یکی از آموزش هایی که در دوران دفاع مقدس داده میشد ؛ نقشه خوانی و مسیر یابی در شب و روز بود……. این اموزش برای نیروهای اطلاعات وعملیات مفصل تر وتخصصی تر و برای سایرین در حد آشنایی اجمالی و ایجاد قابلیت برای نیازهای خود ، عنداللزوم بوده است .

مستند این جزوه ، نوشته هایی است که کلاس نقشه خوانی در تیرماه سال ۱۳۶۴ داده شده ، می باشد .از استاد درس برادر مدنی که از وضعیت او (شهادت و یا درقیدحیات او ) خبر ندارم ، تشکر کرده و ارزوی موفقیت برای وی را دارم .

نقشه خوانی نظامی

در این بخش مطالب تایپ شده سایت برگزیده ها ارایه میشود :

• • آموزش نقشه خوانی قسمت اولاول از همه شمارا با یک نمونه از نقشه های نظامی آشنا می کنم. تصویر زیر نمونه یک نقشه کامل نظامی است.تمام نقشه های نظامی با پشت زمینه خاکستری برای مناطق کم گیاه و یا بدون گیاه و از رنگ سبز برای نشان دادن محل های پر درخت استفاده می کنند. جهت آنها در صورتی که درست در دست گرفته باشید ( نوشته ها بر عکس نباشند ) یعنی اعداد تقسیم بندی مناطق سمت چپ و حروف تقسیم بندی سمت بالای نقشه باشند سمت شمال نیز همیشه رو به بالا است. در مورد مناطق پر گیاه و دارای درخت رنگ سبز هر چه پر رنگ تر باشد نشانه بیشتر بودن پوشش گیاهی منطقه است. شما ممکن است در نقشه ای که تمام منطقه جنگلی باشد هیچ نشانه ای از رنگ سبز نبینید… چون در این مناطق باید تمام نقشه را سبز کرد و این کار بر خلاف قوانین ارگونومیکی برای چشم انسان است و خواندن نقشه را با مشکل مواجه می کند… در عوض از اعدادی سبز رنگ بر روی نقشه استفاده می شود که درجه بندی پوشش گیاهی را از ۰ تا ۵ نشان می دهد. در مناطق مسکونی و شهری از رنگ قهوه ای استفاده می شود و شما روستا یا شهری را در یک نقشه نظامی به شکل یک لکه قهوه ای رنگ خواهید دید. جاده ها نیز با خطوط قهوه ای تیره و جاده های خاکی با خطوط زیتونی تیره نشان داده می شوند. آبهای سطحی قابل عبور برای انسان و وسایل نقلیه با رنگ آبی آسمانی و آب های تا عمق ۵ متر که تانک ها و خودروهای پل موقت می توانند از آن عبور کنند یا در آن رفته پل موقت ایجاد کنند با رنگ آبی و آب های عمیق تر با رنگ آبی تیره نشان داده می شوند.شما در نقشه نظامی خطوط بسیار در هم برهمی را مشاهده خواهید کرد که با رنگ قهوه ای به صورت بسیار نازک تمام سطح نقشه را پوشانده اند…روش بدست آوردن این خطوط بر روی نقشه متصل کردن تمام نقاط هم ارتفاع در نقشه به یکدیگر است. این خطوط پستی و بلندی های نقشه را به شما می گوید. اجازه بدهید مثالی واضح تر بزنم… به این شکل توجه کنید :در این تصویر قطعه ای زمین نشان داده شده است. خطوط قهوه ای مناطق هم ارتفاع را برای شما مشخص می کند یعنی اگر کاملا بر روی یک خط قهوه ای حرکت کنید یک متر هم بالا یا پائین نخواهید رفت. مناطقی را که این خطوط فهوه ای از هم جدا می کنند هر منطقه منطقه ای است که اختلاف ارتفاع بیش از ۳ متر در آن وجود ندارد زیرا به ازای هر ۳ متر اختلاف ارتفاع از سطح دریا یک خط جدید کشیده و منطقه را جدا می کنند.( در این مقیاس… در مقیاس های بالا این خطوط شیب دامنه بیشتری می یابند ) ارتفاع میانگین آن قسمت را هم با اعداد سیاه داخل منطقه یادداشت می کنند. برای مثال در شکل منطقه بالایی ۲۲۴ متر به طور میانگین از سطح دریا فاصله دارد… ممکن است در آن منطقه …

