در این نوشتار ؛ خلاصه ای راجع به فضیلت زیارت اربعین بیان شده و سپس امام شناسی در زیارت اربعین استخراج و به سبک بدیعی ارایه شده است .
*
دکتر سید جواد هاشمی فشارکی
اربعین در مکتب اسلام ناب جایگاه ویژه دارد و تنها مراسم چله ای است که برای ایمه اطهار (ع) گرفته میشود . اربعین، چهلمین روز شهادت امام حسین (ع) است که در راه خدا قیام کرد و جان خود و یارانش را فدای اسلام کرد. و خواندن زیارت اربعین از نشانه های شیعه می باشد. زیارت قبور ائمه یکی از مسلمات فرهنگ شیعه است و زیارت حرم امام حسین (ع) از ویژگی های ممتازی برخورداراست و درثواب پیاده رفتن زیارت امام حسین (ع) بسیار تاکید شده است. واحیاء اربعین وی، زنده نگهداشتن نام و یاد و راه اوست .
زیارت اربعین
زیارت امام حسین«ع» به ویژه زیارت اربعین در روز بیستم ماه صفر که اربعین آن حضرت است، مستحب بوده و فضیلت بسیاردارد. ویکی از نشانه های مومن خواندن زیارت اربعین می باشد .
زیارت اربعین علیرغم کوتاه بودن آن ؛دارای معارف زیادی می باشد و مطالب انرا میتوان انرا به دو بخش تقسیم کرد. یک بخش امام شناسی بوده و بخش دیگر شناخت دشمنان امام حسین (ع) و لعن و نفرین کردن بر آنان و دشمن بودن با دشمنان امام حسین (ع) تا شرایط زمان خویش می باشد .
امام شناسی در زیارت اربعین
در زیارت اربعین ؛ بعد از سلام دادنها به امام حسین (ع) ؛ گواهی و شهادت دادن های مکرر ؛ گواهی و شهادت دادن نسبت به شخصیت و زندگانی امام حسین (ع) ؛نسبت به وفای خدا به وعده ای که داده ؛ عمل و جهاد امام ؛ ویژگی های اصل و نسب امام ؛ ویژگی های جایگاه امام ؛ ویژگی های نسب امام ؛ ویژگی های فرزندان امام ؛ نسبت من به امام حسین (ع) ؛ سلام و درود فرستادن و عهد کردن با خدا در خصوص دوستی با دوستان امام و دشمنی با دشمنان امام حسین (ع) می باشد .
نخستین سلام دادن در زیارت نامه
سلام برای عرض ادب
- سلام بر ولی خدا و محبوبش، السَّلامُ عَلَى وَلِيِّ اللّهِ وَحَبِيبِهِ،
- سلام بر دوست خدا و برجسته و شریفش، السَّلامُ عَلَى خَلِيلِ اللّهِ وَنَجِيبِهِ،
- سلام بر بنده برگزیده خدا و فرزند برگزیدهاش، السَّلامُ عَلَى صَفِيِّ اللّهِ وَابْنِ صَفِيِّهِ،
- سلام بر حسین مظلوم و شهید، السَّلامُ عَلَى الْحُسَيْنِ الْمَظْلُومِ الشَّهِيدِ،
- سلام بر آن دچار پریشانیها و کشته اشکها، السَّلامُ عَلَى أَسِيرِ الْكُرُباتِ وَقَتِيلِ الْعَبَرَاتِ .
دومین سلام دادن
سلام بر
- سلام بر تو ای فرزند رسول خدا، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ،
- سلام بر تو ای فرزند سرور جانشینان، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ سَيِّدِ الْأَوْصِياءِ،
دومین گواهی و شهادت دادن: شخصیت و زندگانی امام حسین (ع)
گواهی میدهم که : أَشْهَدُ
- تو امین خدا أَنَّكَ أَمِينُ اللّهِ
- و فرزند امین اویی، وَابْنُ أَمِينِهِ،
- خوشبخت زیستی عِشْتَ سَعِيداً،
- و ستوده درگذشتی و از دنیا رفتی وَمَضَيْتَ حَمِيداً،
- گمگشته وَمُتَّ فَقِيداً،
- و مظلوم مَظْلُوماً
- و شهید، شَهِيداً،
سومین گواهی و شهادت دادن: وفای خدا به وعده ای که داده
گواهی میدهم که : وَأَشْهَدُ
- خدا وفاکننده است آنچه را به تو وعده داده أَنَّ اللّهَ مُنْجِزٌ مَا وَعَدَكَ،
- و نابودکننده کسانی که از یاریات دریغ ورزیدند وَمُهْلِكٌ مَنْ خَذَلَكَ،
- و عذاب کننده کسانی که تو را کشتند وَمُعَذِّبٌ مَنْ قَتَلَكَ،
چهارمین گواهی و شهادت دادن : عمل امام حسین (ع)
و گواهی میدهم که : وَأَشْهَدُ
