سالهای متمادی است که اعلام روز عید فطر در کشورهای اسلامی با اختلاف دو الی سه روز صورت میگیرد ودر کشور ما نیز که به برکت انقلاب اسلامی دارای ساز و کار استهلال و اعلام شده است ، نیز بعلت رصد و بررسی برخی سالها با تاخیر و یا متفاوت با تقویم رسمی کشور مواجه شده و همین مساله نیز در جامعه سبب گپ وگفت و حتی محل تک پرانی توسط برخی مساله دار می گردد .

منشا اعلام روز عید فطر درکشورهای اسلامی را می توان به سه دسته تقسیم کرد :

• بی اهمیت به مساله شرعی و نجوم : کشوری عربستان سعودی که به ظاهر توسط مفتی ها اعلام میشود ولی عملا بازیچه وهابیون بعنوان یک مسلک نامشروع اسلام امریکایی می باشد ، بعنوان نمونه چند سال پیش به جهت دشمنی با روز قدس ؛ سه روز از ماه رمضان کم کرد ، تا روز قدس را که آخرین جمعه ماه رمضان می باشد ؛بتواند حذف کند . چراکه ماه کمتر از ۲۹ روز وجود ندارد ولی دولت پادشاهی وهابی چنین کرد .
• متکی به نجوم : براساس محاسبه منجمان در تقویم رسمی اعلام میکنند که برخی از کشورها اینگونه اند لذا از قبل مشخص بوده و تغییری هم ندارند .
• متکی به حکم شرعی : راه های ثبوت اول ماه از پنج راه ثابت می شود: ”  دیدن ماه توسط شخص مکلف؛ شهادت دو فرد عادل، در صورتی که جمع زیادی رؤیت هلال را انکار نکنند و گمان اشتباه در آن دو عادل تقویت نشود؛ شهرتی که موجب علم یا اطمینان باشد؛ گذشت سی روز از اوّل ماه قبل؛ حکم حاکم شرع؛” [۱]

مثال اول : در سال‌های ۱۳۸۱ ، رهبر انقلاب دستور دادند افرادی که با ستاد استهلال در ارتباط هستند، آموزش نجومی ببینند. و کارشناسانِ رؤیت هلال نیز حضور داشته باشند. بر همین مبنا گزارش‌های ارسالی ازگروه‌های رصدی در نقاط متلف کشور با دقت شنیده و بررسی وجمع بندی شده ، سپس خدمت رهبر انقلاب داده و ایشان وضعیت را اعلام میفرمایند . [۲]

مثال دوم :شورای فقهی وزارت اوقاف سوریه در بیانیه‌ای اعلام کرد؛ هلال اول ماه شوال در غروب شنبه رویت نشد و لذا روز یک شنبه روز آخر ماه مبارک رمضان خواهد بود. بر پایه این بیانیه‌ای؛ به این ترتیب روز دوشنبه عید سعید فطر در سوریه خواهد بود. [۳]

مثال سوم : ستاد ملی استهلال پاکستان عدم رویت هلال ماه شوال در شامگاه یکشنبه را تایید و با اعلام ۳۰ روزه شدن ماه مبارک رمضان، روز سه‌شنبه را عید سعید فطر و اولین روز از ماه شوال در این کشور اعلام کرد . [۴]

مثال چهارم و …. : با اعلام عدم رؤیت هلال ماه شوال در شنبه شب ، مفتی قدس و سرزمین فلسطین، مجمع فقه اسلامی سودان، دارالافتای مصر، قطر، امارات، دارالافتای لبنان با اعلام عدم رؤیت هلال در شنبه شب، روز دوشنبه را عید فطر اعلام کردند. [۵]

عکس العمل های داخلی :

با توجه به اینکه در تاریخ رسمی کشور ۱۲ اردیبهشت روز عید فطر درج شده بود، ولی براساس حکم فقهی هلال ماه رویت نشد ؛ لذا روز عید فطر یک روز بعقب رفت . وهمین مساله در داخل کشورعکس العمل های متفاوتی را بهمراه داشت :

