در این نوشتار خلاصه ای زندگی نامه حرم حضرت رقیه (س )و همچنین وضعیت بقعه مطهر بیان شده و در انتها سیمای حرم حضرت رقیه (س) به تصویر کشیده شده است .
*
دکتر سید جواد هاشمی فشارکی
زندگی نامه
حضرت رقیه فرزند امام حسین(ع) در۱۷ یا ۲۳ شعبان ۵۷ قمری چشم بجهان گشود و در ۵ صفر ۶۱ قمری به شهادت رسید .این دختر خردسال در کاروان امام حسین در نهضت کربلا حضور داشتهاست . ابن فندق از هلال بن نافع گزارش کردهاست که وقتی حسین برای آخرین وداع با اهل بیت خود به سمت خیمهها آمد، دختری خردسال به نام رقیه از تشنگی خود به حسین خبر میدهد.( زحمتکش، «سرگذشت حضرت رقیه»، معارف حسینی، ۱۰–۱۳.و مظفری و جمشیدی، اسیران و جانبازان کربلا، ۱۵۲ ) . سربازان عمر سعد در روز عاشورا وی را مورد ضرب و شتم قرار دادهاند.( زحمتکش، «سرگذشت حضرت رقیه»، معارف حسینی، ۱۳ ) وی از کوفه تا شام بهمراه سایر اسرا سختی های زیادی کشید . کاروان را درون خرابه های شام اسکان دادند . حضرت رقیه( س) نیمه شب از خواب بیدار شده بود و درپی پدرش امام حسین( ع) بیتابی می کرد. گویا خواب پدرش را دیده بود. یزید در این زمان ، دستور دادند که سر امام حسین علیه السلام را به دخترش نشان دهند. وقتی حضرت رقیه سلام الله سر بریده ی پدرش را دید، با فریاد و ناله خود را بر روی سر بریده امام حسین( ع) انداخت و همان جا، از دنیا رفت.
- معنی رقیه
رقیه از ماده «رقی» و به معنای «ترقی» و «بالا رفتن» است. دیگر معنای واژه رقیه، اسمی مصغر شده از ماده رُقِیة و به معنای دعا میباشد. (تاجالدین، المجالس النقیه، ۴۱ )
- وضعیت بقعه مطهر
در دوره جنایات داعش ، حفاظت حرم توسط مدافعان حرم با محور حزب الله صورت میگرفت . وعلیرغم اصابت چندین خمپاره ؛ ولی بحمدالله خسارت جزیی بهمراه داشت . طی سالهای دفاع از حرم ، گروههای اعزامی مدافعان حرم ایرانی ، افغانی و پاکستانی و …. در ابتدای ورود به سوریه و در هنگام بازگشت به ایران تحت محافظت تیم های دفاع وطنی سوری ، پس از حرم حضرت زینب (س) ، به زیارت حضرت رقیه (س) می امدند . واینجا مکانی بوده است که بسیاری از شهدای مدافع حرم به راز و نیاز پرداخته بودند . شبهای چهارشنبه با برگزاری دعای توسل و نیز در شبهای برخی مناسبتهای مذهبی ، بخصوص در شبهای قدر در شبستان زیر زمین ، محفل تجمع مدافعان حرم و نیروهای ایرانی وخانواده های ساکن در سوریه بوده است . اوج این مراسم ؛ عزاداری مدافعان حرم و زائرین دختر خردسال امام (ع) در شب شهادت حضرت رقیه سلام الله علیها در شبستان مجاور ضریح مطهر ، کربلای دیگری برپا میشد . ودر پایان نیز سفره اطعام برقرار می باشد . لازم به ذکر است از آنجا که بیش از نیمی از زوار فارسی زبان هستند ، امام جماعت شبستان حرم ، به دوزبان فارسی و عربی سخنرانی می کند .
متاسفانه یک گروه ایرانی بیش از دو ونیم دهه می باشد ، که در طبقه فوقانی حرم مستقر بوده و درکنار تولیت سوری ، برای خود حکومتی بدون پاسخگویی به هیچ نهادی فراهم کرده است .
همچنین یکی از سنتهای نا مناسب رایج نذر عروسک با خرید و انداختن عروسک برروی ضریح و نیز اهدای همین عروسکها به برخی زوار خاص می باشد .
- سیمای حرم حضرت رقیه (س)
مزار حضرت رقیه (س) بعنوان دومین زیارتگاه شیعیان در هسته تاریخی شهر دمشق قرار دارد. آستانه حضرت رقیه ساختمانی بزرگ دارد که آمیختهای از هنر و معماری اسلامی و ایرانی است .
بنای اولیه ساخته شده بر روی قبر مطهر حضرت رقیه (س) برای اولین بار در سال ۵۲۶ ه.ق در دوره فرمانروایی سلسله ایوبی احداث گردید که طی آن سنگ مزاری از جنس مرمر که با عاج مزین شده بود بر روی آن نصب شد. پس از آن در طی سده ها و سالهای بعدی مسجدی بر روی مدفن شریف حضرت ساخته شد و بارها مرمت و تجدید بنا گردید که از آن میان باید به ساخت و مرمت مقام حضرت رقیه در سال ۱۳۲۳ ه.ق در دوره مظفرالدین شاه قاجار ، بازسازی مجدد بنا در سال ۱۳۹۹ ه.ق و در پس از پیروزی انقلاب اسلامی توسط خیرین ایرانی زمینهای اطراف خریداری و توسعه و ساخت صحن و سرا در زمان حافظ اسد رییس جمهور پیشین سوریه صورت گرفت که فضای حرم به ۴۰۰۰ متر مربع شامل ۶۰۰ متر صحن زیارت ، مصلی و کتابخانه توسعه پیدا کرده است. لازم به یاداوری است از انجاکه ضریح قدیمی بسیار کوچک بود؛ و در طرح توسعه وسعت یافت ، ضریح قدیمی در داخل ضریح جدید قراردارد ، بعبارتی حرم دارای دو ضریح می باشد . هماکنون ضریح موقتی نصب شده است و ضریح قدیمی در حال مرمت می باشد . همچنین یکی از موضوعات نیز ایجاد شبستان در زیر صحن اصلی نیز در دستور کار بانیان خیر ایرانی قرار دارد ، که طرح اولیه آن تهیه شده ولی هنوز نقشه های اجرایی و برنامه برای احداث آن صورت نگرفته است .