در این نوشتار شمه ای از پیشینه میدان انقلاب تهران تا کنون تبیین شده است .
*
دکتر سید جواد هاشمی فشارکی
میدان انقلاب تهران یکی از مشهورترین میدانها در وسط شهر تهران است و یکی از مهمترین گذرها و نقاط عطف شهری به شمار می رود. که هر روز هزاران مسافران شهری از آن عبور می کنند. تاریخچه میدان انقلاب حاوی حوادث مهم اجتماعی ؛ فرهنگی و رویدادهای سیاسی شهر تهران از روزهای آتش و درگیری مبارزات مردم تهران با رژیم ستم شاهی تا فراز و نشیب های حوادث پس از انقلاب می باشد .
- میدان انقلاب اسلامی در مرکز شهر تهران شاهد صحنه های مختلفی بوده است .
- راهپیمایی های پیش از انقلاب و راهپیمایی عظیم تاسوعا و عاشورای حسینی در عبور از این میدان در سال ۵۷
- کتک خوردن توسط گارد شاهنشاهی در شرق ان یعنی میدان امام حسین
- عبور امام خمینی پس از بازگشت از تبعید به سوی بهشت زهرا در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷
- صحنه های درگیری در ۲۲ بهمن ۵۷
- حضور در جهاد سازندگی مرکز در ضلع شمال غربی میدان
- خانه تیمی منافقین در برخی کوچه فرعی خیابان انقلاب
- امتداد صفوف نمازجمعه تهران در میدان انقلاب
- عبور جشن راهپیمایی سالگردهای ۲۲ بهمن و نماز جماعت در مسجد درگوشه آن
- درگیری های فتنه گران و خروش ملت در ۹ دی ۱۳۸۸ و شعار مرگ بر خاتمی و موسوی و کروبی
- نماد تظاهرات مردم انقلابی که بعد به کناری نهاده شد
- بعد از انقلاب اسلامی ، نماد مبارزات مردمی انقلاب بصورت دیواره های هزلولی در وس میدان نصب شد. و از سال ۱۳۸۸ به دلیل واقع شدن ایستگاه مترو انقلاب در زیر آن ، این نماد به ضلع غربی میدان منتقل شد و درعوض در مرکزیت میدان یک نمای گنبدخفته ساده ای قرار گرفت . که با سنگ نگاره هایی که در مجموع به چشم داود شباهت داشت ، لذا بدلیل اعتراضات مردمی تغییر کرد.
- تجمع موتوری در ایام کرونا که راهپیمایی تعطیل بود
- تجمع اعتراض به اشوبهای اخیر در ۳ مهر ۱۴۰۱
- صفوف نمازجمعه تهران که در امتدادش در دانشگاه تهران و خیابانهای اطراف آن بود .
- شاید بتوان گفت که همه راه ها به میدان انقلاب ختم می شود . مغناطیس انقلاب همه چیز و همه کس را به خود جذب می کند وشاید قلب تهران را بتوان در میدان انقلاب یافت . میدان انقلاب به عنوان فضای کالبدی شهری که نقشی مکانی در جریانات انقلابی ایفا کرده است هنوز هم در کلان حوادث انقلاب واجد مرکزیت است.
- تاریخ کشور ما به دو بخش تقسیم می شود : قبل از انقلاب و بعد از انقلاب ، بعد از انقلاب گویی مولود جدیدی با هویت بسیار بدیعی پا به عرصه گذاشته و با تغییر و تحول شگرف همراه شده است .
- در غرب و شرق میدان انقلاب دانشگاه تهران بزرگترین مرکز آموزش عالی ایران مربوط به سال ۱۳۱۳ و ساختمان پژوهشکده فرهنگ و هنر مربوط به سال ۱۳۰۴ و پر از نشان‌ها و سمبل‌های زرتشتی است در سال ۱۳۸۰ توسط جهاد دانشگاهی بازسازی شده و جز آثار ملی و میراث فرهنگی ثبت شده است.و کتاب فروشی‌های انقلاب وجود دارند .
- نام این میدان، قبل از انقلاب اسلامی میدان ۲۴ اسفند بود. ۲۴ اسفند روز تولد شاه پهلوی اول بوده و سالها مجسمه این فرد جلاد و سفاک در وسط میدان قرار داشت و به همین دلیل به آن میدان مجسمه می گفتند، که در روز پیروزی انقلاب توسط انقلابیون تخریب شد .
- میدان انقلاب نقطه کانونی ۲۳ تیر که خنثی کننده فتنه ۱۸ تیر و همچنین نقطه کانونی ۳ مهر که خنثی کننده فتنه ۲۵ شهریور ۱۴۰۱ در این میدان به وقوع پیوسته است .
- میدان انقلاب شاخص انقلابی بودن ! بنگر که در کدامین سمت ایستاده ای !
در تهران یکی میگفت: خوش به حال مسافرکش های میدان آزادی…! که آزادانه فریاد میزنند: آزادی! آزادی! آزادی!
و عابران خسته می پرسند: -آزادی چند؟
من عابری را دیدم که از راننده سؤال کرد: – آزادی کجاست؟!
و راننده با لحنی معنادار گفت: -رد کردی؛ ” آزادی قبل از انقلاب بود! ”
و من به او گفتم: آری؛ از “غرب” که به میدان آزادی نگاه کنی٬ آزادی قبل از انقلاب است!
ولی از “میدان امام حسین(ع)” که به آزادی نگاه کنی٬ می بینی که آزادی٬ درست “بعد از انقلاب” قرار دارد…
پس بنگر که در کدامین سو ایستاده ای؛ طرف امام حسین(علیه السلام) یا طرف غرب…؟
السلام علیک ابا عبدالله
