در تاریخ ۱۶ خرداد ۱۴۰۱ از مرکز پارک فناوریهای پژوهشگاه نفت که یک سال پیش ( ۲۴ خرداد ۱۴۰۰) افتتاح شده بود ؛ بازدید بعمل امد و ضرورت یافت یک نگاه اجمالی بر روند آن صورت گرفته و پیشنهاداتی ارایه شود .
دکتر سید جواد هاشمی فشارکی
خبر اول : وجود انبوهی از مراکز پژوهش و فناوری وزارت نفت : برابر پایگاه رسمی وزارت نفت [۱] مراکز پژوهش و فناوری وزارت نفت ، علاوه بر ده ها واحد تحقیق و توسعه [۲] در شرکت های اصلی و فرعی زیر مجموعه، از مجموعه های مختلف سیاست گذاری و پژوهش و فناوری زیر نیز بهره مند است :
- معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت
- پژوهشگاه صنعت نفت
- پردیس پژوهش و توسعه صنایع بالادستی نفت
- پردیس پژوهش و توسعه صنایع پایین دستی نفت
- پردیس پژوهش و توسعه انرژی و محیط زیست
- دانشگاه صنعت نفت
- موسسه مطالعات بین المللی انرژی
- پژوهشکده سلامت
- پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران
- پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران
- پژوهش و فناوری شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران
- پژوهش و فناوری شرکت ملی صنایع پتروشیمی
خبر دوم : افتتاح مرکز جدید : پارک نوآوری و فن‌آوری صنعت نفت افتتاح می‌شود . دستیار ارشد وزیر نفت و مدیر پارک نوآوری و فن‌آوری صنعت نفت ، آیدین ختلان در اولین رویداد به هم رسانی ارز و تقاضای فناوری صنعت نفت ضمن اشاره به زمان افتتاح رسمی این پارک طی دو هفته آینده اظهار کرد: علت این که تا کنون خبری از پارک منتشر نشده این است که نمی‌خواستیم ابتدا توقعاتی را ایجاد کنیم، اما نتوانیم به آن پاسخ دهیم.منتظر بودیم فعالیت‌هایی را انجام دهیم و سپس اطلاع‌رسانی کنیم. ( باشگاه خبرنگاران جوان ؛ ۱ شهریور ۱۴۰۰ ) [۳]
خبر سوم : ایراد شبهاتی در خصوص مرکز جدید : پشت پرده پارک فناوری نفت و گاز چیست؟/ ۸۰۰ میلیارد تومان کجا خواهد رفت؟ مساله ای که ابهام تاسیس این پارک را با عنوان موسسه صدچندان می‌نماید. موسسه ای که از مالیات معاف است و حداقل در بهترین حالت تا ۱۲ مردادماه و معرفی وزرای دولت جدید همچنان در دستان یاران نزدیک و تیم عجیب و غریب زنگنه باقی خواهد ماند!
نه مشخص است که این شرکت‌ها از کجا می‌آیند؛ چگونه انتخاب می‌شوند و چه طرح‌هایی چه رقم بودجه‌ای خواهند گرفت. اما یک چیز مشخص است همه چیز بوی ابهام می‌دهد و قراراست همین تردیدها به زودی و شاید امروز و فردا نام افتتاح به خود بگیرند تا قانونا برداشت از بودجه پارک بلامانع گردد! شاید لازم باشد نهادهای نظارتی در روزهای پرشور انتخابات که همگان توجه جدی به انتخاب برگزیده‌ای در جهت رفع موانع اقتصادی در آینده کشور را دارند توجه ای ویژه به پارکی داشته باشند که شاید در بدبینانه‌ترین حالت گوشه‌ای کار دیگر کند! ( پایگاه نفتی ها ؛ ۱۰ خرداد ۱۴۰۰ ) [۴]
خبر چهارم : ۴ ایراد قانونی در تاسیس پارک فناوری و نوآوری نفت : علیرغم اخطار نهادهای نظارتی بر غیرقانونی بودن تاسیس پارک فناوری و نوآوری صنعت نفت، ظاهرا بیژن زنگنه وزیر نفت در ماه‌های پایانی دولت برای تاسیس این پارک و تخصیص بودجه به آن تخت گاز می‌رود. به نظر می‌رسد تاسیس این پارک از جنبه‌های قانونی مختلف زیر سوال است و معلوم نیست اصرار وزارت نفت به تاسیس پارک فناوری و نوآوری صنعت نفت در ماه‌های پایانی دولت بدون طی کردن مراحل قانونی چیست؟ مبرهن است که انتقاد نسبت به غیرقانونی بودن تاسیس این پارک به معنای مخالفت با حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان نیست.
