براساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، شورای شهر و روستا یکی از ارکان نظام می‌باشد .این شورا، نهادی است ، که در شهرها و روستاهای کشور ، با رأی مستقیم مردم انتخاب می شوند؛ و وظیفه اصلی آن انتخاب شهردار ویا دهیار بوده، و در شهرها تصویب بودجه و نظارت بر عملکرد شهرداری را نیز برعهده دارد.

پنج دوره قبلی شورای شهرها وروستاهای کشور ، دوره اول: طی سالهای ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۱ ، دوره دوم: ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۵،  دوره سوم: ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۲، دوره چهارم: ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶و دوره پنجم : ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ بوده است .

دوره ششم شورای شهرها وروستاهای کشور از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۴ خواهد بود.

• مطلب اول – پیشنهاد کارگروه های روستا

شوراهای اسلامی شهر بعلت تعدد اعضا که به تناسب به جمعیت شهر در آن حضور می یابند ، قابلیت گروه بندی موضوعی در قالب کمیته های تخصصی دارند ولی در روستاها بعلت کمی اعضای شورا ، این امکان وجود ندارد . لذا پیشنهاد میشود ، هفت یا نه نفر در قالب چهار پنج کارگروه تخصصی متناسب با شرایط جغرافیایی و نیازهای روستا ، باحضور صاحب نظران روستا ونیز عضویت اعضای شورا وبا جلسات اکثریت نسبی تشکلی شده و هدایت و نظارت امور روستا را بعهده داشته باشند . کارگروههای پیشنهادی وشرح وظایف آنان  :

۱ -کارگروه آب ، کشاورزی ، باغداری و منابع طبیعی روستا

• بررسي و تلفيق برنامه هاي بلندمدت بخش کشاورزي و نيازسنجي وبهره برداري آب کشاورزي روستا
• تدوين اولويتهاي پژوهشي در امور آب کشاورزي، کشاورزي و منابع طبيعي
• پيشنهادها و ارايه راهکارهاي مناسب جهت رفع مشکلات اجرايي در بخشهاي آب کشاورزي ، کشاورزی و باغداری.
• پيشنهادها و ارايه راهکارهاي مناسب جهت مديريت و بهره برداري و احياي منابع طبيعي.
• پيشنهادها و ارايه راهکارهاي مناسب جهت چگونگي مصرف آب کشاورزي وباغداری و برنامه ريزي براساس ظرفيت منابع آب کشاورزي وباغی در جهت بهينه نمودن آن.
• پيشنهادها و ارايه راهکارهاي مناسب جهت افزايش بازدهي آبياري با استفاده ازسامانه های جديد آبياري و کاهش ميزان تلفات آب در شبکه هاي انتقال و توزيع.
• پيشنهادها و ارايه راهکارهاي مناسب جهت بهره برداري از آب و خاک و استفاده بهينه از امکانات بالفعل و بالقوه آب و اراضي مستعد روستا و پيشنهاد نظام صحيح کشت.
• پيشنهادها و ارايه راهکارهاي مناسب جهت حمايت از توليدکنندگان از طريق توسعه مشارکت مردمي.
• پيشنهادها و ارايه راهکارهاي مناسب جهت فراهم آوردن امکانات لازم براي اجراي طرحهاي توليدي، بخش کشاورزي، صنايع، تعاون و خدمات.
• پيشنهادها و ارايه راهکارهاي مناسب جهت هماهنگ نمودن برنامه هاي کوتاه مدت، ميان مدت و بلندمدت سازمانهاي مرتبط با امور کشاورزي وباغداری.
• استفاده حداکثر از امکانات سازمانهاي اجرايي بخشداری و استان در زمينه توسعه بخش کشاورزي وباغداری.
• پیشنهاد درخصوص مديريت و بهره برداري و احياي منابع طبيعي وپیگیری آن
• پیشنهاد درخصوص نظام صحيح کشت وباغداری در چهارچوب قوانين و مسايل اجتماعي.
• پیشنهاد درخصوص چگونگي مصرف آب کشاورزي و برنامه ريزي براساس ظرفيت منابع آب کشاورزي در جهت بهينه نمودن آن در بخش کشاورزي.
• پیشنهاد درخصوص افزايش بازدهي آبياري با استفاده ازسيستمهاي جديد آبياري و کاهش ميزان تلفات آب در شبکه هاي انتقال و توزيع.
• پیشنهاد درخصوص مصرف آب بازيافتي به منظور تامين بخشي از آب کشاورزي.
• پیشنهاد درخصوص بهره برداري از آب و خاک و استفاده بهينه از امکانات بالفعل و بالقوه آب و اراضي مستعد روستا ومزارع اطراف آن و پيشنهاد نظام صحيح کشت.
• پیشنهاد درخصوص پوشش بيمه هاي محصولات کشاورزي و دامي، موضوع بند (ج) ماده (۱۸۱) قانون.
• پیشنهاد درخصوص حمايت از توليدکنندگان از طريق توسعه مشارکت مردمي.
• پیشنهاد درخصوص فراهم آوردن امکانات لازم براي اجراي طرحهاي توليدي، بخش کشاورزي، صنايع، تعاون و خدمات.
• پیشنهاد درخصوص خريد محصولات بخش کشاورزي وباغی در چهارچوب قوانين و مقررات حمايتي.
• پیشنهاد درخصوص سامان دادن به امور کشاورزي از طريق شناخت منابع و ظرفيتهاي موجود وهماهنگي و تقسيم کار بين سازمانهاي مسوول ذي ربط.

