یخدان‌های دوقلوی سیرجان در شهرستان سیرجان در غرب استان کرمان و در دوره قاجار احداث شده اند ..اهالی سیرجان در فصل زمستان مخزن یخدان‌ها را از یخ پر نموده و با بستن درب‌ها و روزنه‌ها، در فصل گرم تابستان از یخ آن استفاده می‌کردند.

این بنا دارای دیوارهای به ارتفاع ۱۱ متر و حدود ۱۰۰ متر طول دارد از خشت خام و ملات گل به منظور سایه اندازی ساخته شده است. در بسیارب از نقاط ایران دیوارها مستقیم بوده است ولی این شکل منحنی از منحصر به فردترین یخدان‌ ها می باشد .

یخچال یا یخدان، محل نگهداری یخ بوده است که در فصل زمستان، یخ ها را در چاله یا مخزن یخ انبار می‌کردند و در فصل گرما استفاده میکردند . درکرمان حوضی گرد به قطر ۲۰ تا ۳۰ متر و به ارتفاع ۶ تا هفت متر می‌ساختند. سپس روی آن گنبد مخروطی حدودا ۱۲٫۵ متر ارتفاع با خشت خام به ابعاد ۸×۲۸×۲۸ سانتی‌متر قرار می‌دادند تا از ورود گرمای بیرون به درون این مخزن جلوگیری شود و یخها اب نشود . و دسترسی به مخزن یخ با پیمودن یک پلکان مارپیچ امکان‌پذیر بوده است . گنبدهای مخروطی دارای نمای خارجی پلکانی هستند که دسترسی بهتری به راس گنبد ایجاد می‌کرده است . از این یخدان ها در ۲۳اردیبهشت ۱۴۰۱ بازدید صورت گرفت که نوجوانان باصفای سیرجانی در محوطه آن مشغول بازی بودند .

دکترسیدجواد هاشمی فشارکی