• نقشه خوانی

  

  مقیاس نقشه میزان کوچک نمایی نقشه می‌باشد در نقشه۱/۲۵۰۰۰ دوسانتی‌متر مساویKm 1 می‌باشد. مهم‌ترین کار یک نقشه‌خوان پیدا کردند اهداف مورد نظر روی نقشه‌ می‌باشد که این اهداف می‌تواند جای خود، توپخانه دشمن، خاکریزها و محل استقرار دشمن باشد برای پیدا کردن اهداف روی نقشه در وهله اول می‌بایست نقشه توجیه گردد یعنی هم جهت با دید ما با طبیعت باشد برای این‌کار هر نقشه نظامی شبکه‌بندی شده است کافی است قطب‌نما را روی این خطوط قرار داد و با گرای قطب‌ها ۶۴۰۰ میلیم امریکایی و با قطب‌نما روی ۶۰۰۰ میل روسی قرار دهیم هر نقشه یک اختلاف میلیم وجود دارد که معمولاً به مقدار ۲۰ تا ۵۰ می‌باشد بستگی به موقعیت محل این مقدار کم و زیاد می‌باشد.   مقیاس نقشه مقیاس (Scale) نقشه ارتباط بین مسافت یا سطح را روی نقشه نسبت به مسافت یا سطح در روی زمین را نشان می‌دهد. این مقدار را عموما به صورت نسبی همچون  ۱:۲۴۰۰۰ نشان می‌دهند.  . بدین  ۱:۲۴۰۰۰ به معنی آن است که یک واحد روی نقشه معادل ۲۴۰۰۰ برابر همان واحد روی زمین است. . رنگ‌ها و علائم هر رنگ و علامتی که در نقشه توپوگرافی سازمان زمین شناسی آمریکا بکار رفته دارای معنی خاصی است. معنی هر رنگ به قرار زیر است: آبی : برای آب سیاه : سازه‌های دست انسان مثل خانه ، مدرسه ، کلیسا ، جاده و غیره قهوه‌ای :خطوط میزان قرمز : نواحی شهری ، جاده‌های مهم ، خطوط تقسیم زمین‌های عمومی منحنی‌های میزان منحنی‌های میزان خطوط فرضی هستند که تمام نقاط واقع در آنها دارای ارتفاع یکسان نسبت به سطح دریا و یا یک مبدا مشخص هستند. منحنی‌های میزان علاوه بر مشخص نمودن وضعیت پستی و بلندی ناحیه ارتفاع و شیب واقعی محل را نیز مشخص می‌نمایند. فواصل منحنی‌های میزان بیانگر مسافت عمودی بین دو منحنی هستند.   برای پی بردن به حالت طبیعی پستی و بلندی سطح زمین در هر مسیری می‌توان مقاطع توپوگرافی را تهیه نمود. در تهیه مقاطع معمولا فاصله عمودی به خاطر بزرگی کوچکتر از مقیاس افقی نشان داده می‌شود. جهت رسم یک مقطع ، ابتدا باید یک صفحه کاغذ را که دارای خطوط افقی و موازی هم می‌باشد در موازات مسیر مورد نظر برای تهیه مقطع قرار داده و سپس از محل‌های برخورد مسیر با خطوط میزان عمودی بر خطوط موازی کاغذ خارج نمود.خطوط موازی که هر کدام بیانگر یک ارتفاع عمودی معلوم هستند با ارتفاع خطوط میزان مورد نظر مطابقت داده شده و علامت گذاشته می‌شود. این عمل باید برای تمام نقاط تقاطع مسیر مقطع و در محل‌های برخورد با خطوط میزان انجام گیرد. که از اتصال این نقاط به هم مسیر مورد نظر حاصل خواهد گردید. محاسبه شیب زمین از خطوط میزان برای پیدا کردن شیب کلی زمین در …

