در این نوشتار ضمن بیان پیشینه شورای سیاستگذاری ائمه جمعه ، اهداف و وظایف شورای مرکزی سیاستگذاری ائمه جمعه و شورای سیاستگذاری ائمه جمعه استانی تدوین شده است .
*
دکتر سید جواد هاشمی فشارکی
یکی از برکات انقلاب شکوهمند اسلامی ایران ، برپایی نمازهای جمعه در سراسر کشور می باشد ، که به حكم امام خمینی؛ نخستین نماز جمعه در۵ مرداد ۱۳۵۸ در تهران اقامه گردید. و سپس در سایر شهرهای دیگر كشور نیز تقاضای تعیین امام جمعه برای شهرخویش كردند.و تعداد نماز های جمعه در سراسر كشور به بیش از ۷۰۰ نقطه رسید؛ امام چند تن از چهره‌های مورد وثوق را به تولیت امور نهاد دینی نماز جمعه تعیین کردند. و دبیرخانه‌ای برای رسیدگی به امور مربوطه در قم تآسیس شد . ودر هردوره افراد مورد وثوقی طی حکم امامین انقلاب منصوب و فعال شدند .
شورای سیاستگذاری ائمه جمعه ، یک شورای مرکزی بوده که با حکم رهبر انقلاب اسلامی تشکیل شده است ؛ و یک شورای سیاستگذاری استانی نیز دارد . این شورای دارای پایگاه اطلاع رسانی بنام نمازجمعه دارد [۱] وآخرین رویدادهای نمازجمعه در آن منتشر میشود . ولی طی جستجو در آن اهداف و وظایف شورای سیاستگذاری ائمه جمعه بصورت مدون یافت نشد . لذا در این نوشتار مدون و ارایه شده است .
اهداف و وظایف شورای سیاستگذاری ائمه جمعه
با استخراج از احکام صادره امامین انقلاب ، اهداف و وظایف شورای سیاستگذاری ائمه جمعه چنین مستفاد میشود:
- تدوین آیین نامه : تدوین آیین نامه، به امور گوناگون ائمۀ محترم جمعه رسیدگی نمایند؛ ( امام خمینی ؛ دوره اول , ۲۹ مرداد ۶۳ / ۲۲ ذی القعده ۴۰۴ )
- ارایه گزارش : گزارش امور را به شورای محترم مرکزی ائمۀ جمعه و اینجانب بدهند. ( امام خمینی ؛ دوره اول , ۲۹ مرداد ۶۳ / ۲۲ ذی القعده ۴۰۴ )
- همکاری با دبیرخانه : امید است ائمۀ محترم جمعه و مسئولین، همکاریهای مقتضی را با دبیرخانۀ مذکور بنمایند. ( امام خمینی ؛ دوره اول , ۲۹ مرداد ۶۳ / ۲۲ ذی القعده ۴۰۴ )
- مدیر امور اجرایی مربوط به ائمه جمعه سراسر کشور برای مدت سه سال .( امام خامنه‌ای ؛ دوره دوم ، ۲۲ اسفند ۱۳۷۱)
- نصب و عزل ائمه جمعه : شورای مزبور همچنین مرجع تصویب نصب و عزل ائمه جمعه …. خواهد بود .( امام خامنه‌ای ؛ دوره دوم ، ۲۲ اسفند ۱۳۷۱) . مرجع تصویب نصب و عزل ائمه جمعه خواهد بود. ( امام خامنه‌ای ، دوره سوم شورا ؛ ۱۳۷۵ /۲/۲۰ )
- مدت حکم امام جمعه : بر طبق پیشنهاد اعضای محترم شورا موافقت میشود که از این پس احکام نصب ائمه جمعه بر حسب مقتضیات زمان و مکان از سه سال تا پنج سال تعیین‌گردد ( امام خامنه‌ای ، دوره سوم شورا ؛ ۱۳۷۵ /۲/۲۰ )
- رسیدگی به شکایات : شورای مزبور همچنین مرجع …. داوری در باب شکایات خواهد بود .( امام خامنه‌ای ؛ دوره دوم ، ۲۲ اسفند ۱۳۷۱) شورای مزبور همچنین مرجع …. و داوری در باب شکایات خواهد بود. ( امام خامنه‌ای ، دوره سوم شورا ؛ ۱۳۷۵ /۲/۲۰ )