۲ – کارگروه اقتصاد ، درآمد و اشتغال روستا

• بررسي و تلفيق برنامه هاي بلندمدت و ميان مدت بخش اشتغال روستا در چهارچوب برنامه هاي توسعه کشور و توسعه وعمران بخشداری و استان.
• بررسی موارد صرف بودجه سالانه روستا در چهارچوب بخشنامه ها و دستورالعمل تهيه و تنظيم بودجه بخشداری.
• نظارت کلان بر عملکرد دهیاری و پیمانکاران و حل مسايل و مشکلات
• تهیه و تحلیل اطلاعات مربوط به روستا.
• تدوين اولويتهاي پژوهشي در امور اشتغال، سرمايه گذاري در روستا.
• بررسي راهکارها و ارايه پيشنهادهاي مناسب در زمينه هاي زير:
  الف ـ تعيين فعاليتهاي اولويت دار روستا
  ب- بررسی توزيع تسهيلات تکليفي پيش بيني شده در قوانين و مقررات با رعايت اولويت ها با هدف جذب سرمايه يا توسعه اشتغال.
  پ ـ شناسايي امکانات و محدوديتهاي روستا در زمينه هاي مختلف و تشويق بخش غيردولتي براي مشارکت.
  ت ـ ايجاد هماهنگي در سياستها و خط مشي هاي اجرايي روستا.
  ث ـ جذب مشارکتهاي مردمي در امر سرمايه گذاري در بخشهاي مختلف روستا.
  ج- و سایر موارد مرتبط
  ۳ – کارگروه عمران و معماری بافت روستا
• بررسي و تصويب طرحهاي توسعه و عمران روستا و مزارع پیرامونی
• بررسي و تعيين اولويت رشد براي سطوح مختلف روستا.
• بررسي و اظهارنظر در خصوص مکان ونحوه اجرای پروژه هاي عمراني روستا
• پي گيري و نظارت کلان بر اجراي طرحهای روستا.
• بررسي راهکارها و ارايه پيشنهادهاي مناسب در زمينه هاي زير:
  الف ـ طرح هادی روستا.
  ب ـ چهارچوب و خطوط کلي ناظر بر برنامه هاي بلندمدت و ميان مدت روستا
  پ ـ اولويت فضاها و محورهاي توسعه روستا

د- و سایر امور مرتبط با عمران و ابادی روستا

۴ -کارگروه فرهنگی و اجتماعی  روستا

• بررسي و تلفيق برنامه هاي بلندمدت و ميان مدت بخشهاي فرهنگی اجتماعی و تربيت بدني .
• پيشنهاد بودجه سالانه کارهای فرهنگی هنری روستا
• تدوين اولويتهاي پژوهشي در امور فرهنگي، هنري، بسيج و تربيت بدني وپيشنهاد آن به شورا و دهیار
• بررسي راهکارها و ارايه پيشنهادهاي مناسب در زمينه هاي زير:
  تقويت روح تحقيق و تتبع و ابتکار در زمينه هاي فرهنگ و هنر اسلامي و ايراني از طريق ايجاد امکانات تشويق و حمايت از علاقمندان.
  ايجاد، توسعه، بهره برداري و تجهيز تاسيسات فرهنگي، هنري روستا.
  توسعه، تقويت، حمايت و پشتيباني از انتشار مطالب روستا در پایگاههای اطلاع رسانی.
  رفع آسيبهاي فرهنگي ـ هنري و ارتقای فرهنگ عمومي روستا.
  تقويت بنيه مذهبي و اعتقادات ديني اهالی روستا با محوریت مساجد و بسیج.
  ساخت و توسعه کتابخانه و امکان استفاده رايگان از طريق جلب مساعدتها ومشارکتهاي مردمي و سازمانهاي دولتي

