در این نوشتار ، نخست دستاوردهای پس از انقلاب استان سیستان و بلوچستان بصورت فهرست وار تبیین شده است و سپس موقعیت و وضعیت زاهدان و جاذبه های تاریخی آن توصیف شده است.
*
دکتر سید جواد هاشمی فشارکی
جمهوری اسلامی ایران شیرین ترین میوه انقلاب اسلامی بوده و یک تغییر بنیادین در نظام و رویکرد کشور از در خدمت عدالت محور به همه اقسا نقاط کشور بوده است و دستاوردهای عظیم سیاسی ، فرهنگی ، اجتماعی ، اقتصادی ، دفاعی گسترده ای را بهمراه آورده است .
یکی از برنامه های دشمنان علیه انقلاب اسلامی ، ایجاد یأس و ناامیدی در جامعه نسبت به آینده از طریق کوچک نمایی کارهای گسترده انجام شده و بزرگ کردن مشکلات، و ناکارآمد نشان دادن نظام اسلامی است.
در این نوشتار بخشی از اهم دستاوردهای درخشان انقلاب اسلامی در استان سیستان و بلوچستان بصورت اجمالی تبیین شده است ، استان سیستان و بلوچستانی که بدلیل چپاول و غارت دربایان و غربیها در دوران نظام شاهنشاهی در محرومیت شدیدی قرار داشتند و از حداقل امکانات معیشتی برخودار نبودند و در یک استضعاف شدیدی بسر می بردند :
- مردم سیستان و بلوچستان و به ویژه مناطق روستایی آن قبل از انقلاب از حداقل امکانات زیستی محروم بودند و هنوز خلا محرومیت آنچنان که شایسته است مرتفع نشده
- وضعیت امنیت استان نامناسب و در سیطره افراد شرور بوده ، که از وضعیت امنیت خوبی برخوردار شده است .
- دانشآموزان استان در کپر تحصیل میکردند .ولی پس از انقلاب کلاسهای زیادی ساخته شده و این روند ادامه دارد
- سواد از ۳۰ درصد به بالای ۷۶ درصد رسیده است .
- بیمارستان از ۸ تا به بالای ۲۶ واحد یعنی سه برابر شده است
- پزشک از ۴۰ به بالای ۵۸۰ نفر ارتقا یعنی ۱۴ برابر شده است .
- روستاهای دارای شبکه آبرسانی از تعداد ۱۱۹ روستا به سه هزار و ۴۹ روستا رسیده است.یعنی ۲۵ برابر شده است .
- راههای استان از ۵۲۰۰ کیلومتر به ۲۵ هزار کیلومتر ، یعنی ۵ برابر شده است .
- بزرگراه وجود نداشته و پس از انقلاب ۳۳۰ کیلومتر بزرگراه ایجاد شده .
- وضعیت برق بسیار اندک بود ولی بشدت توسعه داده شده است .
- وضعیت مخابرات و تلفن بسیار اندک بود ولی بشدت توسعه داده شده است .
- وضعیت پوشش تلویزیون بسیار ضعیف بود ولی استان دارای صدا و سیمای استانی بوده و بشدت توسعه داده شده است .
- گاز رسانی به شهرها وجود نداشته ، پس از انقلاب دو شهر گازکشی شده و تعدادی نیز در حال انجام است .
- بندر چابهار ازیک بندر کوچک ماهیگیری ، به بندر با ظرفیت پهلوگیری بزرگترین کشتیهای تجاری جهان مبدل شده
- فضاهای آموزش عالی بسیار اندک بود ولی اینک مراکز دانشگاهی در سراسر استان فعالیت دارند.
- هیات علمی دانشگاهها و ظرفیت دانشجو بشدت افزایش یافته است
- واحد قرنطینه مرزی و بین استانی وجود نداشته ولی اکنون ۷۴ واحد استقرار یافته است
- احداث و تجهیز ۳ آزمایشگاه تشخیص دامپزشکی، نیروی انسانی متخصص، احداث مراکز تکثیر و پرورش ماهیان گرمابی و سردآبی
- وضعیت بهداشت عمومی بسیار وخیم بوده و ارتقای زیادی کرده است
- ارتقای وضعیت بهداشت و درمان در حوزه دام، طیور، آبزیان و نظارت های بهداشتی
- استان در حوزههای علمی، عمرانی رشد زیادی کرده است .
- امنیت در برابر تهدیدات بسیار خوب شده و مبارزه با مواد مخدر و فساد بشدت صورت میگیرد .