- ارتقای جایگاه نمازجمعه در جامعه : زمینه‌های استفاده صحیح و کامل از ظرفیت‌عظیم نماز جمعه را فراهم آورند و این پایگاه والای دینی را که باید برتر از خطوط سیاسی و جهت‌گیریهای جناحی عمل کند، به‌موقعیت شایسته خود نزدیک سازند. ( امام خامنه‌ای ؛ دوره چهارم ؛ ۱۳۷۹/۳/۱۰)
- افزایش کیفیت و شکوفایی و تاثیر گذاری : با ادامه و تکمیل فعّالیّتهای گذشته و افزودن کیفیّت در آن و بهره‌گیری از نظرات شورا، بر شکوفایی و تأثیرگذاری این نهاد مبارک رحمانی بیفزایند. ( امام خامنه‌ای ، دور ششم شورا ، ۱۶ دی ماه ۱۳۹۶ )
- زمینه سازی بهره گیری از ظرفیت ها : امید است ایشان، با همکاری اعضای محترم آن شورا و با درایت و کاردانی و ابتکار، زمینه‌های استفاده صحیح و کامل از ظرفیت‌عظیم نماز جمعه را فراهم آورند ( امام خامنه‌ای ، دور چهارم شورا ؛ ۱۳۷۹/۳/۱۰)
- واحتمالا موارد دیگر
وظایف و مأموریت‌های شورای سیاستگذاری ائمه جمعه استان
حجت الاسلام و المسلمین حاج علی اکبری، رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه کشور، در حکمی وظایف و مأموریت‌های جدید شورای سیاستگذاری ائمه جمعه خوزستان، را ابلاغ کردند، ( خبرگزاری حوزه ؛ ۲۶ تیر ۱۳۹۹ ) و چون در سایر موارد استانهای دیگر مطلبی یافت نشد ؛ می توان گفت تا حدود زیادی برای سایر استانها قابل تعمیم می باشد :
۱- تعامل مسئولانه، تکریمی و حمایتی با ائمه محترم جمعه و کارگزاران معزز ستادهای نماز جمعه
۲- ایفای نقش چشم بصیر و امین نهاد نماز جمعه در امر رصد دقیق وضع موجود، برای حرکت به سمت وضع مطلوب
۳- بسیج ظرفیت معنوی و مادی دستگاه‌های خدوم و مردم شریف استان در جهت تحقق عزتمندانه راهبردهای مصوب
۴- اهتمام بر تقویت انسجام داخلی تشکیلات و تعمیق ارتباطات عاطفی با جامعه هدف
۵- هماهنگی و همکاری با ارکان تخصصی نهاد نماز جمعه برای اجرایی سازی برنامه‌های سالیانه در سطح استان
۶- نتیجه گرایی در فرایند خدمت‌رسانی، نقدپذیری و نظارت‌پذیری
۷- بازآرایی و چابک سازی دفتر نمایندگی استان، هم‌زمان با ایجاد فضایی منعطف و مشحون از عطر صمیمیت، حسن خلق و سعه‌صدر، فارغ از تکلف و تشریفات اداری مرسوم
۸- واحتمالا موارد دیگر
إن‌شاءالله در این مسیر دشوار، از حمایت نماینده محترم ولی‌فقیه، همکاری استاندار محترم و سایر نهادها و دستگاه‌های استان و همراهی ائمه محترم جمعه برخوردار خواهید بود.
مدیر نمایندگی شورای سیاستگذاری ائمه جمعه در استان
مدیر نمایندگی شورای سیاستگذاری ائمه جمعه در استان ؛ امام جمعه مرکز استان بوده ؛ که رییس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه استان می باشند .