تاسيس، تجهيز و نظارت برچگونگي اداره کتابخانه عمومي و تهيه کتب موردنياز روستاییان
مسايل و مشکلات ورزش و استفاده بهينه از امکانات
پرورش استعدادهاي ورزشي جوانان روستا و ايجاد انگيزه و روحيه ورزش در آنها.
برنامه هاي مناسب براي غني سازي اوقات فراغت اهالی روستا.
تامين منابع تقويت و توسعه بسيج روستا.
معرفي آثار فرهنگي و هنري و شناسايي نخبگان و مفاخر فرهنگي و تجليل از آنها

۵ -کارگروه محیط زیست و خدمات روستا

• بررسی و نظارت بر حفظ محیط زیست و خدمات روستا
• بررسی و نظارت بر تهیه و تدوین و اجراي روستای سبز
• بررسي راهکارها و ارايه پيشنهادهاي مناسب در زمينه چهارچوب و خطوط کلي ناظر بر برنامه هاي بلندمدت و ميان مدت زیست و خدمات روستا
• مطلب دوم : وضعیت شورای شهر

شورا مي‌تواند حسب نياز با تشكيل كميسيون هايي با شركت اعضاي خود موافقت كرده و تعداد آن ها را افزايش يا كاهش دهد . تعداد اعضاي هر كميسيون از سه تا پنج نفر بوده و هر يك از اعضاي شورا موظف است حداقل عضو يك كميسيون باشد . جهت تقریب ذهن کمیسیونهای شورای شهر تهران در زیر معرفی گردیده است .

كميسيون هاي اصلي و دائمي شورا

به منظور بررسي ، اصلاح و تكميل لوايح شهرداري و طرح هاي ارائه شده از سوي اعضاي شورا و گزارش هاي ارائه شده و تبيين وظايف شوراي اسلامي شهر تهران و آنچه كه در قانون و ساير قوانين و مقررات كه بر عهده شوراي اسلامي شهر تهران مي باشد كميسيون های اصلي به شرح ذيل در شوراي اسلامي شهر تهران تشكيل مي شود . وموضوعات كلي در حوزه بررسي هر كميسيون به شرح ذيل مي باشد :

الف – كميسيون برنامه و بودجه و امور حقوقي :شامل  مسائل اقتصادي ، مالي ، برنامه ريزي ، محاسبات و بودجه ، تفريغ بودجه ، امور درآمد ، امور اداري و تشكيلاتي ، حسابداري و حسابرسي و امور حقوقي بوده وظایف زیررا دنبال میکند :سیاست‌های کلی و جهت‌گیری‌های راهبردی برنامه‌های پنج ساله شهرداری ، تهیه سیاست‌های کلی بودجه‌های سنواتی شهرداری ،نظارت بر حسن اداره و حفظ سرمایه و دارایی‌های شهرداری ،سیاست‌های کلی تأمین نیازهای شغلی کارکنان و آموزش‌های کاربردی در طول دوره خدمت ،تدوین برنامه‌های حسابرسی از شهرداری بررسی صلاحیت ذیحسابان

ب – كميسيون فرهنگي ، اجتماعي و امور ورزشي: شامل  مسائل فرهنگي ، مذهبي ، آموزشي و پرورشي ، اجتماعي بهداشتي ، ورزشي، تفريحي ، هنري، تعاوني و رفاهي را دنبال می نماید .

پ – كميسيون عمران و حمل و نقل : شامل مسائل حمل و نقل و ترافيك ، فني و مهنـدسي ، عمـران بوده و وظایف زیررا دنبال میکند :سیاستگذاری نحوه اجرای وظایف و ماموریت‌های حوزه‌های “حمل و نقل و ترافیک” و “فنی و عمرانی” در شهر تهران ،بررسی برنامه‌های عملیاتی سالانه حوزه‌های وظایف و ماموریت‌های “حمل و نقل و ترافیک” و “فنی و عمرانی” شهرداری و نظارت (قبل، حین، و بعد) بر حسن اجرای طرح ها و برنامه‌های مصوب حوزه‌های “حمل و نقل و ترافیک” و “فنی و عمرانی” در شهر تهران و….

