بسمه تعالی

جناب آقای مهندس عزت‌الله ضرغامی وزیر محترم میراث فرهنگی

سلامٌ عَلَیَکُم و رَحمَتُ الله

در آستانه نخستین سالگرد استقرار دولت انقلابی و تلاش های تحول افرین و امید بخش دولت آیت الله رییسی ؛ جنابعالی در گفتگوی زنده با شبکه خبر مطالبی بیان کردید ، که بلافاصله در رسانه های مساله دار در ۲۸ مرداد ۱۴۰۱ تلویحا منجر به سیاه نمایی علیه دستاوردهای انقلاب اسلامی شد . این اظهارات بسیار باعث تعجب و تأسف دلسوزان انقلاب و بخصوص جمعی از معماران کشور شد. از اینکه جنابعالی در موضوعی که تخصص آنرا ندارید ، بعنوان یک مقام مسول در رسانه عمومی باکمال اطمینان اظهار نظر فرمودید تاسف مضاعفی داشت . در مصاحبه تان چندین اشکال مهم وجود داشت ، که لازم شد در جهت اصلاح و تنویر افکار عمومی به عرض برسد :

۱ – نخست مناسب بود که منظورتان را از معماری به طور دقیق بیان بفرمایید ، تا مطالب جنابعالی براساس منظورتان دقیق تر نقد شود . چنانچه منظوتان کمیت و حجم ساخت و سازندگی می باشد، به استناد امار و اطلاعات ، دردوران ۴۴ ساله پس از انقلاب اسلامی حجم احداثات در ساختمان های آموزشی ؛ درمانی ؛ ورزشی ؛ اداری ؛ خدماتی و زیرساختهای صنایع مختلف ، چندین برابر بیش ازکل قبل از انقلاب می باشد و با هیچ دوره ای از تاریخ کشورمان و سایر کشورها قابل قیاس نیست .

چنانچه منظورتان وخامت و نمادسازی های جاهلانه درمعماری بوده ؛ که این مساله فقط در دوره پس از انقلاب نبوده ؛ بلکه در همه دوره های پیش انقلاب بوده و در بعد از انقلاب اسلامی نیز متاسفانه تداوم یافته است . لازم به یاد آوری است با اذعان به وجود مشکلات عدیده در معماری و شهرسازی موجود ، نمونه های موفق معماری با هویت و روزامد زیادی در مقیاسهای بزرگ و خرد در بعد ازنقلاب اسلامی نیز احداث شده است .

۲-  جنابعالی فرمودید : « در طول تاریخ چند هزار ساله ایران، هر گروه و سلسله‌ حاکمانی روی کار آمده با تکیه بر سرپنجه هنرمندان ایرانی یک معماری مشخص را رقم زده است » . معماری در دوران مختلف فراز و نشیب های مختلفی داشته است. البته در همه دورانهای تاریخی در ایران و جهان معماران خود ساخته ای بوده اند که به صورت نسبی آثار خوبی طراحی و اجرا نموده و مینمایند .

۳- در ادامه جمله فوق فرمودید : « حتی در دوره پهلوی با یک معماری روشن مواجه هستیم. » و بعبارتی از معماری دوران پهلوی ها حمایت نموده اید ! در حالی که سر منشاء انحراف در معماری و شهرسازی ما ، از دوران پهلوی ها با شروع مدارس معماری در ایران و با تقلید و ترجمه سرفصل ها و محتواهای درسی کشورهای غربی و با الگو گرفتن از معماری کلاسیک ، نتوکلاسیک دوران غربی و بعضا ایرانی و سپس تقلید معماری آغاز شده است و متأسفانه هنوز هم ادامه دارد.

لازم به یاد اوری است معماری ایران قابل تقسیم به دوره های مدیریتی حاکمان نبوده و نیست و تنها چیزی که به حکومت ها مربوط میشده ، بروز وظهور برخی بناهای خاص با تزیینات ویژه بیشتر بوجود آمده و در یک پهنه وسیعی از سمرقند تا بغداد رخ داده است .