• گروه اول ؛ شکر گذار : از اینکه یک روز دیگر بر فرصت بهره گیری از توشه پربرکت ماه رمضان فراهم شده است . واز اینکه کمی دیرتر با آن وداعی که مشخص نیست که ایا توفیق در سال آینده را دارا باشند ؛ تا بهره ببرند . این فراز از دعای امام سجاد مصداق این موضوع می باشد :”  پس ما او را ( ماه رمضان ) وداع می‌کنیم؛ وداع کسی که هجرانش بر ما سخت و غم‌انگیز است و روگرداندنش ما را غم‌زده و دچار وحشت کرد. برای او برعهدۀ ما، پیمانی محفوظ و حرمتی در خور رعایت و حقّی واجب‌الاداء، لازم شد. بر این اساس می‌گوییم: سلام بر تو ای بزرگ ترین ماه خدا! و ای عید دوستانش! ” فَنَحْنُ مُوَدِّعُوهُ وِدَاعَ مَنْ عَزَّ فِرَاقُهُ عَلَيْنَا ، وَ غَمَّنَا وَ أَوْحَشَنَا انْصِرَافُهُ عَنَّا ، وَ لَزِمَنَا لَهُ الذِّمَامُ الَْمحْفُوظُ ، وَ الْحُرْمَةُ الْمَرْعِيَّةُ ، وَ الْحَقُّ الْمَقْضِيُّ ، فَنَحْنُ قَائِلُونَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا شَهْرَ اللَّهِ الْأَكْبَرَ ، وَ يَا عِيدَ أَوْلِيَائِهِ .( بند﴿۲۳﴾  دعای ۴۵ ( دعا به هنگام وداع با ماه مبارک رمضان ) صحیفه سجادیه )
• گروه دوم ؛ پذیرا و بذله گو ؛ اکثریت مردم پذیرا شدند ؛ لکن برخی همراه با مزاح بودند . مانند این پیامک : “?ماه رمضان یک روز تمدید شد?هیات دولت اعلام کرد ?به دلیل استقبال بی نظیر مردم از ماه مبارک رمضان ، ماه رمضان یک روز تمدید شد!” و ” رویت هلال ماه از سوی دفتر مقام معظم رهبری مورد تایید قرار گرفت ، بنابراین فردا روز اول شوال و عید سعید فطر خواهد بود ??عیدتان مبارک??این خبری است که فردا شب ، گوینده خبری صدا و سیما اعلام خواهد کرد .” و ….
• گروه سوم ؛ غمگین شدن : برخی از اینکه یک روز اضافه شدن به روزه گرفتن را ماتم گرفتند؛ و ارسال پیامک گریه و ….
• گروه چهارم ؛ تمسخر کردن : معدودی نیز انرا دستاویزی برای تمسخر یافتند و پیامهایی مبنی اینکه “حتی نمی توانند ، ماه را ببینند ” را ارسال کردند ! ویا این پیامک ها را تولید کردند ( البته مردم بعنوان مزاج منتشر کردند ) : “خبر فوری؛ ‏آیات عظام خامنه‌ای، مکارم، سیستانی، خراسانی و شبیری، فردا مورخ ۱۴۰۱/۰۲/۱۲ را دوشنبه اعلام کردند.” و “ستاد استهلال با عذر خواهی ازمردم ایران اعلام کرد ?بدلیل خطای انسانی در ستاره شناسی که رخ داده ماهی که روزه گرفتیم شعبان بوده ….!! پیشاپیش حلول ماه رمضان مبارک? ? ” و…. جالب اینکه این افراد چند روز قبل عید فطر با ارسال پیامکهایی فطریه را مورد تمسخر قرار داده بودند . ابشخور این گروه دین گریزان و نیز وگروهک های ورشکسته سیاسی می باشد .

حسن ختام : اطلاعیه زیر گرچه براساس رصد و بررسی با تاخیر بود ولی ختمی بر بلاتکلیفی شد :” ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری اعلام کرد هلال ماه شوال در غروب روز یکشنبه ۱۱ اردیبهشت رؤیت نشد و فردا دوشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۱ مطابق با ۳۰ رمضان المبارک ۱۴۴۳ هجری قمری خواهد بود. ” [۶]

سخن پایانی

با توجه به اینکه گروههای مغرض و معاند ؛ در هرموضوعی بدنبال تخریب باورهای مردم می باشند و گرچه توپخانه انان مکرر در حال عملیات روانی می باشد ولی لازم هست برای پیشگیری در کاهش تاثیر عملیات روانی آنان در هرمساله ای با پیش بینی های لازم ؛ پیش از شروع موضوع ؛ اطلاع رسانی های لازم توسط رسانه های گروهی و رسانه های جمعی در ساعات مختلف موارد فوق را مورد توجه قرار میدادند .

علی ایحال با توجه به اینکه هر چند سالی یک بار این مساله پیش میاید ، ما نباید فقط منتظر خبر عید باشیم و عرصه عمومی را رها نموده و محل جولان افراد دین گریز و گروهکهای سیاسی مساله دار قرار گیرد ، بلکه لازم است ، در ان شرایط از این تجربیات بهره گیری و پیش گیری شود .

منابع :

[۱]  ( پایگاه اطلاع رسانی رهبر انقلاب اسلامی ، احکام مناسبتی عید فطر )

[۲]  ( خبرگزاری مهر ، ۲۶ تیر ۱۳۹۴ )

[۳]  ( سانا ؛خبرگزاری رسمی سوریه )

[۴]  .( خبرگزاری جمهوری اسلامی ؛ ، ۱۱- ۲ -۱۴۰۱  )

[۵]  ( اقتصاد آنلاین ، ۱۰- ۲ -۱۴۰۱  )

[۶]  ( دفتر اطلاع رسانی رهبر انقلاب ، ۱۱- ۲ -۱۴۰۱  )