• 

  برگزاری کارگاه آموزشی نقشه خوانی و جهت یابی در تبریزانجمن پزشکی کوهستان ایران: بنا به درخواست رسمی موسسه طبیعت گردی “دومان تاوریژ” از انجمن پزشکی کوهستان ایران یک دوره کارگاه آموزشی نقشه خوانی وجهت یابی در تاریخ ۲۲ لغایت ۲۳ نی ماه در شهر تبریز برگزار گردید. مدرس این دوره آقای دکتر ابوالفضل جوادی عضو انجمن پزشکی کوهستان ایران بودند.در این کارگاه دو روزه، هجده  نفر از کوه نوردان شهرستان تبریز و دیگر شهرستان های استان آذربایجان شرقی حضور داشتند. موسسه طبیعت گردی « دومان تاوریژ » میزبانی این دوره را به عهده داشت.  انجمن پزشکی کوهستان و آموزشگاه کوه نوردی فلات، برگزار کنندگان این کارگاه دو روزه بودند که سرفصل های آن، برپایه کتاب مرجع « اصول پیمایش و راهبری » نوشته دکتر ابوالفضل جوادی و متناسب با استانداردهای جهانی دوره های آموزشی پیمایش در طبیعت ( Wilderness Navigation ) تهیه و تدوین گردیده است. از مهمترین ویژگیهای این کارگاه می توان به تازگی موضوعات، تخصصی بودن مباحث برای کوه نوردان و  پرهیز از طرح مضامین نقشه خوانی نظامی اشاره کرد. کارگاه آموزشی نقشه خوانی و جهت یابی تبریز، کاملا کاربردی و در بر گیرنده تمرینهای متنوع در زمینه کار با نقشه های توپوگرافیک و قطب نمای استاندارد کوه نوردی ( قطب نمای تخت ) است که می تواند در کاهش حوادث و ارتقای سطح ایمنی کوهنوردان بسیار موثر باشد. در این کارگاه دو روزه، جهت یابی طبیعی به کمک خورشید، ماه و ستارگان و همچنین مبانی کار سامانه موقعیت یاب جهانی ( GPS ) نیز به فراگیران آموزش داده می شود. این کارگاه تا عصر جمعه ادامه یافت و در پایان آن، فراگیران در آزمون نهایی دوره شرکت کردند.لازم به ذکر است علاقمندانی که تمایل به برگزاری این دوره در استان خود می باشند می توانند درخواست رسمی خود را به انجمن پزشکی کوهستان ایران – ۲۲۶۳۳۸۱۹ – ۰۲۱ ارسال نمایند.

