پیشرفت و توسعه کشور بر اساس شکل گیری زیرساخت های مختلف انجام میگیرد .

انواع زیرساخت ها عبارتند از :

۱– زیرساخت های سخت افزاری

نظیر جاده و اتوبان ، مسیرهای ریلی ، فرودگاه ، نیروگاه و خطوط انتقال برق و گاز ، سد سازی و کانال های آبرسانی ، بنادر و کشتیرانی ، پایانه های حمل و نقل ، راهها و مسیرهای دسترسی شهری و خطوط مترو و سایر زیرساخت‌ها می باشد.

در خصوص شکل گیری زیرساختهای سخت‌افزاری تلاش های فراوانی در کشور صورت پذیرفته و نتایج درخشانی حاصل شده است ، برخی از زیرساخت ها نیز در حال احداث و تکمیل می باشند مانند راه آهن چابهار زاهدان سرخس و راه آهن رشت انزلی آستارا که مسیر ریلی انتقال کالا در کشور را تکمیل و امکان صادرات و ترانزیت کالا را افزایش خواهد داد .

جمهوری اسلامی ایران به دلیل قرار گرفتن در مسیر غرب به شرق و شمال به جنوب و دسترسی به آبهای آزاد از موقعیت استراتژیک و اهمیت فوق العاده ، برخوردار می باشد .

۲– زیر ساخت‌های نرم‌افزاری شامل :
قوانین و مقررات ،ضوابط و آیین نامه ها و دستورالعمل ها میباشد.
با تدوین مقررات سهل و آسان به منظور ایجاد بستر فعالیت های تولیدی خدماتی و اقتصادی ، ظرفیت‌های حداکثری کشور مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت و خودکفایی و شکوفایی در شئون مختلف حاصل خواهد شد.

برخلاف آنچه، مورد انتظار می باشد در زمینه زیرساخت‌های نرم‌افزاری و ایجاد بستر مناسب برای تولید و کسب و کار ، زمینه لازم فراهم نشده و قوانین و مقررات به‌جای تسهیل گری ،نقش بازدارندگی ایفا نموده و به طور کلی در خیلی از موارد، هر نهاد و سازمانی که در مسیر صدور مجوز ،مسئولیتی داشته به عنوان یک مانع ، نقش ایفا کرده است .

شرایط سختگیرانه و خسته کننده ،افراد پیگیر اخذ مجوز کسب و کار را از نفس انداخته به نحوی که به کرات شاهد و ناظر عدم پیگیری اخذ مجوزات توسط افراد علاقه مند و با انگیزه و متقاضی فعالیت خدماتی و اقتصادی بوده ایم.

این در حالی است که قوانین و مقررات صدور مجوز کسب و کار باید به نحوی طراحی و مدیریت شوند که نقش حمایت از تولیدکننده اشتغال آفرین را به خوبی و با دقت ایفا نمایند و همه سرمایه‌های انسانی ،امکانات و توانمندی ها و انگیزه ها را به سمت خودکفایی و تولید مولد هدایت نمایند.

این امر مهم ، سالها مورد غفلت واقع شده و قوای سه گانه در انجام وظایف مهم خود در این حوزه از اهتمام لازم برخوردار نبوده اند .

۳ — زیرساختهای فرهنگی

زیرساخت های فرهنگی شامل روابط و مناسبات افراد در سطح جامعه و فضاهای اداری و نهادها و سازمان‌ها ، خصوصاً رفتار ، روش و منش مدیران ارشد در نحوه اداره کشور می باشد.

وظیفه نهادها و سازمان ها ، ارائه خدمات مفید و موثر به جامعه می باشد ، هرگونه کوتاهی از ارائه خدمات بهینه ، گناه بزرگ و نابخشودنی محسوب می‌گردد و نباید مورد اغماض و کم توجهی مسئولین قرار گیرد .

