امروز در نمازجمعه باقرشهرحضور داشتم ، امام جمعه عالم و خطیب توانا ، حضرت حجت الاسلام والمسلمین استیری در خطبه های اول چند هفته اخیر و اینده به تشریح موضوع عدم درک لذت نماز و مناجات در دعای ابوحمزه می پردازند . در این نوشتار با بهره مندی از بیانات ایشان مطلب ادله از دعای ابوحمزه استخراج و با روشی نوین برای امکان تدبر سهل تر و روان تر ارایه گردیده است .
دکتر سید جواد هاشمی فشارکی
دعای ابوحمزه دعایی است که حضرت امام زین‌العابدین(علیه‌السلام) در سحرهای ماه رمضان می خواندند و مستحب است خوانده شود ، این دعا علاوه بر قرب معنوی، توحید را نیز آموزش می دهد.و دارای مراتبی می باشد و یکی از روشهای مهم پیمودن معرفت الهی است .
چرا در هنگام نماز چنینم ؟
در بخش میانی دعای ابوحمزه به خداوند چنین اعتراف می کنیم :
- خدایا ! اللّهُمَّ
- هرگاه گفتم مهیا و آماده شدم و در پیشگاهت به نماز ایستادم و با تو راز گفتم، چرتی بر من افکندی، إنّى کُلَّما قُلْتُ قَدْ تَهَیَّأْتُ وَتَعَبَّأْتُ
- آنگاه که وارد نماز شدم و حال راز گفتن را از من گرفتی آنگاه که با تو رازونیاز کردم، مرا چه شده؟ وَقُمْتُ للصَّلاة بَیْنَ یَدَیْکَ وَناجَیْتُکَ أَلْقَیْتَ عَلَىَّ نُعاساً إذا أَنَا صَلَّیْتُ، وَسَلَبْتَنى مُناجاتَکَ
- هرگاه گفتم نهانم شایسته شد و جایگاهم به جایگاه توبه‌کنندگان نزدیک گشت برایم گرفتاری پیش آمد، إذا أَنَا ناجَیْتُ، مالى کُلَّما قُلْتُ قَدْ صَلُحَتْ سَریرَتى،وَقَرُبَ منْ مَجالس التَّوَّابینَ مَجْلسى
- بر اثر آن گرفتاری پایم لغزید و میان من و خدمت به تو مانع شد؛ عَرَضَتْ لى بَلیَّةٌ أَزالَتْ قَدَمى وَحالَتْ بَیْنى وَبَیْنَ خدْمَتکَ؛
ادله عدم لذت از نماز و عبادت
سپس در ادامه دعا حضرت امام زین‌العابدین به ما چنین می اموزند که دلایل عدم لذت از نماز و عبادات این موارد می باشد :
- سرور من ! سَیّدى
- شاید مرا از درگاهت رانده‌ای و از خدمتت برکنار نموده‌ای، لَعَلَّکَ عَنْ بابکَ طَرَدْتَنى، وَعَنْ خدْمَتکَ نَحَّیْتَنى،
- یا مرا دیده‌ای که حقّت را سبک می‌شمارم پس از پیشگاهت دورم ساختی، أَوْ لَعَلَّکَ رَأَیْتَنى مُسْتَخفّاً بحَقّکَ فَأَقْصَیْتَنى،
- یا شاید مرا روی‌گردان از خود مشاهده کردی، پس مرا مورد خشم قرار دادی أَوْ لَعَلَّکَ رَأَیْتَنى مُعْرضاً عَنْکَ فَقَلَیْتَنى،
- یا شاید مرا در جایگاه دروغ‌گویان یافتی، پس به دورم انداختی، أَوْ لَعَلَّکَ وَجَدْتَنى فى مَقام الْکاذبینَ فَرَفَضْتَنى،
- یا شاید مرا نسبت به نعمت‌هایت ناسپاس دیدی، پس محرومم کردی أَوْ لَعَلَّکَ رَأَیْتَنى غَیْرَ شاکرٍ لنَعْمائکَ فَحَرَمْتَنى،
- یا شاید مرا از هم‌نشینی دانشمندان غایب یافتی، پس خوارم نمودی، أَوْ لَعَلَّکَ فَقَدْتَنى منْ مَجالس الْعُلَماء فَخَذَلْتَنى،
- یا شاید مرا در گروه بی‌خبران دیدی، پس از رحمتت ناامیدم کردی، أَوْ لَعَلَّکَ رَأَیْتَنى فى الْغافلینَ فَمنْ رَحْمَتکَ آیَسْتَنى،
- یا شاید مرا انس یافته با مجالس بیکاره‌ها دیدی، پس مرا به آنان واگذاشتی، أَوْ لَعَلَّکَ رَأَیْتَنى آلفَ مَجالس الْبَطَّالینَ فَبَیْنى وَبَیْنَهُمْ خَلَّیْتَنى،
- یا شاید دوست نداشتی دعایم را بشنوی پس دورم نمودی، أَوْ لَعَلَّکَ لَمْ تُحبَّ أَنْ تَسْمَعَ دُعائى فَباعَدْتَنى،
- یا شاید به خاطر جرم و جنایتم کیفرم نمودی، أَوْ لَعَلَّکَ بجُرْمى وَجَریرَتى کافَیْتَنى
- یا شاید برای کمی حیایم از تو، مجازاتم نمودی؛ أَوْ لَعَلَّکَ بقلَّة حَیائى منْکَ جازَیْتَنى؛
درخواست عفو و بخشش برای درک ابعاد عبودیت !
آنگاه برای رفع این نقیصه از خداوند چنین می خواهیم :
- سرور من، سَیّدى
- مرا به فضلت ببخش هَبْنى بفَضْلکَ
- و باگذشتت بر من کرم کن وَتَصَدَّقْ عَلَىَّ بعَفْوکَ،
- و به پرده‌پوشی‌ات خطاهایم را بپوشان وَجَلّلْنى بسَتْرکَ،
- و به بزرگواری و جودت از توبیخم درگذر، وَاعْفُ عَنْ تَوْبیخى بکَرَم وَجْهکَ،
کل دعای ابوحمزه ثمالی بصورت موضوعی شده :