• معرفی رشته های دانشگاهی جغرافیا

  جغرافیا دیباچه: “جغرافیا؛ یعنی کشور شناسی” این، دیدگاهی است که در ذهن بسیاری از دانش‌آموزان وجود دارد. زیرا دانش‌آموزان در کتاب جغرافیای خود،‌ بیش از هر چیز درباره وسعت،‌ محصولات و وضعیت آب و هوای کشورهای مختلف مطالعه می‌کنند. در حالی که در رشته جغرافیا فقط یک درس در شاخه جغرافیای طبیعی،‌ تحت عنوان “جغرافیای قاره‌ها” وجود دارد و تمام مباحث این رشته کاربردی و فنی است.در یک کلام می‌توان گفت که موضوع جغرافیا “مکان” است و این علم، مکان را تا جایی که به زندگی انسان مربوط می‌شود، مطالعه می‌کند و در این مطالعه سعی دارد سطح زمین را از نظر تمام ویژگی‌های آن مانند سردی و گرمی،‌ حاصلخیزی، سستی و سختی، شوری و شیرینی، خشکی و رطوبت و هزاران ویژگی‌ دیگر بشناسد. به همین دلیل مشاهده مستقیم زمین، روش اصلی مطالعه جغرافیا است. جغرافیا در مقطع‌ کارشناسی‌ در پنج شاخه‌ اصلی‌ جغرافیای‌ طبیعی‌، جغرافیای‌ انسانی‌ ، کارتوگرافی‌، جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری و جغرافیای‌ سیاسی‌ ـ نظامی‌ ارائه‌ می‌شود و هر یک‌ از گرایش‌های‌ جغرافیای‌ طبیعی‌ و انسانی‌ دارای‌ شاخه‌‌های‌ متعددی‌ است‌. البته‌ تفاوت‌ هر گرایش‌ با گرایش‌ دیگر تنها در ۸ واحد تخصصی‌ است‌ و به‌ همین‌ دلیل‌ بسیاری‌ از دانشگاه‌ها در دفترچه‌ راهنمای‌ آزمون‌ سراسری‌، گرایش‌های‌ موجود در دانشگاه‌ خود را ذکر نکرده‌ و تنها به‌ شاخه‌های‌ اصلی‌ جغرافیا که‌ در آن‌ دانشگاه‌ تدریس‌ می‌شود، اشاره‌ نموده‌اند. شاخه‌ جغرافیای‌ طبیعی:جغرافیای‌ طبیعی‌ علمی‌ است‌ که‌ محیط‌ طبیعی‌ و تأثیر عوامل‌ و عناصر محیطی‌ بر زندگی‌ و فعالیت‌ انسان‌ را مطالعه‌ می‌کند. این‌ علم‌ در مقطع‌ کارشناسی‌ دارای‌ دو گرایش‌ ژئومورفولوژی‌ و آب‌ و هواشناسی‌ است‌.گرایش‌ ژئومورفولوژی:ژئومورفولوژی‌ بیشتر به‌ پدیده‌های‌ سطح‌ زمین‌ توجه‌ دارد؛ یعنی‌ ریخت‌ یا چهره‌ زمین‌ را مطالعه‌ می‌کند. به‌ همین‌ دلیل‌ این‌ علم‌ ارتباط‌ بسیاری با زمین‌شناسی‌ دارد و تحت‌ تأثیر یافته‌های‌ علم‌ زمین‌شناسی‌ است‌. چرا که‌ ریخت‌ یا شکل‌ ظاهری‌ زمین‌، تبلور اتفاقات‌ درون‌ زمین‌ می‌باشد. البته‌ زمین‌شناسی‌ بیشتر به‌ اعماق‌ و لایه‌های‌ درونی‌ زمین‌ می‌پردازد اما ژئومورفولوژی‌ فرآیندهای‌ بیرونی‌ یا سطحی‌ زمین‌ را مطالعه‌ می‌کند.دروس‌ تخصصی‌ گرایش‌ ژئومورفولوژی‌:ژئومورفولوژی‌ مناطق‌ شهری‌، نقشه‌ها و نمودارهای‌ ژئومورفولوژی‌، هیدرولوژی‌ کاربردی‌، کاربرد ژئومورفولوژی‌ در برنامه‌ریزی‌ شهری‌ و منطقه‌ای‌، تفسیر نقشه‌ …

• قطب نما چیست ؟وطرز استفاده از آن چگونه است ؟

  