۴ – به لحاظ خیانت و حماقت اواخر قاجار و کل دوره پهلوی در فرهنگ ایران تعداد اثار معماری مطلوب ایران ( بجز معماری التقاطی ) انگشت شمار می باشد . و با توجه به قلع و قمعی که دردوره پهلوی اتفاق افتاده دردهه شصت شمسی تعداد انگشت شماری معمار توانا داشتیم که امکان بهره مندی از توانشان وجود داشت . و نظر به وضعیت آموزش معماری در دوره پهلوی که محصول افکار غربزدگان در ترویج معماری غربی و ناسازگار با هویت بومی بود ؛ ( وهنوز نیز ریشه های آن تداوم دارد ) خیانت بزرگ پهلوی در حق آموزش معماری و پرورش نسل معماران بی هویت غرب زده ؛ اغلب معماران کپی کار شده اند و مشغول ترویج ان در طراحی ها می باشند .

۵- جنابعالی تاکید کردید : « اما بعد از انقلاب ، معماری ما به کلی نابود شد.» . این اتهام شما در« نابودی معماری ایران به بعد از انقلاب !. » با توجه به امایی که در ابتدا بیان داشته اید ؛ نظام اسلامی را در معماری های بعد از انقلاب اسلامی ، محکوم و سرزنش نموده اید؟! درحالیکه از پیش از انقلاب اسلامی شروع شده بوده و پس از انقلاب ادامه یافته است ؛ درعین حال اثار ارزشمندی نیز ساخته شده است که از لحاظ تعداد از معماری اصیل پیش از انقلاب بیشتر می باشد ؛ ولی معماری بساز بفروشها ، شهرها و روستاها دچار آسیب های جدی کرده است . نظام اسلامی مصوبات بسیار مترقی ای در رعایت هویت اسلامی ایرانی در معماری و شهرسازی داشته است و رهبر انقلاب نیز بارها بر آن تاکید کرده اند ولی مشکلات موجود ناشی از عدم رعایت از سوی مدیران شهری بی تعهد و مهندسان و شرکتهای مشاور بی تعهدی که طراحی های نامتجانس با هویت بومی و اصیل ایرانی آنها را طراحی کرده اند .

۶- جنابعالی تاکید کردید : « حق را می‌گویم و هزینه اش را می‌دهم. » جنابعالی با این جمله ، با بیان مطالب ناحق ؛ خود را محق دانسته و برآن پافشاری کرده و حتی بصورت مجهول نهادهایی را متهم به هزینه تراشی برایتان کرده اید ! در صورتیکه همچنان قایلید که حق را می گویید ؛جنابعالی را دعوت به مناظره در همان شبکه و همان ساعت می نماییم .

۷- از معماری تآتر شهر تعریف و تمجید نموده اید ؟!  طراحی تأثر شهر تقلیدی از معابد مرکزی یونانی و رومی است که خانه خدایان بوده است و وفقط جزئیاتی ظاهری و تقلیدی از تزئینات معماری سنتی ازدر نمای بیرونی دارد و هیچ نسبتی با اصول و معیارهای معماری اصیل و ارزشمند دوران اسلامی ما ندارد. وحتی عملکرد معماری دایره ای شکل آن نیز ناسازگار با فضای تاتری دارد .

در مورد مسجد جنوب تأتر شهر ، مقالات متعدد و مصاحبه های بسیاری منتشر شده است، حتّی در رسانه ملّی که جنابعالی سابقه مدیریت آنرا دارید، امّا جنابعالی بدون مطالعه و بررسی لازم و تشخیص مسئولین ایجاد این هیولا و فاجعه معماری ، متأسفانه اظهار نظر نموده اید. طرح اولیه آن به عنوان یک مسجد با هویت اصیل و مجموعه فرهنگی مرکز شهری ، توسط استاد نقره کار و همکاران طراحی و شروع به ساخت شده بود که با تغییر شهردار تهران و با حمایت و مشورت یکی از مدیران سابق میراث فرهنگی ، این هیولائی که نهایت انحراف و بت سازی را در معماری معاصر ایران را بنمایش گذاشته است ، طراحی ، تصویب و اجرا شده است.

