کشور ، غربگرایی و باستان گرایی حکومت پهلوی برای تضعیف اسلام ، انسداد نظام سیاسی ، اختناق و استبداد شدید ، نارضایتیهای اجتماعی ؛ دخالت شدید سفارت امریکا و انگلیس در امور داخلی ایران ، محرومیت و بی عدالتی ، سیطره نظام سلطه دوبلوک غرب و شرق بر کشورهای اسلامی و…. برخی از شرایط ایران و جهان پیش از انقلاب می باشد .
- پهلویها و قاجارها عامل عقب ماندگی ها [۱۶]
- تحقیر کشور در دوران پهلوی [۱۷]
- ضربه های اخلاقی توسط پهلوی ها [۱۸]
- و…..
- پس از انقلاب اسلامی
رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب ؛ برخی از دستاوردهای عظیم و درخشان و بینظیر مکتسبه را که از ان تحت عنوان برکات انقلاب نیز نام برده اند ؛ چنین است :
- ثبات و امنیت و حفظ تمامیت ارضی ایران
- مجذوب کردن دلها و ارتقاء رویکردهای دینی و اخلاقی در ج ا
- به اوج رسیدن مشارکت سیاسی مردم و مسابقهی خدمترسانی
- ارتقاء شگفتآور بینش سیاسی آحاد مردم
- افزایش چشمگیر معنویت و اخلاق در فضای عمومی جامعه [۱۹]
- رواج اخلاق بر اثر انقلاب اسلامی [۲۰]
- ایستادگی روزافزون در برابر قلدران و زورگویان و مستکبران جهان
- مظاهر عزت :جمهوری ا (عزت ملی، روابط خارجی، مرزبندی با دشمن)
- دستاوردهای شگفتآور در رستاخیز علمی کشور: ( موتور پیشران کشور در عرصهی علم و فنّاوری و ایجاد زیرساختهای حیاتی و اقتصادی و عمرانی )
- گامهای بلند جمهوری ا در مبارزه با بیعدالتی و ارتقاء جایگاه عدالت ( سنگین کردن کفهی عدالت در تقسیم امکانات عمومی کشور)
- حمایت از محور مقاومت
- تغییر حکومت از سلطنت به مردم سالاری دینی [۲۱]
- معجزه پیروزی در جنگ تحمیلی [۲۲]
- پیشرفت های علمی و فناوری در کشور [۲۳]
- پیشرفت شگفتآور ایران [۲۴]
- تاب آورشدن ملت ایران [۲۵]
- چهل سال پر از افتخارات درخشان و شگفتآور
- چهل سال مبارزه در طول عمر جمهوری اسلامی
- افتخارآمیز بودن راه طی شده جمهوری اسلامی
- ج ) گام دوم امام خامنه ای
بیانیه گام دوم که توسط رهبرانقلاب در چله انقلاب در ۲۲ بهمن ۱۳۹۷ صادر کردند ، حاوی مسایل راهبردی مهمی می باشد . در این بیانیه با مقدمه ای از ورود انقلاب اسلامی به دومین مرحلهی خودسازی، جامعهپردازی و تمدنسازی اشاره کرده ، شروع انقلاب از صفر ؛ چگونگی تشکیل جمهوری اسلامی و وراثت از گذشته را توضیح داده ، و دستاوردهای عظیم و درخشان و بینظیر چله اول انقلاب با عنوان برکات انقلاب تبیین کرده است . وضع شرایط حال انقلاب چهلساله را به نیکی ترسیم کرده است . در این بیانیه علل برخی از مشکلات و اشکالات گریبان گیر کشور ، چالشهای فعلی که جمهوری اسلامی با آن روبروست ، تلاشهای دشمنان خارجی ودشمنان داخلی و غفلت زدگان داخلی و همچنین چالشها وعیوب درونی و نیز دغدغه های رهبری بیان شده است . چالشها و فرصتهای گام دوم و سرفصلها و توصیههای اساسی در پرتو امید و نگاه خوشبینانه به آینده سند راهبردی : ترسیم گذشته ؛ حال ؛ اینده براساس حدیث امام علی «رحم الله امرء علم من اين في اين والي اين» بیان قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدهای کشور تشریح شده سپس ، هفت سرفصل و توصیههای اساسی در موضوعات ۱) علم و پژوهش ۲) معنویّت و اخلاق ۳) اقتصاد ۴) عدالت و مبارزه با فساد ۵ ) استقلال و آزادی ۶) روابط خارجی، مرزبندی با دشمن ۷) سبک زندگی در پرتو امید و نگاه خوشبینانه به آینده تبیین شده و رهنمودها و راهکارهای لازم را نیز با امید به اینده داده اند و اینکه هموار بودن ادامه مسیر جمهوری اسلامی با توجه به راه طی شده فقط قطعهای از مسیر افتخارآمیز بهسوی آرمانهای بلند جمهوری اسلامی است. دنباله این مسیر که به گمان زیاد، بهدشواریهای گذشتهها نیست .