- مردم در تعیین سرنوشت خویش نقشی نداشتند ولی مردمسالاری دینی ایجاد شده
- استان فاقد اختیار بوده ولی بعد از انقلاب تصمیمات بسیاری از امور در استان صورت میگیرد.
- ازادی فعالیت مذهبی و سیاسی در استان بوجود امده است .
- افزایش مساجد و نیز توسعه و ارتقای کیفیت بناهای مذهبی در استان صورت گرفته است.
- مسجد جامع مکی زاهدان بزرگترین مسجد اهل سنت ایران و یکی از بزرگترین مساجد جهان اسلام بوده و در شهر زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. ساختمانی که پیش از انقلاب با زیربنای ۶۰۰ متر مربع ساخته شده بود ، پس از انقلاب به۳۳۰۰۰ متر مربع زیر بنا توسعه یافته و ۵۵ برابر وسعت پیدا کرده است ، در حالیکه هیچ مسجد و فضای مذهبی ، اجتماعی ، خدماتی ای چنین توسعه ۵۵ برابری ای را نداشته است و به یکی از بزرگترین مساجد جهان اسلام مبدل شده و با ازادی و امنیت کامل به فعالیت خویش مشغول است .
- برادران شیعه و اهل سنت نیز با فشارهای ساواک در فعالیتهای مذهبی خویش مواجه بودند .
- نمازجمعه در اغلب شهرها ایجاد شده .
- شهرک های صنعتی و واحدهای تولیدی که پیش از انقلاب وجود نداشت ولی پس از انقلاب توسعه یافته است .
- اسلام در استان در محجوریت قرار داشت ولی امروز در جامعه رواج یافته است .
- ایجاد نظامی مبتنی بر احکام اسلام بوجود امده است .
- مردم بسیاری از نقاط از وجود روحانی برای فراگیری واجبات دینی محروم بودند ولی امروزه برخوردارند .
- معنویت و اخلاق علیرغم شبیخون فرهنگی در جامعه افزایش یافته است .
- نهادهای انقلابی مانند بسیج سازندگی ، کمیته امداد و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ، با اولویت به خدمت رسانی به مردم مشغول هستند .
- گروههای جهادی با نیت خالصانه و بی مزد ، به استان سفر کرده و به محرومیت زدایی مشغول هستند .
- یگان دریایی ارتش زیر یوغ مستشاران امریکایی برای منافع استکبار مشغول بودند، ولی امروز یگان های دریایی سپاه وارتش و همچنین فراجا بصورت مستقل و مقتدر در حراست از مرزهای آبی و خاکی مشغولند .
- ایجاد فضاهای گوناگون گردشگری و خدماتی در پس از انقلاب اسلامی
- برای برقراری امنیت در استان ، نیروهای اعزامی ازنقاط مختلف کشور ، ایثارگرانه مشغول خدمت بوده و شهدای زیادی نیز تقدیم شده است .
- و موارد دیگر
که اگر انقلاب صورت نمی گرفت و جمهوری اسلامی تشکیل نمیافت ، هیچگاه این میزان رشد نمی یافت . واین میزان پیشرفت زیاد علیرغم وجود تحریمهای دشمنان و نیز وجود خشک سالی ها بوده است .
همراهی برخی از خواص استان و معدودی از مردم استان با آشوب گران ، اولا نمک نشناسی از خدماتی است که برای استان صورت گرفته و ثانیا خسارت به اماکن عمومی و مردم بوده و سبب توقف نهضت خدمت رسانی به مردم میشود . ولازم است خود مردم با اشرار مقابله کرده و اجازه فتنه گری ندهند . تا امنیت پایدار ایجاد شده و استان به شکوفایی لازم برسد .
**********
شهر زاهِدانْ مرکز استان سیستان و بلوچستان و یکی از کلانشهرهای ایران است. و در محدوده جنوب شرق کشور و در ۵۱۷ کیلومتری شرق شهرکرمان و در فاصله ۱۴۹۴ کیلومتری جنوب شرق تهران واقع شده و ۱۳۸۵ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
آب و هوای شهر زاهدان گرم و خشک به شمار می رود ولی شبهای تابستان آب و هوای این شهر رو به سردی میگراید.