فرهنگ کار و فعالیت و خدمت رسانی لازم است در همه مراکز اداری مورد توجه ویژه کارکنان و کارشناسان و مدیران قرار گیرد و در انجام هرچه بهتر وظایف ،به نحو شایسته ، تلاش نمایند.

انجام وظیفه سازمانی و خدمت‌به مردم ، امری مقدس وخداپسندانه است مدیران و کارکنان ، باید دارای تفکر خلاقانه و تحول خواه و با احساس مسئولیت در جهت استفاده بهینه از توانمندی‌های سازمانی باشند و از منفعت طلبی ، سیاسی کاری ، باند بازی ، زیاده‌خواهی،کم کاری و کم حوصلگی، بی‌انگیزگی، رشوه خواری، رانت خواری ، اشرافی گری و تجمل گرایی به شدت پرهیز نمایند .

لازم است مدیران ، از توان و انگیزه لازم جهت رشد و شکوفایی سرمایه‌های انسانی و ظرفیت‌های مادی و معنوی سازمان برخوردار شوند و در حوزه باید ها و نباید های مدیریتی به نحو احسن تلاش و کوشش نمایند.

عدم پرداختن به زیرساخت‌های نرم‌افزاری و فرهنگی در دوره مدیریت های قبلی ، ناشی از بی توجهی به ابعاد مختلف رشد کشور میباشد ،بدین معنی که دولت‌ها بیشترین اهتمام خود را به توسعه زیرساخت‌های سخت افزاری معطوف داشته و در مواردی، گزافه‌گویی کرده‌، به نحوی که ، بارها شاهد کلنگ زنی و افتتاح چند باره در یک پروژه بوده ایم .

کوچک شمردن حوزه زیرساخت‌های نرم‌افزاری و فرهنگی به نحوی بارز بود که آقای هاشمی ، احداث پروژه ها را در قبال رد و بدل شدن مبالغی رشوه ، امری طبیعی و بی اهمیت بیان نمود و یا در کتاب خاطرات خود ، حضور خانوادگی در سد لتیان و استقرار در ساختمان مورد استفاده رژیم پهلوی و
پرداختن ایشان به ورزش های آبی در ایام محرم و عصر تاسوعا را به عنوان بخشی از خاطرات زندگی ، ثبت و ضبط نموده و با بیان کلمات و عباراتی در خصوص زندگی تشریفاتی و تجمل‌گرایی ، فتح بابی در این حوزه انجام داده است .

بعد از خاتمه جنگ تحمیلی و شروع دوره سازندگی در کشور، لازم بود در همه ابعاد رشد و توسعه ، زیرساخت‌های ضروری ایجاد شود اما برخلاف انتظار ، رفتارها و ادبیات و تصمیمات مخالف با زیرساخت‌های نرم‌افزاری و فرهنگی در کشور مورد تاکید و تایید و توجه دولت هاشمی قرار گرفت و اهتمام به توسعه تک بعدی و صرفاً سخت افزاری ، از اهمیت خاصی برخوردار گردید .

دولت در قبال فروش نفت خام اقدام به احداث زیرساخت‌ها نمود و همزمان ، با کم اهمیت جلوه دادن رشوه خواری و تبلیغ تجمل گرایی ، فرهنگ عدالتخواهی و گفتمان عدالت محوری را به حاشیه رانده و تحت تاثیر هیجانات و موج تبلیغات دوره سازندگی، فاصله طبقاتی در سطح جامعه را افزایش داد .

این نوع رشد و توسعه که همان رشد نامتوازن محسوب می گردد ، سبب دور شدن از اهداف انقلاب شده به شکلی که بخشی از ظرفیت کشور درگیر رفتار مافیایی مدیران سطوح مختلف گردید .