- سخن پایانی
بیانیه «گام دوم انقلاب اسلامی» امام خامنه ای در راستای بعثت رسول نبوی و امتداد نهضت امام خمینی با هدف «جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ» تجدید مطلعی مقتدرانه است خطاب به ملت ایران و بهویژه جوانان مومن انقلابی که به مثابه منشوری راهبردی برای برداشتن گام بلند انقلاب و «دومین مرحله خودسازی، جامعهپردازی و تمدنسازی » خواهد بود و ان شاالله «فصل جدید زندگی جمهوری اسلامی» را رقم زده و شکل خواهند داد . وآمادگی برای طلوع و ظهور خورشید ولایت عظمی (ارواحنافداه) در جهان ظلمتزده» هموار خواهد کرد . و با توجه به اهمیت بیانیه گام دوم انقلاب ؛ مدیران و آحاد جامعه بایستی در صدر برنامه فردی و اجتماعی خود قرار داده تا شاهد رشد کمالات انسانی که هدف بعثت نبوی است ، زمینه ساز ایجاد تمدن نوین اسلامی گردیم . ان شالله
[۱] امیرالمومنین ؛ نهجالبلاغه: خطبههای ۲۶، ۸۸، ۹۴، ۱۰۳،۱۸۷
[۲] إنّ اللّه َ بَعَثَ محمّدا صلى الله عليه و آله نَذيرا للعالَمِينَ ، و أمِينا علَى التَّنزيلِ ، و أنتُم مَعشَرَ العَرَبِ على شَرِّ دِينٍ ، و في شَرِّ دارٍ ! نهج البلاغة : خطبة ۲۶
[۳] یعقوبی، احمد بن أبی یعقوب، تاریخ الیعقوبی، ج ۲، ص ۸، بیروت، دار صادر، چاپ اول، بیتا.
[۴] نهج البلاغه، ترجمة محمد دشتی، نشر ائمه، قم، ۱۳۷۹، ش، خطبه۱۶٫
[۵] خداوند متعال بر مؤمنان منت نهاد هنگامی که در میان آنها پیامبری از جنس خودشان برانگیخت که آیات او را بر آنها بخواند و آنها را پاک کند و کتاب و حکمت بیاموزد، گرچه قبل از بعثت در گمراهی آشکاری بودند». لَقَدْ مَنَّ اللهُ عَلیَ المُؤْمِنینَ إذْ بَعَثَ فیهِمْ رَسولاً مِنْ أنْفُسِهِمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَیُزَکّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُم الْکِتابَ وَالْحِکْمَةَ وَإنْ کانُوا مِنْ قَبْلُ لَفی ضَلالٍ مُبینٍ«آل عمران/ ۱۶۴٫
[۶] ! پروردگارا! در میان آنها پیامبری از خودشان برانگیز، تا آیات ترا بر آنان بخواند، و آنها را کتاب و حکمت بیاموزد، و پاکیزه کند؛ زیرا تو توانا و حکیمی» .: رَبَّنَا وَابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ؛ سوره بقرة ، آیه ۱۲۹
[۷] ؛من مبعوث شدم تا بزرگوارىهاى اخلاقى را كامل كنم إنَّما بُعِثتُ لاُِتَمِّمَ مَكارِمَ الأخلاقِ. بحار الأنوار ، ج ۱۶ ، ص ۲۱۰
[۸] أحسَنُ النّاسِ إيمانا أحسَنُهُم خُلُقا و ألطَفُهُم بِأهِلهِ ؛ بحار الأنوار ، ج ۷۱ ، ص ۳۸۷
[۹] وَما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالانْسَ إلاّ لِیَعْبُدونَ«جن و انس را نیافریدم جز اینکه مرا عبادت کنند.» ذاریات / ۵۶٫
[۱۰] ;وَابْتَغُوا إلَیْهِ الْوَسیلَةبرای تقرب به درگاه الهی وسیلهای بجویید.» مائده / ۳۵٫
[۱۱] مردم [در آغاز امت واحدی بودند [سپس بنابر عللی در میان آنان اختلاف پدید آمد]، پس خداوند نیز پیامبرانی را برانگیخت تا مردم را بشارت دهند وانذار کنند و به همراه آنان کتاب [آسمانی] فرستاد تا در میان مردم در مورد آنچه در آن اختلاف کرده بودند داوری کند. » کانَ النّاسُ أُمَةً واحِدَةً فَبَعَثَ اللهُ النَّبیّینَ مُبَشّرینَ وَمُنْذِرینَ وَأنْزَلَ مَعَهُمْ الْکِتابَ بِالْحَقِّ لِیَحْکُمَ بَیْنَ النّاسِ فیما اخْتَلَفوا فیهِ« بقره / ۲۱۳٫