سخن پایانی :
شورای سیاست گذاری لازم است ، موارد فوق نصب العین قرار داده و بدون افزودن ( مثلا ورود در جزییات برنامه های ستادهای نمازجمعه شهرها تا مغایر فراهم بودن آزادی عمل امام جمعه شهر بعنوان فرمانده قرارگاه فرهنگی شهر) و یا کاستن ( مثلا ایین نامه نداشتن در حوزه های مرتبط و رویه واحد داشتن در ستادهای نمازجمعه شهرها ) آنرا دنبال نموده ؛ و بایستی نهایت تلاش خویش را کرده و با استفاده از ظرفیت نخبگان و نظرخواهی و مشارکت نمازگزاران ، انرا به پایگاه جامع مردمی و سطح اثر گذاری فراگیر شهر و توابع آن مبدل نمایند .
نگارنده راهبردهایی برای نمازجمعه شهر تهران تهیه و در تاریخ ۱۵ تیر ۱۴۰۱ منتشر نموده است ؛ که میتواند ؛ با اصلاحاتی مورد استفاده ستادهای نمازهای جمعه شهرها قرار گیرد .
*********************************
پیوست : احکام صادره
*********************************
دوره اول از سال ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۲
حکم انتصاب مسئولان دبیرخانه مرکزی ائمه جمعه
زمان: ۲۹ مرداد ۱۳۶۳ / ۲۲ ذی القعده ۱۴۰۴
مکان: تهران، جماران
موضوع: انتصاب مسئولان دبیرخانۀ مرکزی ائمۀ جمعه
مخاطب: ابطحی ـ رسولی ـ توسلی ـ صانعی ـ عبایی ـ کشمیری و قاضی عسکر
بسم الله الرحمن الرحیم
حجج اسلام، آقایان: ابطحی، رسولی، توسلی، صانعی، عبایی، کشمیری، و قاضی عسکر[۱] ـ ایّدهم الله تعالی ـ را به عنوان مسئولین و اداره کنندگان دبیرخانۀ مرکزی ائمۀ جمعه ـ ایّدهم الله ـ منصوب نمودم، تا با تأییدات خداوند تعالی و دعای خیر حضرت بقیة الله ـ ارواحنا فداه ـ و تدوین آیین نامه، به امور گوناگون ائمۀ محترم جمعه رسیدگی نمایند؛ و گزارش امور را به شورای محترم مرکزی ائمۀ جمعه و اینجانب بدهند.
امید است ائمۀ محترم جمعه و مسئولین، همکاریهای مقتضی را با دبیرخانۀ مذکور بنمایند. از خداوند تعالی توفیق همگان را برای خدمت به اسلام و کشور اسلامی [خواهانم]. و السلام علیکم و رحمة الله .
۲۹ مرداد ۶۳ / ۲۲ ذی القعده ۴۰۴ روح الله الموسوی الخمینی
*********************************
دوره دوم از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۵
سید هاشم رسولی محلاتی برای یک دوره سه ساله به عنوان رئیس این تشکیلات منصوب شد. متن حکم امام خامنه ای به شرح زیر است:
نظر به پایان یافتن دوره شورای مرکزی ائمه جمعه و با عنایت به تجارب مغتنم، آقایان حاج سیدعباس خاتم، حاج سیدهاشم رسولی، حاج شیخ حسن صانعی، حاج شیخ اسماعیل فردوسی‌پور، حاج سیدرضا تقوی، حاج سیدعلی قاضی عسکر، حاج شیخ عبدالحسین‌معزی، حاج سیدمحمد مدنی را به عنوان شورای سیاستگذاری ائمه جمعه سراسر کشور و جناب حجت‌الاسلام والمسلمین آقای‌رسولی محلاتی را به عنوان رئیس شورای مذکور و مدیر امور اجرایی مربوط به ائمه جمعه سراسر کشور برای مدت سه سال منصوب‌می‌کنم و لازم است معزی الیه فردی را به عنوان قائم مقام خود در کلیه امور اجرایی مذکور با اختیارات لازم برای یک سال معین‌نمایند که به عنوان عضو نهم در شورای سیاستگذاری شرکت خواهد کرد شورای مزبور همچنین مرجع تصویب نصب و عزل ائمه جمعه و داوری در باب شکایات خواهد بود از خداوند متعال توفیق و قبول‌حضرتش را در باب این خدمت بزرگی که آقایان بدون هیچ انتظار و توقع بر عهده گرفته‌اند، مسألت می‌نمایم و امیدوارم که با سعی وابتکار، آن را بهتر از گذشته به پیش برده، موجبات رضای حضرت بقیةالله روحی فداه را فراهم آورند
لازم است تشکر صمیمانه خود را از هیئت اجرایی قبلی بخصوص حجج‌الاسلام آقایان کشمیری و حجتی‌زاده و اصرار بر حضورآقایان در تشکیلات جدید را ابراز نمایم
سیدعلی خامنه‌ای -۲۲ اسفند ۱۳۷۱.
