در بازدید اینجانب در اردیبهشت ماه ۱۳۸۳ ، دیوارهای مسجد کاملا خراب بوده و مجموعه باستانی بدلیل نا امنی های امریکاییها و تکفیریها همانند شهر سامرا از نیروهای مردمی و دولتی خالی بود . ولی اخیرا دیوارهای خارجی مسجد بازسازی و محوطه آن با سیم طوری محصور و با اخذ ۳۰۰۰ دینار عراقی ( معادل ۶۳۰۰۰ تومان ) امکان ورود در ساعاتی وجود دارد .
دکتر سید جواد هاشمی فشارکی
یکی از مساجد مشهور دوره خلافت عباسیان در شهر سامرای عراق ودر فاصله کمی در شمال شرقی حرم مطهر امامین عسکرین قرار دارد که در سال ۲۳۷ (قمری) احداث شد و مناره اش که به الملویة (به معنای:پیچاپیچ، پیچیده گردان) مشهور است. که مناره حلزونی شکلی که دارد از منحصر بفرد می باشد ، این مناره با ارتفاع ۵۳ متر یکی از بلندترین منارههای جهان اسلام محسوب میشود.
این مسجد در زمینی به مساحت ۴۴۰ در ۳۷۶ متر بنا نهاده شد و تا سالهای اخیر بزرگترین مسجد جهان اسلام به شمار می آمد. و در درون زمین مسجد، یک مستطیل دیگر با ابعاد ۲۴۰ در ۱۵۶ متر با دیوارهایی به ارتفاع ۱۰ متر و ضخامت بیش از دو متر و نیم وجود دارد.
معماری مسجد بصورت حیاط مرکزی چهار شبستانی و محور اصلی به سمت قبله بوده که بزرگترین شبستان در سمت قبله است. این رواق شامل ۲۴ ردیف ستونهای ۸ ضلعی است . و رواقهای شرقی و غربی هر یک ۴ ردیف و رواق شمالی ۳ ردیف ستون داشته اند.
مسجد جامع سامرا؛ برخوردار از مناره ای ۵۳ متری مناره حلزونی شکلی می باشد که به «ملويه» شهرت دارد و از مهمترین شاخصه های آن به شمار می رود . اين مأذنه بر خلاف سنت تمام گلدسته ها، در فاصله ۲۵ متري شمال مسجد و بر خلاف بقیه منارها که پلکان آن درون مأذنه تعبيه شده ، از بيرون آن مي باشد؛ از اين رو پله ها گِرداگرد سطح بيروني گلدسته را دور زده است . و در شمال برج و باروي مسجد و آن ساخته شده است. ساختمان اين گلدسته مخروطي شکل است که بر قاعده اي مربع به طول ۳۲ متر قرار دارد