[۱۲] ای فرزندان آدم! مگر با شما عهد نکرده بودم که شیطان را نپرستید، همانا که او دشمن آشکار شماست.» ألَمْ أعْهَدْ إ ِلَیْکُمْ یا بنی آدَمْ أنْ لاتَعْبُدوا الشَّیْطانَ إنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبین«یس آیه ۶۰
[۱۳] پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله «إنّما بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکارِمَ الاَخْلاقِ ؛ من برای تکمیل و توسعة زیباییهای اخلاقی مبعوث شدهام.» مستدرک الوسائل، محدث نوری، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۸، قم، ج۱۱، ص۱۸۷٫
[۱۴] بگو: پروردگارم مرا به عدالت فرمان داده است».;قُلْ أمَرَ رَبّی بِالْقِسْط اعراف / ۲۹٫
[۱۵] ;لَقَدْ أرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَأنْزَلْنا مَعَهُمُ الکِتابَ وَالمیزانَ لیَقومَ النّاسُ بِالقِسْطِ«ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آنها کتاب و میزان نازل کردیم، تامردم به عدالت قیام کنند.» حدید / ۲۵٫
[۱۶] عقبماندگی شرمآور علمی در دوران پهلویها و قاجارها در هنگامی که مسابقهی علمی دنیا تازه شروع شده بود، ضربهی سختی بر ما وارد کرده و ما را از این کاروان شتابان، فرسنگها عقب نگه داشته بود. ( امام خامنه ای ، بند دوم توصیه اول گام دوم انقلاب اسلامی ،۲۲ بهمن ۱۳۹۷ )
[۱۷] انقلاب به یک انحطاط تاریخی طولانی پایان داد و کشور که در دوران پهلوی و قاجار بشدّت تحقیر شده و بشدّت عقب مانده بود، در مسیر پیشرفت سریع قرار گرفت؛ در گام نخست، رژیم ننگین سلطنت استبدادی را به حکومت مردمی و مردمسالاری تبدیل کرد (امام خامنه ای ، مقدمه برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی،۲۲ بهمن ۱۳۹۷ )
[۱۸] دست تطاول تبلیغات مروّج فساد و بیبندوباری در طول دوران پهلویها به آن ضربههای سخت زده و لجنزاری از آلودگی اخلاقی غربی را به درون زندگی مردم متوسّط و بخصوص جوانان کشانده بود، … ( امام خامنه ای ، بند سادسا در برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ،۲۲ بهمن ۱۳۹۷)
[۱۹] ( انقلاب اسلامی ) عیار معنویّت و اخلاق را در فضای عمومی جامعه بگونهای چشمگیر افزایش داد. این پدیدهی مبارک را رفتار و منش حضرت امام خمینی در طول دوران مبارزه و پس از پیروزی انقلاب، بیش از هر چیز رواج داد…… رویکرد دینی و اخلاقی در جمهوری اسلامی، دلهای مستعد و نورانی بویژه جوانان را مجذوب کرد و فضا به سود دین و اخلاق دگرگون شد. مجاهدتهای جوانان در میدانهای سخت از جمله دفاع مقدّس، با ذکر و دعا و روحیهی برادری و ایثار همراه شد و ماجراهای صدر اسلام را زنده و نمایان در برابر چشم همه نهاد. پدران و مادران و همسران با احساس وظیفهی دینی از عزیزان خود که به جبهههای گوناگون جهاد میشتافتند دل کندند و سپس، آنگاه که با پیکر خونآلود یا جسم آسیبدیدهی آنان روبهرو شدند، مصیبت را با شکر همراه کردند. مساجد و فضاهای دینی رونقی بیسابقه گرفت. صف نوبت برای اعتکاف از هزاران جوان و استاد و دانشجو و زن و مرد و صف نوبت برای اردوهای جهادی و جهادسازندگی و بسیج سازندگی از هزاران جوان داوطلب و فداکار آکنده شد. نماز و حج و روزهداری و پیادهروی زیارت و مراسم گوناگون دینی و انفاقات و صدقات واجب و مستحب در همه جا بویژه میان جوانان رونق یافت و تا امروز، روز به روز بیشتر و با کیفیتتر شده است. و اینها همه در دورانی اتّفاق افتاده که سقوط اخلاقی روزافزون غرب و پیروانش و تبلیغات پُر حجم آنان برای کشاندن مرد و زن به لجنزارهای فساد، اخلاق و معنویّت را در بخشهای عمدهی عالم منزوی کرده است؛ و این معجزهای دیگر از انقلاب و نظام اسلامی فعّال و پیشرو است. ( بند سادسا در برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