- تو به عهد خدا وفا کردی أَنَّكَ وَفَيْتَ بِعَهْدِ اللّهِ،
- و در راهش به جهاد برخاستی وَجاهَدْتَ فِي سَبِيلِهِ
- تا آنکه مرگ به سویت آمد، حَتّى أَتَاكَ الْيَقِينُ،
پنجمین گواهی و شهادت دادن : ذکر ویژگی های جهاد امام حسین (ع)
- پس با آنان درباره خدا جهاد کرد فَجاهَدَهُمْ فِيكَ
- صابرانه صابِراً
- و به حساب خدا مُحْتَسِباً
- تا در طاعت خدا خونش ریخته شد حَتَّى سُفِكَ فِي طَاعَتِكَ دَمُهُ
- و حریمش مباح گشت؛ وَاسْتُبِيحَ حَرِيمُهُ؛
ششمین گواهی و شهادت دادن : ویژگی های اصل و نسب امام حسین (ع)
گواهی میدهم که : أَشْهَدُ
- تو در صلبهای بلندمرتبه أَنَّكَ كُنْتَ نُوراً فِي الْأَصْلابِ الشَّامِخَةِ،
- و رحمهای پاک نوری بودی، وَالْأَرْحامِ الْمُطَهَّرَةِ ،
- جاهلیت با ناپاکیهایش تو را آلوده نکرد لَمْ تُنَجِّسْكَ الْجاهِلِيَّةُ بِأَنْجاسِها،
- و از جامههای تیره و تارش به تو نپوشاند وَلَمْ تُلْبِسْكَ الْمُدْلَهِمَّاتُ مِنْ ثِيابِها،
هفتمین گواهی و شهادت دادن: ویژگی های جایگاه امام حسین (ع)
و گواهی میدهم که : وَأَشْهَدُ
- تو از ستونهای دین أَنَّكَ مِنْ دَعائِمِ الدِّينِ،
- و پایههای مسلمانان وَأَرْكانِ الْمُسْلِمِينَ،
- و پناهگاه مردم مؤمنی وَمَعْقِلِ الْمُؤْمِنِينَ،
هشتمین گواهی و شهادت دادن : ویژگی های نسب امام حسین (ع)
و گواهی میدهم که : وَأَشْهَدُ
- پیشوای نیکوکار، أَنَّكَ الْإِمامُ الْبَرُّ
- با تقوا، التَّقِيُّ
- راضی به مقدرات حق، الرَّضِيُّ
- پاکیزه، الزَّكِيُّ
- هدایت کننده الْهادِي
- و هدایت شدهای الْمَهْدِيُّ،
نهمین گواهی و شهادت دادن : ویژگی های فرزندان امام حسین (ع)
.و گواهی میدهم که : وَأَشْهَدُ
- امامان از فرزندانت، أَنَّ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِكَ
- اصل تقوا كَلِمَةُ التَّقْوى،
- و نشانههای هدایت وَأَعْلامُ الْهُدى،
- و دستگیره محکم وَالْعُرْوَةُ الْوُثْقى،
- و حجّت بر اهل دنیا هستند وَالْحُجَّةُ عَلَى أَهْلِ الدُّنْيا،
دهمین گواهی و شهادت دادن : نسبت من به امام حسین (ع)
و گواهی میدهم که : وَأَشْهَدُ
- من به یقین مؤمن به شمایم أَنِّي بِكُمْ مُؤْمِنٌ،
- و به بازگشتتان یقین دارم، وَبِإِيابِكُمْ مُوقِنٌ،
- بر اساس قوانین دینم بِشَرايِعِ دِينِي،
- و پایانهای کردارم وَخَواتِيمِ عَمَلِي،
- و قلبم با قلبتان در صلح است وَقَلْبِي لِقَلْبِكُمْ سِلْمٌ،
- و کارم پیرو کارتان میباشد وَأَمْرِي لِأَمْرِكُمْ مُتَّبِعٌ،
- و یاریام برای شما آماده است وَنُصْرَتِي لَكُمْ مُعَدَّةٌ
- تا خدا به شما اجازه دهد، حَتَّى يَأْذَنَ اللّهُ لَكُمْ،
- پس با شمایم فَمَعَكُمْ مَعَكُمْ
- نه با دشمنانتان، لَامَعَ عَدُّوِكُمْ،
آخرین سلام و درود فرستادن
درودهای خدا : صَلَواتُ اللّهِ
- بر شما عَلَيْكُمْ،
- و بر ارواح وَعَلَى أَرْواحِكُمْ
- و پیکرهایتان وَأَجْسادِكُمْ،
- و بر حاضر وَشاهِدِكُمْ
- و غایبتان وَغَائِبِكُمْ،
- و بر ظاهر وَظَاهِرِكُمْ
- و باطنتان، وَبَاطِنِكُمْ،
سخن پایانی : رسالت ما
به نظر می رسد که اصل و هدف اصلی زیارت عهد کردن با خدا در خصوص دوستی با دوستان امام حسین (ع) و دشمنی با دشمنان امام می باشد ؛ که تکلیف دینی ما نسبت به گذشته و تطبیق آن با شرایط حال و آینده جامعه خویش می باشد :
خدایا من تو را شاهد میگیرم که : اللّهُمَّ إِنِّي أُشْهِدُكَ
- من دوستم با آنانکه او را دوست دارند أَنِّي وَلِيٌّ لِمَنْ والاهُ،
- و دشمنم با آنانکه با او دشمناند، وَعَدُوٌّ لِمَنْ عاداهُ،