  طرز کار قطب نمای Protractor (حرفه ای) آروین یعقوبیان هدف اصلی در این مقاله , تشخیص موقعیت در هر مکان می باشد و در این رابطه , قطب نما ابزاری ضروری برای پیدا کردن مسیر بطرف مقصد است . آموزش های زیر به فراگیری کمک می کند . اگر می خواهید آموزش های مربوطه را عملا یاد بگیرید داشتن قطب نما ضروری است . ابتدا از حیاط خانه تان شروع کنید . سپس نیاز به مکانی خواهید داشت که نقشه ای داشته باشد . در یک مسافت کوتاه چند صد متری یا بیشتر تمرین کنید . سپس حوزه تمرین را بتدریج گسترده تر کنید و بدین ترتیب , بزودی این توانایی را خواه قطب نما و طرز کار با آن عقربه قطب نما هنگام باز کردن درِ آن، آزاد می شود و حول محور خود می‌چرخد و سپس به علت نیروی مغناطیسی كره زمین همیشه در یك جهت معین كه همان قطب شمال مغناطیسی است می‌ایستد و آن را به ما نشان می دهد. عقربه مذكور هیچگاه اشتباه نمی ‌كند مگر آن كه در نزدیكی اشیای آهنی یا فولادی یا كابلی قرار گرفته باشد. بنابراین هنگام استفاده از قطب نما بایستی مطمئن شویم كه از اشیای انحراف دهنده آن، به طور كلی دور است. كاربردهای قطب نما به كمك قطب نما می‌توانیم گرای مغناطیسی كلیه امتدادهای مورد نظر را اندازه بگیریم و با در دست داشتن گرای مغناطیسی یك امتداد، جهت یابی كنیم. در كشتی ها و هواپیماها برای جهت یابی از قطب نما استفاده می‌شود. در صنایع نظامی كاربرد وسیعی دارد از جمله دیده‌بان‌ها در مناطق عملیاتی به كمك آن جهت یابی می‌كنند. در صنایع مخابرات، كارهای پژوهشی و ساختمانی، قبله نماها به كار برده می شود. قطب نمای پیشرفته قطب نماهای پیشرفته كه بیشتر در صنایع مخابرات و امور نظامی به كار برده می‌شوند، مجهز به سلول‌های شب نما هستند تا حتی در تاریكی شب عمل جهت نمایی را صورت دهند. این نوع قطب نماها در دوربین‌های دو چشمی نظامی، تآن كها، نفربرها و حتی در ساختمان برخی خودروهای پیشرفته نیز به كار می رود. از قطب نماهای پیشرفته در اندازه گیری طول و عرض جغرافیایی محل نیز استفاده می‌كنند كه در نقشه خوانی، پیاده سازی عملیات نظامی، دیده بانی در مناطق جنگی و… نقش تعیین كننده دارند. سایت بیابان های ایران قطب نما وسیله کوچکی است به اندازه ساعت جیبی و یا کمی بزرگتر و مانند آن دارای صفحه مدرج و عقربه است. صفحه مدرج آن از صفر تا ۳۶۰ یا ۴۰۰ گراد و یا ۶۴۰۰میلیم تقسیم بندی می‌شود. طرز کار قطب نما عقربه قطب نما هنگام باز نمودن درب آن ، آزاد شده و حول محور خود می‌چرخد و سپس به علت نیروی مغناطیسی کره زمین همیشه در یک جهت معین که همان قطب شمال مغناطیسی است می‌استد و آن را به ما نشان می‌دهد. عقربه مذکور هیچگاه اشتباه نمی‌کند، …

• طرز کار قطب نما

  