[۲۰] ( انقلاب اسلامی ) عیار معنویّت و اخلاق را در فضای عمومی جامعه بگونهای چشمگیر افزایش داد. این پدیدهی مبارک را رفتار و منش حضرت امام خمینی در طول دوران مبارزه و پس از پیروزی انقلاب، بیش از هر چیز رواج داد؛ ……. رویکرد دینی و اخلاقی در جمهوری اسلامی، دلهای مستعد و نورانی بویژه جوانان را مجذوب کرد و فضا به سود دین و اخلاق دگرگون شد. ….. و اینها همه در دورانی اتّفاق افتاده که سقوط اخلاقی روزافزون غرب و پیروانش و تبلیغات پُر حجم آنان برای کشاندن مرد و زن به لجنزارهای فساد، اخلاق و معنویّت را در بخشهای عمدهی عالم منزوی کرده است؛ و این معجزهای دیگر از انقلاب و نظام اسلامی فعّال و پیشرو است. ( بند سادسا در برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی
[۲۱] انقلاب به یک انحطاط تاریخی طولانی پایان داد و کشور که در دوران پهلوی و قاجار بشدّت تحقیر شده و بشدّت عقب مانده بود، در مسیر پیشرفت سریع قرار گرفت؛ در گام نخست، رژیم ننگین سلطنت استبدادی را به حکومت مردمی و مردمسالاری تبدیل کرد و عنصر ارادهی ملّی را که جانمایهی پیشرفت همهجانبه و حقیقی است در کانون مدیریّت کشور وارد کرد؛ …( مقدمه برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
[۲۲] ( انقلاب اسلامی ) ثبات و امنیّت کشور و تمامیّت ارضی و حفاظت از مرزها را که آماج تهدید جدّی دشمنان قرار گرفته بود ضمانت کرد و معجزهی پیروزی در جنگ هشتساله و شکست رژیم بعثی و پشتیبانان آمریکایی و اروپایی و شرقیاش را پدید آورد. ( بند اولا در برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
[۲۳] ( انقلاب اسلامی ) موتور پیشران کشور در عرصهی علم و فنّاوری و ایجاد زیرساختهای حیاتی و اقتصادی و عمرانی شد که تا اکنون ثمرات بالندهی آن روز به روز فراگیرتر میشود. …. دهها نمونهی دیگر از پیشرفت، محصول آن روحیه و آن حضور و آن احساس جمعی است که انقلاب برای کشور به ارمغان آورد. ( بند ثانیا در برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
[۲۴] به رغم همهی این مشکلات طاقتفرسا، جمهوری اسلامی روز به روز گامهای بلندتر و استوارتری به جلو برداشت. این چهل سال، شاهد جهادهای بزرگ و افتخارات درخشان و پیشرفتهای شگفتآور در ایران اسلامی است. عظمت پیشرفتهای چهلسالهی ملّت ایران آنگاه بدرستی دیده میشود که این مدّت، با مدّتهای مشابه در انقلابهای بزرگی همچون انقلاب فرانسه و انقلاب اکتبر شوروی و انقلاب هند مقایسه شود. مدیریّتهای جهادی الهام گرفته از ایمان اسلامی و اعتقاد به اصل «ما میتوانیم» که امام بزرگوار به همهی ما آموخت، ایران را به عزّت و پیشرفت در همهی عرصهها رسانید. ( عبارت دوازدهم درآغازبیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
[۲۵] انقلاب ملّت ایران، …. فرعونهای در بسترِ راحت آرمیده را بیدار کرد؛ دشمنیها با همهی شدّت آغاز شد و اگر نبود قدرت عظیم ایمان و انگیزهی این ملّت و رهبری آسمانی و تأییدشدهی امام عظیمالشّأن ما، تاب آوردن در برابر آن همه خصومت و شقاوت و توطئه و خباثت، امکانپذیر نمیشد. ( عبارت یازدهم درآغازبیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )