هشت سال جنگ تحمیلی به عنوان یکی از مقاطع مهم و حساس تاریخ معاصر کشورمان خسارات فراوانی برای جامعه ایران به بار آورد؛ این جنگ ناخواسته بسیاری از فرصت‌های خدمت‌رسانی، سازندگی و آبادانی کشور را از بین برد. لیکن آثار و پیامد‌های آن دارای ابعاد و زوایای گوناگونی است که با بررسی هر یک از این ابعاد درمی‌یابیم که این پدیده (دفاع مقدس) چه فرهنگ و ارزش‌هایی را در خود جای داده است.

جنگ به عنوان یک عامل تغییر و دگرگونی در هر جامعه وجدان گروهی و جمعی انسان‌ها را محک می‌زند و در این رابطه روی فرهنگ، ارزش‌ها و باور‌های عمومی جامعه تأثیر می‌گذارد؛ در چنین شرایطی وفاق اجتماعی شکل گرفته در جامعه ایران در طول سال‌های دفاع مقدس برای دفاع از کشور در مقابل متجاوزان یکی از پیام‌های این دوران بود که ریشه‌های آن را می‌توان در انقلاب سال ۱۳۵۷ جمهوری اسلامی جست.

این جنگ برای مردم ایران مقدس بود و بیشتر این اهداف با تأثر از گفتمان اسلام انقلابی شیعی ماهیتی جمع گونه داشت و فقط در عرصه اجتماعی به عرصه ظهور رسید.

وقتی ایران اسلامی در معرض تهدید خارجی قرار گرفت، تمام آرمان‌ها، ارزش‌ها و گفتمان‌های انقلاب اسلامی در معرض تهدید قرار گرفت. از همین رو، تجاوز دشمن نه تنها یک تهدید فیزیکی نبود، بلکه فراتر از آن در چارچوب گفتمان اسلامی، جنگ برای حفظ اسلام و ارزش‌ها و آرمان‌های اسلامی و در واقع جنگ بین حق و باطل بود. این دوران باعث وفاق اجتماعی، انضباط‌بخشی، انسجام‌بخشی و حیات‌بخشی شد و، چون بر پایه اعتقادات اسلامی بود، زمینه حل شدن فرد در جامعه و شکل‌گیری هویت ملی بر پایه هویت دینی را فراهم کرد. این پدیده از سویی دیگر باعث افزایش آگاهی و شناخت و همچنین افزایش قوه بازدارندگی در کشور شد.

اتحاد و یکپارچگی از دلایل موفقیت در جنگ

یکی از دلایل پیروزی ما در جنگ‌تحمیلی اتحاد و یکپارچگی مردم بوده و همگی یک هدف داشتند و آن دفاع از عزت و کیان جمهوری اسلامی بود. زیرا که مردم می‌دانستند که با شکست در این جنگ، آزادگی و عزت خود را از دست خواهند داد و در دفاع از دین و سرزمین و آرمان‌های خود از بذل جان دریغ نداشتند و همگی با دولت و نظام همدل و همزبان بودند.

در جنگ تحمیلی، ملت ایران اعم از هر قوم و نژاد و مذهب و فارغ از مسایل دیگر یکدل و همزبان به میدان مبارزه رفتند و همین اتحاد و یکدلی پیروزی در جنگ نابرابر را رقم زد. در دوران جنگ، مدارس اقلیت‌های دینی محل مناسبی برای جمع آوری کالا‌های اهدایی خانواده‌های آشوری بود و آن‌ها هر آنچه که داشتند در طبق اخلاص گذاشته و به رزمندگان اهدا می‌کردند. همچنین در دوران جنگ، صنعتگران مسیحی در جبهه‌های جنگ حضور یافته و اقدام به تعمیر ادوات جنگی و راه اندازی خودرو‌ها می‌کردند که این امر، کمک بسیار خوبی در حوزه اقتصاد جنگ و کاهش دغدغه رزمندگان داشت.

وحدتی که در دفاع مقدس به وجود آمد، هنوز هم ادامه دارد و نتایج روشن آن به وضوح در جامعه دیده می‌شود. خود اتکایی و خود باوری حاصل از جنگ از ایران کشوری توانمند در برابر تحریم‌ها ساخته که امروز در مقابل استکبار جهانی ایستاده است.

اتحاد اقوام ایرانی برای شکست دشمن خارجی

دفاع بی‌نظیر قومیت‌های مختلف از ایران اسلامی در جنگ تحمیلی حیرت جهانیان را برانگیخت و آن‌ها با مشاهده این مجاهدت‌ها به این باور رسیدند که هرگز نمی‌توانند با تفرقه ملت ایران را مقابل هم قرار دهند. درسایه‌ی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، ضمن اینکه گرایش‌های ملی در دفاع از کشور افزایش پیدا نمود، تضاد‌های قومی-مذهبی که در اوایل انقلاب در برخی مناطق مرزی کشور وجود داشت، پایان یافت و مشارکت، اتحاد و انسجام ملی همراه با حضور آحاد ملت ایران در دفاع مقدس، در مولفه‌هایی نظیر بسیج عمومی، خود را نشان داد. در نهایت گفتمان وحدت گرایی، به عنوان گفتمان حاکم بر کشور، مورد توافق آحاد ملت قرار گرفت و در انتها، اتحاد و انسجام ملی در دوران دفاع مقدس شکل گرفت.

اکنون با گذشت بیش از ۳۰ سال از جنگ تحمیلی مردم همچنان پشتیبان و حامی نظام و انقلاب اسلامی هستند و این حمایت مردمی پیامی به استکبار جهانی است که بداند مردم پشت نظام و انقلاب هستند و توطئه و تهدیدهایش اثری در اراده و ایمان مردم ندارد.

گزارش از امیر قشقایی

انتهای پیام/ ۳۵۱