ج- کمیسیون معماری و شهرسازی: این کمیسیون وظایف زیررا دنبال میکند : پیگیری و نظارت به منظور تحقق ماموریت های شهرسازی و معماری مصوب در اسناد فرادست شامل طرح جامع، طرح تفصیلی و طرح موضوعی و موضوعی و نیز مصوبات شورای شهر تهران ، سیاست گذاری، راهبری، بررسی و اصلاح احکام و سیاست های برنامه پنج ساله و بودجه های سالیانه معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران ،نظارت بر عملکرد شهرسازی و معماری شهرداری تهران ، نظارت تخصصی و پایش رعایت ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری،بررسی کارشناسی و اعلام نظر تخصصی درباره طرح‌ها، لوایح، برنامه‌ها، گزارش‌ها، پیوست‌های مطالعاتی و مسائل ارجاعی و….

ح- کمیسیون نظارت و حقوقی : اعلام نظر تخصصی در باره طرح های برنامه ها، لوایح شهرداری ، پیگیری و نظارت بر ابلاغ و حسن اجرای قوانین و مقررات از جمله مصوبات شورای شهر راجع به امور شهری در شهرداری تهران و ارائه گزارش به شورای شهر، ارزیابی قوانین و مقررات مرتبط ،نظارت میدانی و فرآیندی بر اقدامات شهرداری تهران ،مطالبه اطلاعات راجع به دعاوی مربوط به شهرداری تهران ،بررسی و اعلام نظر حقوقی در خصوص ساختار شکلی طرح ها و لوایح پیشنهادی و همچنین تطبیق آنها با قوانین و مقررات فرادستی و تاثیر آن بر مصوبات معتبر .

د- کمیسیون سلامت ، محیط زیست و خدمات شهری : این کمیسیون وظایف زیررا دنبال میکند : فعالیت در خصوص امور مربوط به حوزه تخصصی کمیسیون؛ مشتمل بر موضوعات سلامت، بهداشت، محیط زیست، خدمات شهری، ایمنی و مدیریت بحران ،بررسی و شناخت کمبودها، نیازها و نارسائی های مدیریت شهری ، نظارت موضوعی و موضعی و تخصصی بر اجرای قوانین و مقررات مربوط به مدیریت شهری از جمله مصوبات شورای شهر تهران

كميسيون هاي فرعي شورا

كميسيون هاي فرعي شورا نیز بدین قرارند: كميسيون نامگذاري- كميسيون باغات – كميسيون بند  ۲۰ – کمیسیون ماده ۳۸

• مطلب پایانی :
• تغییر مدیریت روستا ، از نظام تظلم خان سالاری و نظام حاکمیت فردی کدخدایی به نظام مردم سالاری دینی با انتخاب مردمی و به روش شورایی بودن و مدیریت دهیاری یک تحول بسیار اثر گذاری بر مشارکت روستاییان بر تعیین سرنوشت خود بوده است .
• با توجه به اهمیت روستاها ، ضرورت دارد برای رفع ضعفهای موجود مدیریتی و برای ارتقای سطح مدیریتی در سطح روستاها ، این کارگروهها با حمایت بخشداری ها بعنوان بازوهای مشورتی شورای روستا تشکیل شود .
• در هنگام باز نگری قانون شوراهای شهر و روستاها ، سازوکارهای قانونی این کارگروهها در متن اصلاحی پیش بینی شود .
• روستاییان نیز برای تامین منافع حمعی روستا ، بایستی اعضای شورای روستا را از خود دانسته ، ضمن همکاری و همیاری با انان ، هادی آنان درتشخیص اولویت ها و رفع مشکلات باشند .
• اعضای شورای روستا نیز بایستی ، به سبب اعتمادی که روستاییان بدانان معطوف داشته، فرصتها را غنیمت شمرده و با همفکری و مشورت گرفتن از آنان در قالب کارگروههای تخصصی مذکور ، روستاییان را در تعیین اولویتها ورفع مشکلاتشان مشارکت داده و تلاش کافی برای تحقق برنامه های روستا مصروف دارند .