مسئله این است که وزارت نفت در طول ۸ سال گذشته هیچ اقدامی برای تاسیس این پارک نکرده است و حال در ماه‌های پایانی و با تخصیص بودجه ۸۰۰ میلیارد تومانی به یکباره برای تاسیس سریع این پارک آن هم به صورت غیرقانونی اصرار می‌کند. سوال اساسی این است که درحالیکه وزارت نفت می‌تواند با طی مراحل قانونی و بعد از تایید نهادهای نظارتی نسبت به تاسیس این پارک اقدام کند چرا این همه عجله؟ این تعجیل و اصرار به تاسیس غیرقانونی شائبه‌های زیادی را در اذهان عمومی ایجاد می‌کند. ( فارس ۲۰ خرداد ۱۴۰۰ ) [۵]
خبر پنجم : پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت به‌طور رسمی گشایش یافت ( شانا ؛ ۲۴ خرداد ۱۴۰۰ ) [۶] ( پایگاه اطلاع رسانی معاونت فناوری ریاست جمهوری ؛ ۲۴ خرداد ۱۴۰۰ ) [۷]
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شرکت ملی نفت ایران پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت صبح روز دوشنبه، ۲۴ خردادماه۱۴۰۰ با حضور وزیر نفت (سابق ) ، معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و جمعی از مدیران ارشد نفت و فعالان حوزه پژوهش و فناوری کشور افتتاح شد.
زنگنه که علیرغم تذکرات قانونی با کلامی که بوی قلدری میداد گفت: اخیرا یک دستگاه نظارتی به من نامه نوشته است اگر پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت را راه بیاندازید شما را به دادگاه می بریم. زود آن را متوقف کنید. چون شما هم دانشگاه نفت و هم پژوهشگاه نفت دارید. ….. البته ما به کارمان ادامه می‌دهیم ! ( پایگاه اطلاع رسانی دولت ، ۲۴ خرداد ۱۴۰۰) [۸]
خبر ششم : استعفای سرپرست مرکز و ارسال پرونده به قوه قضاییه : سه ماه بعد از افتتاح ؛ سرپرست پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت استعفا داد …. و کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی از ارسال پرونده تخلف وزارت نفت در رابطه با این پارک به قوه قضاییه خبر داد. ( باشگاه خبرنگاران جوان ؛ ۸ شهریور ۱۴۰۰ ) [۹]
خبر هفتم : راه‌اندازی دفتر پارک علم و فناوری و مرکز نوآوری صنعت نفت در فارس : طی مراسمی دفتر پارک علم و فناوری و مرکز نوآوری صنعت نفت در محل شرکت گاز استان فارس با هدف برقراری ارتباط مستقیم صنعت با شرکتهای دانش بنیان آغاز به کار کرد. ( ایسنا ؛ ۴ خرداد ۱۴۰۱ ) [۱۰]
خبر هشتم : بازدید از خرداد ۱۴۰۱ : از پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت برابر درخواست برخی دوستان در تاریخ ۱۶ خرداد ۱۴۰۱ بهمراه اقای دکتر سلیمی و حاج اقای میرابوطالبی و اقای سلطانی بازدید بعمل امد ، یک مجموعه ای که تماما ساختمان و محوطه متروکه پژوهشگاه نفت بوده است و بجز یک نگهبان هیچ کس در ان وجود نداشت .
جمع بندی :
تصویری که در سال قبل با حضور وزیر سابق نفت و معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری سابق درحال افتتاح مشاهده میشد ؛ چیزی بجز متروکه بودن فضا و مکانها مشاهده نشد . ونشان از نمایشی بودن افتتاحیه در دولت قبل و احتمالا مسایل دیگری بوده است .
ضرورت ایجاد مرکز بزرگ دیگر و مجزا جای ابهام دارد و اینکه ایا بهتر نبوده ؛ که حمایت از دانش بنیان ها در همان مرکز پژوهشی موجود صورت گیرد تا علاوه بر صرقه جویی در هزینه های ساخت و بهره برداری ، امکان بهره مندی از امکانات و نیروهای مختصص مربوطه همان بخشها میسر باشد و مراکز فناوری جدید صرفا در استانها برای تعامل بین شرکت های دانش بنیان استان و ادارات کل استان وشرکتهای نفتی استانی صورت گیرد !
ضرورت دارد نهادهای بازرسی و نظارتی تحقیقی از اتفاقات صورت گرفته در هنگام افتتاح آن و بخصوص در بودجه های هنگفت اختصاص داده شده و هزینه کرد آن در دولت حسن روحانی داشته باشند .
درضرورت توجه به زنجيره ارزش پژوهش، فناوري و نوآوري و نقش و ارتباط آنها در توسعه صنعت گسترده نفت خصوصاً در بخش بالادستي صنعت نفت وحوزه ميادين و صنعت نفت و گاز و بهره گیری از نیروهای جوان و شرکتهای دانش بنیان بخصوص در سالی که به این نام مزین میباشد ؛ تردیدی نیست . اما آنچه مورد انتظار است ؛ این است که دولت انقلابی و متعهد آیت الله رییسی بایستی بر اساس نیاز و با توجه به امکانات گسترده موجود پژوهشی وزارت نفت این مهم را در راستای ارتقای کمی و کیفی دنبال نماید .
[۱] پایگاه رسمی وزارت نفت به نشانی
[۲] R&D
[۳] https://www.yjc.news/00WZsa
[۷] isti.ir/ZWyr
[۸] https://dolat.ir/detail/365617
