از انجا که امام علی (ع) نخستین امام شیعیان بوده ودارای سجایای بی نظیری بوده و ذکر علی عبادت بوده ، لذا نام مبارک علی(ع) که همواره در قلوب مومنین جا داشته و می باشد ، در معماری جهان اسلام ، اسم‌ مبارک آن اول مظلوم عالم بطرق مختلف در نمای بیرون و درون فضاها نقش بسته و زینت بخش شده است و امروزه از شرق تا غرب جهان اسلام ، گنجینه عظیمی از آثار معمارانه از قرون مختلف از صدر اسلام تا کنون به جای مانده است که مفتخر به منقّش شدن به این نام مبارک و تجلیِ «ذكرُ عليٍ عباده» با ابزارهای معمارانه می باشند.

نام  مبارک امیرمؤمنان علی (ع) در هنر اسلامی به شیوه های دلپذیری طراحی و نگاشته شده است. در معماری اسلامی نام و فضایل علی (ع) در قالب کتیبه ها و خط نگارها بصورت کاشیکاری و اجر و حکاکی روی سنگ و شیشه  و در طرحهای گوناگون بصورت گل آن سطح ؛ هسته مرکزی ،در نما و یا سقف و یا بصورت ریتم تکرار شده ان و یا بصورت تکی تجلیات نام مولا امیرمؤمنان زیور گرفته و زینت بخش مساجد، مشاهد، مساجد ؛ مدارس ، خانه هاست.

طرح های پژوهشی مختلفی نیز در معرفی جلوه‌هایی از یاد نام امام علی (ع) در معماری اسلامی صورت گرفته ، ازجمله کتابی با عنوان «نام علی (ع) در معماری اسلامی ایران با روش خط بنایی» منتشر شده است که در این کتاب با تمرکز بر نام مقدس علی (ع) نشان داده می‌شود که چگونه پدیدآورندگان آن با «جوهر» خاص معماری یا همان مواد و مصالح، ده‌ها شکل متنوع از این نام سه حرفی را به وجود آورده‌اند.