زاهدان به جهت مرزی بودن با پاکستان، از موقعیت راهبردی و تجاری و نظامی و شرایط خاصی برخوردار است؛ به گونهای که از یکسو راهآهن پاکستان که از مرز میرجاوه وارد ایران میشود و از سوی دیگر راهآهن سراسری ایران به این شهر منتهی میشود؛ و از سوی دیگر در نزدیکی به میل سه جانبه ایران و پاکستان و افغانستان قرار دارد.
درآمد برخی از ساکنان زاهدان از طریق کشاورزی ( جو، ذرت دانهای، ذرت علوفهای، سبزیجات، علوفه، گندم، گیاهان و نیز محصولات باغی و صیفی) تأمین میگردد، که البته بعلت خشکسالی کاهش یافته است /
صنایع دستی زاهدان شامل خامه دوزی سیستانی ، قالیچه سنتی سیستان ، سوزندوزی بلوچی ، سکه و آینه دوزی ، قالی بافی سنتی سیستانی ، حصیربافی ، دودنی بافی و گلیم بافی سنتی سیستانی می باشد .
جمعیت زاهدان برپایه سرشماری سال ۱۳۹۵ بالغ بر ۵۸۷٬۷۳۰ نفر شامل بلوچ و فارس بوده که دوازدهمین شهر پرجمعیت ایران محسوب میشود. و هم اکنون براساس امار غیر رسمی بالغ بر ۸۰۰٫۰۰۰ نفر می باشد .
شهدای زاهدان در سیستان و بلوچستان، ۲ هزار و ۵۸۸ شهید نیروی انتظامی، ارتش، سپاه، بسیج و مردمی وجود دارد که در حوادث تروریستی و رخ دادهای مختلف به شهادت رسیدهاند.که ۹۳۴ شهید متعلق به دفاع مقدس، ۲۰۶ شهید در مقابله با ضد انقلاب، ۷۵۲ شهید در درگیری با اشرار، ۱۵۷ شهید در سایر موارد و ۹ شهید مدافع حرم هستند.
ناامنی های زاهدان در سال ۱۳۸۸ و در سال ۱۳۸۹ در زاهدان توسط اشرار بمبگذاری انجام شد و همچنین در پی حوادث تروریستی ۸ مهر ۱۴۰۱ پس از برگزاری نماز جمعه برادران اهل سنت در مسجد مکی زاهدان ، عناصر اخلالگر و جمعی از اراذل و اوباش ، اقدام به تخریب و آتش زدن اموال عمومی، تعدادی از شعب بانکها، ساختمانهای اداری و انتظامی، خودروهای امدادی و شخصی کرده و با شکستن شیشه و به آتش کشیدن تعدادی از فروشگاههای سطح شهر، به غارت اموال مردم و کسبه پرداختند. در روز ۲۹ مهر ماه نیز شیشه تعدادی از مراکز را نیز شکستند .
اماکن دیدنی زاهدان حسینیه یزدی ها ، مسجد جامع مکی ، مسجد فیض الرحمان ،خانه شمس ، خانه ابویی زاهدان ( کار گاه هنر هاى سنتى زاهدان ) ، موزه منطقه ای جنوب شرق ایران ؛ ساختمان قديمى پست زاهدان (موزه پست و ارتباطات زاهدان ) ،کاروانسرای نصرت آباددرچهار کیلومتری شمال غرب نصرتآباد ؛ خانقاه زاهدان ، بازارچه تاریخی سرپوشیده زاهدان ، بازار سلمان زاده زاهدان ، بازار مشترک زاهدان ، پارک علم و فناوری سیستان و بلوچستان ، کتابخانه استاد کامبوزیا و کوه لوچو با ارتفاع ٢٧٨۵ متر، در جنوب شهر زاهدان ، ساختمان دادگسترى ، تلگراف خانه حرمک ، مجموعه امير توکل کامبوزيا ، کاروان سراى نصرت آباد ،گورستان هفتاد ملا ، قلعه تپه لاديز ، معمارى صخره اى روستا تمين ، روستاى تمين واقع در ۶۵ کيلو مترى جنوب باخترى شهر مير جاوه ؛ چشمه آب معدنى موسى ، غار لاديز در فاصله ۱۰۰ کيلو مترى شهرستان زاهدان ، موزه شهدا در گلزار شهدا می باشد .
یکی از مراسم مذهبى هر ساله زاهدان عزادارى مردم در ايام محرم و صفر و شهادت ديگر ائمه اطهار (ع) است . که با حضور پرشور اقوام سيستانى ، يزدى، خراسانى، کرمانى ، ترک و برادران افغان برگزار مى شود.