امام شناسی در زیارت اربعین
امام شناسی در زیارت اربعین

در این نوشتار ؛ خلاصه ای راجع به فضیلت زیارت اربعین بیان شده و سپس امام شناسی در زیارت اربعین استخراج و به سبک بدیعی ارایه شده است .
*
دکتر سید جواد هاشمی فشارکی

اربعین در مکتب اسلام ناب جایگاه ویژه دارد و تنها مراسم چله ای است که برای ایمه اطهار (ع) گرفته میشود . اربعین، چهلمین روز شهادت امام حسین (ع) است که در راه خدا قیام کرد و جان خود و یارانش را فدای اسلام کرد. و خواندن زیارت اربعین از نشانه های شیعه می باشد. زیارت قبور ائمه یکی از مسلمات فرهنگ شیعه است و زیارت حرم امام حسین (ع) از ویژگی های ممتازی برخورداراست و درثواب پیاده ‌رفتن زیارت امام حسین (ع) بسیار تاکید شده است. واحیاء اربعین وی، زنده نگهداشتن‏ نام و یاد و راه اوست .

زیارت اربعین

زیارت‏ امام حسین‏«ع‏» به ویژه زیارت اربعین در روز بیستم ماه صفر که اربعین آن حضرت است، مستحب بوده و فضیلت بسیاردارد. ویکی از نشانه های مومن خواندن زیارت اربعین می باشد .

زیارت اربعین علیرغم کوتاه بودن آن ؛دارای معارف زیادی می باشد و مطالب انرا میتوان انرا به دو بخش تقسیم کرد. یک بخش امام شناسی بوده و بخش دیگر شناخت دشمنان امام حسین (ع) و لعن و نفرین کردن بر آنان و دشمن بودن با دشمنان امام حسین (ع) تا شرایط زمان خویش می باشد .

امام شناسی در زیارت اربعین

در زیارت اربعین ؛ بعد از سلام دادنها به امام حسین (ع) ؛ گواهی و شهادت دادن های مکرر ؛ گواهی و شهادت دادن نسبت به شخصیت و زندگانی امام حسین (ع) ؛نسبت به وفای خدا به وعده ای که داده ؛ عمل و جهاد امام ؛ ویژگی های اصل و نسب امام ؛ ویژگی های جایگاه امام ؛ ویژگی های نسب امام ؛ ویژگی های فرزندان امام ؛ نسبت من به امام حسین (ع) ؛  سلام و درود فرستادن و عهد کردن با خدا در خصوص دوستی با دوستان امام و دشمنی با دشمنان امام حسین (ع) می باشد .

نخستین سلام دادن در زیارت نامه

سلام برای عرض ادب

  • سلام بر ولی خدا و محبوبش،  السَّلامُ عَلَى وَلِيِّ اللّهِ وَحَبِيبِهِ،
  • سلام بر دوست خدا و برجسته و شریفش،  السَّلامُ عَلَى خَلِيلِ اللّهِ وَنَجِيبِهِ،
  • سلام بر بنده برگزیده خدا و فرزند برگزیده‌اش، السَّلامُ عَلَى صَفِيِّ اللّهِ وَابْنِ صَفِيِّهِ،
  • سلام بر حسین مظلوم و شهید، السَّلامُ عَلَى الْحُسَيْنِ الْمَظْلُومِ الشَّهِيدِ،
  • سلام بر آن دچار پریشانی‌ها و کشته اشک‌ها، السَّلامُ عَلَى أَسِيرِ الْكُرُباتِ وَقَتِيلِ الْعَبَرَاتِ .

دومین سلام دادن

سلام بر

  • سلام بر تو ای فرزند رسول خدا، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ،
  • سلام بر تو ای فرزند سرور جانشینان، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ سَيِّدِ الْأَوْصِياءِ،

دومین گواهی و شهادت دادن: شخصیت و زندگانی امام حسین (ع)

گواهی می‌دهم که :                    أَشْهَدُ

  • تو امین خدا                    أَنَّكَ أَمِينُ اللّهِ
  • و فرزند امین اویی، وَابْنُ أَمِينِهِ،
  • خوشبخت زیستی  عِشْتَ سَعِيداً،
  • و ستوده درگذشتی و از دنیا رفتی وَمَضَيْتَ حَمِيداً،
  • گم‌گشته                     وَمُتَّ فَقِيداً،
  • و مظلوم                     مَظْلُوماً
  • و شهید،                          شَهِيداً،

سومین گواهی و شهادت دادن: وفای خدا به وعده ای که داده

گواهی می‌دهم که :                                               وَأَشْهَدُ

  • خدا وفاکننده است آنچه را به تو وعده داده أَنَّ اللّهَ مُنْجِزٌ مَا وَعَدَكَ،
  • و نابودکننده کسانی که از یاری‌ات دریغ ورزیدند وَمُهْلِكٌ مَنْ خَذَلَكَ،
  • و عذاب کننده کسانی که تو را کشتند وَمُعَذِّبٌ مَنْ قَتَلَكَ،

چهارمین گواهی و شهادت دادن : عمل امام حسین (ع)

و گواهی می‌دهم که :                  وَأَشْهَدُ

  • تو به عهد خدا وفا کردی          أَنَّكَ وَفَيْتَ بِعَهْدِ اللّهِ،
  • و در راهش به جهاد برخاستی   وَجاهَدْتَ فِي سَبِيلِهِ
  • تا آن‌که مرگ به سویت آمد،   حَتّى أَتَاكَ الْيَقِينُ،