  قطب نما قطب نما وسیله کوچکی است به اندازه ساعت جیبی و یا کمی بزرگتر و مانند آن دارای صفحه مدرج و عقربه است. صفحه مدرج آن از صفر تا ۳۶۰ یا ۴۰۰ گراد و یا ۶۴۰۰میلیم تقسیم بندی می‌شود. طرز کار قطب نما عقربه قطب نما هنگام باز نمودن درب آن ، آزاد شده و حول محور خود می‌چرخد و سپس به علت نیروی مغناطیسی کره زمین همیشه در یک جهت معین که همان قطب شمال مغناطیسی است می‌استد و آن را به ما نشان می‌دهد. عقربه مذکور هیچگاه اشتباه نمی‌کند، مگر آنکه در نزدیکی اشیای آهنی یا فولادی و یا کابلی قرار گرفته باشد. بنابراین ، هنگام استفاده از قطب نما بایستی مطمئن شویم که از اشیای انحراف دهنده آن ، بطور کلی دور است. کاربردهای قطب نما به کمک قطب نما می‌توانیم گرای مغناطیسی کلیه امتدادهای مورد نظر را اندازه گرفته و با در دست داشتن گرای مغناطیسی یک امتداد ، جهت یابی بکنیم. در کشتیها و هواپیماها برای جهت یابی از آن استفاده می‌شود. در صنایع نظامی کاربرد وسیعی دارد از جمله دیده‌بانها در مناطق عملیاتی به کمک آن جهت یابی می‌کنند. در صنایع مخابرات ، کارهای پژوهشی و ساختمان قبله نماها بکار برده می‌شود. قطب نمای پیشرفته قطب نماهای پیشرفته که بیشتر در صنایع مخابرات و امور نظامی بکار برده می‌شوند، مجهز به سلولهای شب نما می‌باشند که حتی در تاریکی شب عمل جهت نمایی را صورت دهند. این نوع قطب نماها در دوربینهای دو چشمی نظامی ، تانکها ، نفربرها و حتی در ساختمان برخی خودروهای پیشرفته نیز بکار می‌رود. از قطب نماهای پیشرفته در اندازه گیری طول جغرافیایی و عرض جغرافیایی محل نیز استفاده می‌کنند که در نقشه خوانی ، پیاده سازی عملیات نظامی ، دیده بانی در مناطق جنگی و … نقش تعیین کننده دارند. مباحث مرتبط با عنوان آهنربا تعیین قطبهای آهنربا طول و عرض جغرافیایی قبله نما مغناطیس میدان مغناطیسی زمین

• طرز کار قطب نما

  

  قطب نما وسیله کوچکی است به اندازه ساعت جیبی و یا کمی بزرگتر و مانند آن دارای صفحه مدرج و عقربه است. صفحه مدرج آن از صفر تا ۳۶۰ یا ۴۰۰ گراد و یا ۶۴۰۰میلیم تقسیم بندی می‌شود. طرز کار قطب نما عقربه قطب نما هنگام باز نمودن درب آن ، آزاد شده و حول محور خود می‌چرخد و سپس به علت نیروی مغناطیسی کره زمین همیشه در یک جهت معین که همان قطب شمال مغناطیسی است می‌استد و آن را به ما نشان می‌دهد. عقربه مذکور هیچگاه اشتباه نمی‌کند، مگر آنکه در نزدیکی اشیای آهنی یا فولادی و یا کابلی قرار گرفته باشد. بنابراین ، هنگام استفاده از قطب نما بایستی مطمئن شویم که از اشیای انحراف دهنده آن ، بطور کلی دور است. کاربردهای قطب نما به کمک قطب نما می‌توانیم گرای مغناطیسی کلیه امتدادهای مورد نظر را اندازه گرفته و با در دست داشتن گرای مغناطیسی یک امتداد ، جهت یابی بکنیم.در کشتیها و هواپیماها برای جهت یابی از آن استفاده می‌شود.در صنایع نظامی کاربرد وسیعی دارد از جمله دیده‌بانها در مناطق عملیاتی به کمک آن جهت یابی می‌کنند.در صنایع مخابرات ، کارهای پژوهشی و ساختمان قبله نماها بکار برده می‌شود. قطب نمای پیشرفته قطب نماهای پیشرفته که بیشتر در صنایع مخابرات و امور نظامی بکار برده می‌شوند، مجهز به سلولهای شب نما می‌باشند که حتی در تاریکی شب عمل جهت نمایی را صورت دهند. این نوع قطب نماها در دوربینهای دو چشمی نظامی ، تانکها ، نفربرها و حتی در ساختمان برخی خودروهای پیشرفته نیز بکار می‌رود. از قطب نماهای پیشرفته در اندازه گیری طول جغرافیایی و عرض جغرافیایی محل نیز استفاده می‌کنند که در نقشه خوانی ، پیاده سازی عملیات نظامی ، دیده بانی در مناطق جنگی و … نقش تعیین کننده دارند.

################################################################################

آموزش جهت يابي با قطب نماي نظامي