*********************************
دوره سوم شورا از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۸
به گفته سید رضا تقوی رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه هم‌اکنون در ۶۰۰ نقطه ایران نماز جمعه برگزار میشود.
متن حکم امام خامنه‌ای جهت انتصاب اعضا در دور دوم به شرح زیر است:
نظر به پایان یافتن دوره شورای سیاستگذاری ائمه جمعه و با عنایت به تجارب مغتنم آقایان در امر برگزاری این فریضه بزرگ الهی، مجدداً حضرات حجج‌الاسلام و المسلمین آقایان حاج سیدعباس خاتم، حاج سیدهاشم رسولی محلاتی، حاج شیخ حسن صانعی، حاج شیخ اسماعیل فردوسی پور، حاج سیدرضا تقوی، حاج سیدعلی قاضی عسکر، حاج شیخ عبدالحسین معزی، حاج سیدمحمدمدنی و حاج سیدعلی شاهچراغی را به عنوان شورای سیاستگذاری امور ائمه جمعه سراسر کشور و جناب حجت‌الاسلام‌والمسلمین آقای رسولی محلاتی را به عنوان رئیس شورای مذکور و مدیر اجرایی مربوط به ائمه جمعه سراسر کشور برای مدت سه‌سال منصوب میکنم و لازم است ایشان فردی را از میان اعضا به عنوان قائم مقام خود در کلیه امور اجرایی مذکور با اختیارات لازم‌معین نمایند. شورای مزبور همچنین مرجع تصویب نصب و عزل ائمه جمعه و داوری در باب شکایات خواهد بود ضمناً بر طبق پیشنهاد اعضای محترم شورا موافقت میشود که از این پس احکام نصب ائمه جمعه بر حسب مقتضیات زمان و مکان از سه سال تا پنج سال تعیین‌گردد
از خداوند متعال توفیق و قبول حضرتش در باب این خدمت بزرگی که آقایان بدون هیچ انتظار و توقع بر عهده گرفته‌اند مسألت‌می‌نمایم و امیدوارم که با سعی و ابتکار آن را بهتر از گذشته به پیش برده، موجبات رضای حضرت بقیةالله روحی فداه را فراهم آورند
سیدعلی خامنه‌ای -۱۳۷۵/۲/۲۰
*********************************
دور چهارم شورا از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۲
از این دوره به جای سید هاشم رسولی محلاتی، سید رضا تقوی به سمت ریاست شورا منصوب شد و سید هاشم رسولی محلاتی از سمت خود کناره‌گیری کرد. در این دوره عباسعلی اختری و محسن دعاگو و محمدجواد حاج‌علی‌اکبری به عضویت این شورا درآمدند.
در شهریور ماه ۱۳۸۰ نیز سیدعباس خاتم درگذشت.