پنجمین گواهی و شهادت دادن : ذکر ویژگی های جهاد امام حسین (ع)

  • پس با آنان درباره خدا جهاد کرد فَجاهَدَهُمْ فِيكَ
  • صابرانه صابِراً
  • و به حساب خدا مُحْتَسِباً
  • تا در طاعت خدا خونش ریخته شد حَتَّى سُفِكَ فِي طَاعَتِكَ دَمُهُ
  • و حریمش مباح گشت؛ وَاسْتُبِيحَ حَرِيمُهُ؛

ششمین گواهی و شهادت دادن : ویژگی های اصل و نسب امام حسین (ع)

گواهی می‌دهم که :                         أَشْهَدُ

  • تو در صلب‌های بلندمرتبه  أَنَّكَ كُنْتَ نُوراً فِي الْأَصْلابِ الشَّامِخَةِ،
  • و رحم‌های پاک نوری بودی، وَالْأَرْحامِ الْمُطَهَّرَةِ ،
  • جاهلیت با ناپاکی‌هایش تو را آلوده نکرد لَمْ تُنَجِّسْكَ الْجاهِلِيَّةُ بِأَنْجاسِها،
  • و از جامه‌های تیره و تارش به تو نپوشاند وَلَمْ تُلْبِسْكَ الْمُدْلَهِمَّاتُ مِنْ ثِيابِها،

هفتمین گواهی و شهادت دادن:  ویژگی های جایگاه امام حسین (ع)

و گواهی می‌دهم که :   وَأَشْهَدُ

  • تو از ستون‌های دین  أَنَّكَ مِنْ دَعائِمِ الدِّينِ،
  • و پایه‌های مسلمانان وَأَرْكانِ الْمُسْلِمِينَ،
  • و پناهگاه مردم مؤمنی وَمَعْقِلِ الْمُؤْمِنِينَ،

هشتمین گواهی و شهادت دادن : ویژگی های نسب امام حسین (ع)

و گواهی می‌دهم که :   وَأَشْهَدُ

  • پیشوای نیکوکار،      أَنَّكَ الْإِمامُ الْبَرُّ
  • با تقوا،                  التَّقِيُّ
  • راضی به مقدرات حق، الرَّضِيُّ
  • پاکیزه، الزَّكِيُّ
  • هدایت کننده  الْهادِي
  • و هدایت شده‌ای  الْمَهْدِيُّ،

نهمین گواهی و شهادت دادن : ویژگی های فرزندان امام حسین (ع)

.و گواهی می‌دهم که :        وَأَشْهَدُ

  • امامان از فرزندانت، أَنَّ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِكَ
  • اصل تقوا كَلِمَةُ التَّقْوى،
  • و نشانه‌های هدایت وَأَعْلامُ الْهُدى،
  • و دستگیره محکم وَالْعُرْوَةُ الْوُثْقى،
  • و حجّت بر اهل دنیا هستند وَالْحُجَّةُ عَلَى أَهْلِ الدُّنْيا،

دهمین گواهی و شهادت دادن : نسبت من به امام حسین (ع)

و گواهی می‌دهم که :           وَأَشْهَدُ

  • من به یقین مؤمن به شمایم  أَنِّي بِكُمْ مُؤْمِنٌ،
  • و به بازگشتتان یقین دارم، وَبِإِيابِكُمْ مُوقِنٌ،
  • بر اساس قوانین دینم بِشَرايِعِ دِينِي،
  • و پایان‌های کردارم وَخَواتِيمِ عَمَلِي،
  • و قلبم با قلبتان در صلح است وَقَلْبِي لِقَلْبِكُمْ سِلْمٌ،
  • و کارم پیرو کارتان می‌باشد وَأَمْرِي لِأَمْرِكُمْ مُتَّبِعٌ،
  • و یاری‌ام برای شما آماده است  وَنُصْرَتِي لَكُمْ مُعَدَّةٌ
  • تا خدا به شما اجازه دهد، حَتَّى يَأْذَنَ اللّهُ لَكُمْ،
  • پس با شمایم  فَمَعَكُمْ مَعَكُمْ
  • نه با دشمنانتان،  لَامَعَ عَدُّوِكُمْ،

آخرین سلام و درود فرستادن

درودهای خدا :   صَلَواتُ اللّهِ

  • بر شما عَلَيْكُمْ،
  • و بر ارواح وَعَلَى أَرْواحِكُمْ
  • و پیکرهایتان وَأَجْسادِكُمْ،
  • و بر حاضر وَشاهِدِكُمْ
  • و غایبتان وَغَائِبِكُمْ،
  • و بر ظاهر وَظَاهِرِكُمْ
  • و باطنتان، وَبَاطِنِكُمْ،

سخن پایانی : رسالت ما

به نظر می رسد که اصل و هدف اصلی زیارت عهد کردن با خدا در خصوص دوستی با دوستان امام حسین (ع) و دشمنی با دشمنان امام می باشد ؛ که تکلیف دینی ما نسبت به گذشته و تطبیق آن با شرایط حال و آینده جامعه خویش می باشد :

خدایا من تو را شاهد می‌گیرم که :                  اللّهُمَّ إِنِّي أُشْهِدُكَ

  • من دوستم با آنان‌که او را دوست دارند  أَنِّي وَلِيٌّ لِمَنْ والاهُ،
  • و دشمنم با آنان‌که با او دشمن‌اند،  وَعَدُوٌّ لِمَنْ عاداهُ،