۸ – جنابعالی فرمودید : « بعد از چهل سالگی انقلاب باید در مورد معماری پس از انقلاب آسیب‌شناسی صورت گیرد. » و « در حال تهیه طرح‌هایی در حوزه معماری شهری هستیم و تلاش بر این است که این آسیب را جبران کنیم.» جملات بسیار ارزنده ایست ولی مقدمه آن نیاز به اصلاح نگرش می باشد ، تا پژوهشی منصفانه و کار آمد حاصل شود .

۹- جنابعالی براساس بند اول سند چشم انداز۲۰ ساله میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی: “دستيابی به مقتضيات فرهنگي، جغرافيايي و تاريخي كشور از جمله مصاديق فرهنگ و تاريخ كشورمان ميراث فرهنگي كشور مي‌باشد که به حفظ، احياء و نگهداري ميراث فرهنگي كاملاً در راستاي اهداف آرماني كشور بوده و توجه به آن از اساسي‌ترين پايه‌هاي توسعه كشور مي‌باشد.” ( پایگاه اطلاع رسانی وزارت میراث فرهنگی ؛ بخش چشم انداز ) و اهداف آن وزارتخانه مبنی بر “معرفی فرهنگ و تمدن غنی و ظرفیت­ های فرهنگی، تاریخی و طبیعی کشور و بهره گیری از مزیت ها و ظرفیت های آن برای تثبیت و ارتقاء جایگاه تمدن ایران در جهان ” ( پایگاه اطلاع رسانی وزارت میراث فرهنگی ؛ بخش اهداف وزارتخانه ) و”تقویت و تعمیق رابطه جامعه با مواریث و دارایی های طبیعی و فرهنگی و ارتقاء آگاهی های عمومی برای افزایش سرمایه اجتماعی بخش میراث فرهنگی (ملموس و غیرملموس)، طبیعی و صنایع دستی و گردشگری ” ( پایگاه اطلاع رسانی وزارت میراث فرهنگی ؛ بخش اهداف وزارتخانه ) موظف به احیای میراث فرهنگی متناسب با شرایط روز می باشید . حال که چنین اظهار داشته اید ، لازمست برنامه های خویش را برای احیای عملی ارایه نموده و ما نیز آمادگی خویش را جهت اعتلای آن اعلام میداریم .

اکنون که با لطف الهی دولتی انقلابی و متعهد در جهت اصلاح امور در حال اقدام میباشد ؛ جنابعالی نیز که منتخب این دولت می باشید لازم است با رویکردی انقلابی و جهادی اقدام نموده و نواقص و اشکالات گذشته را مرتفع کرده و تسری هویت اسلامی – ایرانی را در فرایند طراحی ها دنبال نموده و تحقق تمدن نوین اسلامی را به سرعت جبران نمایید.

با آرزوی توفیق روز افزون و تأئیدات الهی

جمعی از معماران و شهرسازان

دکتر سید جواد هاشمی فشارکی ؛ استاد دانشگاه  و ( دبیرشورای اعتلای معماری و شهر و مدیر هسته ملی معماری وشهرسازی اسلامی ) – دکتر حمید رضا آرامی ، دبیر کارگروه عمران و شهرسازی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی – دکتر امیر محمد خانی ، رییس بنیاد معماری انقلاب اسلامی – دکتر سید احمد مهدی نیا ؛ مدیرگروه آمایش و شهرسازی- دکتر حیدر جهان بخش ، معاون دانشگاه پیام نور  – مهندس محمدرضا عطارزاده ؛ هیات علمی دانشگاه جامع امام حسین (ع ) و معاون سابق وزیر – دکتر سید رضا علوی ، معاونت حقوقی ریاست جمهوری – دکتر مهدی امیدی ؛ از مدیران وزارت راه و شهرسازی – دکتر آرش قندچی ، ازمدیران سازمان صدا و سیما – مهندس سجاد صفار؛ دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی ( عمار) – دکتر جابر دانش ؛ رئیس مرکز مطالعات و تدوین آیین نامه های فنی و مهندسی سازمان‌ پدافند غیرعامل کشور – مسعود کریمی ورنوسفادرانی ؛ مدیر کانون بسیج مهندسین  شهید محمد خانی  سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران – دکتر عدالتی ، استاد شهرسازی – و ….