متن حکم امام خامنه‌ای جهت انتصاب اعضا در دور چهارم به شرح زیر است:
با توجه به کناره‌گیری برخی از اعضای محترم شورای سیاستگذاری ائمه جمعه حجج الاسلام آقایان حاج شیخ عباسعلی اختری وحاج شیخ محسن دعاگو و حاج شیخ محمدجواد حاج علی اکبری را به عضویت آن شورا به مدت سه سال منصوب میکنم
همچنین اعضای محترم را که مدت مسؤولیت آنان به پایان رسیده‌است بار دیگر برای مدت سه سال به‌عنوان عضو آن شورای محترم معین میکنم
توفیقات همه آقایان را از خداوند متعال مسألت می‌نمایم
سیدعلی خامنه‌ای -۱۳۷۹/۳/۱۰
متن حکم امام خامنه‌ای جهت انتصاب سید رضا تقوی به ریاست شورا در دور چهارم به شرح زیر است:
نظر به پایان یافتن دوره مسؤولیت و کناره‌گیری جناب مستطاب حجت‌الاسلام والمسلمین آقای حاج سیدهاشم رسولی محلاتی و باتشکر فراوان از زحمات بی‌دریغ معزی الیه در باب مسائل امامت جمعه سراسر کشور، جناب حجت‌الاسلام آقای حاج سیدرضا تقوی‌دامت توفیقاته را به ریاست شورای سیاستگذاری ائمه جمعه برای مدت سه سال منصوب میکنم.
امید است ایشان، با همکاری اعضای محترم آن شورا و با درایت و کاردانی و ابتکار، زمینه‌های استفاده صحیح و کامل از ظرفیت‌عظیم نماز جمعه را فراهم آورند و این پایگاه والای دینی را که باید برتر از خطوط سیاسی و جهت‌گیریهای جناحی عمل کند، به‌موقعیت شایسته خود نزدیک سازند.
توفیقات ایشان و سایر اعضای محترم را از خداوند متعال مسألت می‌نمایم.
سیدعلی خامنه‌ای -۱۳۷۹/۳/۱۰
*********************************
دور پنجم شورا از سال ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۵
حکم رهبر انقلاب اسلامی امام خامنه‌ای جهت انتصاب اعضا در دور پنجم به شرح زیر است: بعد از اتمام مسئولیت اعضای شورای سیاستگذاری ائمه جمعه در دوره چهارم، مقام معظم رهبری ضمن تمدید مسئولیت اعضاء به مدت سه سال، محمد جعفری گیلانی را به عنوان عضو جدید شورا منصوب کردند.
*********************************
دور ششم شورا از سال ۱۳۹۶ تا کنون
انتصاب رئیس و اعضای شورای سیاستگذاری ائمه جمعه
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی با صدور حکمی حجت‌الاسلام آقای حاج‌علی‌اکبری را به ریاست شورای سیاستگذاری ائمه‌ی جمعه منصوب کردند. ایشان همچنین ضمن تقدیر از خدمات باارزش حجت‌الاسلام آقای سیّدرضا تقوی در دوران مسئولیت، اعضای جدید شورای سیاستگذاری ائمه‌ی جمعه را نیز منصوب کردند.
متن حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی به این شرح است:
بسم الله الرّحمن الرّحیم
اکنون که دوران مسئولیّت طولانی و پُربار جناب حجّت‌الاسلام آقای حاج سیّدرضا تقوی در رأس مجموعه‌ی سیاستگذاری ائمه‌ی جمعه به پایان رسیده، با تشکّر فراوان از خدمات باارزششان در مدّت نزدیک به دو دهه، جناب حجّت‌الاسلام آقای حاج‌علی‌اکبری را به ریاست این مجموعه و جناب حجّت‌الاسلام والمسلمین آقای حاج سیّدهاشم رسولی و نیز حضرات حجج اسلام آقای حاج سیّدرضا تقوی، آقای حاج سیّدعلی قاضی‌عسکر، آقای حاج شیخ حبیب‌الله غفوری، آقای حاج شیخ عباسعلی اختری، آقای حاج شیخ محمد جعفری‌گیلانی، آقای حاج سیّدمهدی خاموشی، آقای حاج سیّدعلی شاهچراغی را به عضویت در شورای آن منصوب میکنم. انتظار میرود جناب آقای حاج‌علی‌اکبری با ادامه و تکمیل فعّالیّتهای گذشته و افزودن کیفیّت در آن و بهره‌گیری از نظرات شورا، بر شکوفایی و تأثیرگذاری این نهاد مبارک رحمانی بیفزایند.
والسّلام علی جمیع اخواننا و رحمة‌الله
سیّدعلی خامنه‌ای – ۱۶ دی ماه ۱۳۹۶
https://khl.ink/f
*********************************