رشد نامتوازن ، منجر به انباشت ثروت در گروه‌هایی شده که در صدد تصاحب قدرت سیاسی به وسیله ابزار رسانه و فریب افکار عمومی و هزینه‌کرد پول های حرام در جهت شکل دهی باندها و شبکه‌های مخالف با اهداف انقلاب می باشند که با سازماندهی و حرکت مستمر ،
مانع از اصلاح امور مردم شده و صرفاً در جهت منافع شخصی و باندی ، گام بر می‌دارند .
و حضور آنها در عرصه قدرت ، زمینه فروپاشی جامعه و گسیختگی و پررنگ شدن انواع آسیب‌های اجتماعی را فراهم می نماید.

نتیجه فریب مردم در عرصه های سیاسی و اجتماعی ، در انتخاب کارگزاران نظام بروز و ظهور می نماید که در نتیجه، مدیران مسئولیت پذیر و متعهد و معتقد به تلاش و کوشش و خدمت صادقانه ،از صحنه رقابت و مسئولیت دور مانده و عرصه ، برای حضور باند های سیاسی و منفعت طلب ، هموار میگردد،
به گونه ای که نتیجه عملکرد آنها در طول سالیان گذشته ، عدم تحقق شعار اقتصاد بدون نفت و پرهیز از خام فروشی محصولات ، عدم اصلاح ساختار نظام بانکی و ناکارامد شدن صنعت خودرو که همانند غده بدخیم در حال مکیدن منابع جامعه و ارائه محصولات بی کیفیت و غیر اقتصادی می باشد.

البته ، در سال های اخیر تحولاتی در قوای سه‌گانه ایجاد شده که تغییرات اساسی در حوزه زیرساخت‌های نرم‌افزاری و فرهنگی را فراهم نموده ، به نحوی که قوای مختلف کشور از انگیزه و دقت و اهتمام لازم به منظور ایجاد یک تحول زیربنایی و ساختاری در حوزه تصمیم‌گیری و روان سازی مقررات کسب و کار و تولید و اشتغال برخوردار شده و اقدامات موثری را به منظور نائل آمدن به این امر مهم ،به مرحله اجرا در آورده اند

از مهمترین اقدامات ، تأکید قوه قضاییه بر حمایت از تولید و پیگیری و راه اندازی بسیاری از کارخانه‌های تعطیل شده و آسیب دیده ناشی از تصمیم گیری غلط و ضد تولید مدیران دوره های قبل می باشد .

تصویب قانون تسهیل صدور مجوز کسب و کار در مجلس شورای اسلامی و تایید آن در شورای نگهبان و ایجاد سامانه یکپارچه صدور مجوز تولید و فعالیت که منجر به حذف امضاهای طلایی و بسیاری از انحصار طلبی ها و رانت خواری ها و باند بازی ها در کشور می‌شود از دیگر اقدامات لازم در این عرصه می باشد .

در این سالها ، شاخص های مورد نظر در ایجاد زیرساخت‌های فرهنگی ، در شخصیت و رفتار مدیران ارشد دولت ، قوه قضاییه و نمایندگان مجلس مشاهده شده و امیدواری را در دل مردم انقلابی ایجاد کرده است.

رفتار مدیران حاکی از دلسوزی و تلاش روز افزون در جهت خدمت رسانی هر چه بیشتر و بهتر به مردم این کشور می باشد که در نتیجه ، زمین سوخته حاصل مدیریت دولت قبل را به بستر حاصلخیز و قابل رویش تبدیل نمودنده است .

توجه به شئون مختلف توسعه در ابعاد سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و فرهنگی ، زمینه رشد و توسعه متوازن را فراهم نموده و فضای کشور را تبدیل به عرصه کار و فعالیت روزافزون ، همراه با انواع گشایشها و تحولات امیدوارکننده، نموده است.

هرچند اقتصاد رها شده در دولت قبل ، دارای جراحت ها و زخم های عمیقی می باشد اما امید بهبودی با تلاش و تدبیر فراوان در این دوره حاصل شده است .

سید حسین آستانه