تعیین تکلیف ساختمانهای نا ایمن شهری و پیگیری رفع آن ، از مهمترین وظایف مدیران شهری است !

وبینار تخصصی ساختمانها و سازه های نا ایمن شهری با همکاری مرکز مطالعات راهبردی و آموزش شهری و روستایی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و شهرداری کاشان در صبح روز ۲۹ خرداد ۱۴۰۲ در سامانه مجازی شهرداری کاشان برگزار شد . نخست دکتر سید جواد هاشمی فشارکی ، دبیر شورای اعتلای معماری و شهر با موضوع : ” ساختمانهای نا ایمن و رسالت مدیران شهری ” را ارایه نموده و سپس اقای مهندس حجازی مدیر بحران سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران چالشهای ایمنی شهر تهران را ارایه نمودند . در آغاز نیز اقای دکتر وزیری رییس مرکز مطالعات راهبردی و آموزش شهری و روستایی ضمن خیر مقدم از ضرورت پرداختن به این موضوعات سخن گفتند .

 *  دکتر سید جواد هاشمی فشارکی در آغاز ضمن تشکر از متولیان برگزاری این نشست و تقدیر ازکسانی که در ارتقای ایمنی شهرو بناها اهتمام دارند، درخصوص اهمیت ایمنی ساختمان بیان داشت : با توجه به اینکه حجم زیاد هزینه های کشور ، سازمان و خانواده  به ساختمان اختصاص می یابد و پس از ساخته شدن جز سرمایه های ملی به شمار می رود و همچنین امنیت جان سرمایه های انسانی و مادی به آن وابسته بوده و محل انجام بسیاری از فعالیتهای ضروری می باشد ، لذا ایمنی ساختمان اهمیت دارد .

* ایشان در خصوص ضرورت ایمنی ساختمان اظهار داشت : پیامدهای ایمن نبودن ساختمان سبب اسیب و خسارت به سرمایه های درون آن بوده و همچنین اسیب های بیرونی نیز به همسایگان و عابرین داشته باشد . و نیز اختلال در ساختمان، اختلال در فعالیتهای جامعه و شهر را بهمراه می اورد . و در صورت وقع حادثه ، سبب درگیر شدن مدیریت شهری ، مخل آسایش وامنیت روانی مردم و موارد پیش بینی نشده دیگری باشد .

* وی در خصوص ضوابط و مقررات در خصوص ایمنی ساختمان ها گفت : مقررات ملی ساختمان ، ایین نامه ۲۸۰۰ ، بهسازی لرزه ای ، ضوابط و آئین نامه های حفاظت و پیشگیری ازحریق ، آیین نامه ایمنی ساختمان کارگاه ها ، آیین نامه های ایمنی و بهداشت کار، دفاع غیر عامل و…. وجود دارد که هرکدام به بخشی از موضوع ایمنی ساختمان در برابر خطرات و تهدیدات متوجه ساختمان الزاماتی را بیان کرده است ، که بایستی رعایت گردد .

* ایشان در خصوص انواع گروه بندی یا انواع دسته بندی ها ساختمان ها بیان داشت : گروه بندی ساختمان برای تعیین فعالیت های مهندسی و حدود صلاحیت مهندسان دارای پروانه اشتغال بر اساس پیچیدگی و حجم کار در قانون نظام مهندسی، از نظر سطح زیربنا، تعداد طبقات روی شالوده و نوع کاربری در مبحث دوم مقررات ملی ساختمان ،  طبقه بندی صلاحیت برای هر یک از گروه های ساختمانی در قانون نظام مهندسی، حق الزحمه خدمات مهندسی در گروه های ساختمانی درمبحث دوم مقررات ملی ساختمان ، برحسب عملکرد و بهره برداری در مبحث ۳ مقررات ملی ساختمان ، از نظر تعداد طبقات و نحوه قرارگیری روی زمین در مبحث ۴ مقررات ملی ساختمان، گروه بندی خطرپذیری ساختمان ها و سازه ها برای بار سیل، باد، برف، زلزله و یخ در مبحث ۶ مقررات ملی ساختمان و آیین نامه ۲۸۰۰ ، طبقه بندی ساختمان ها با کاربری های مختلف براساس توانایی فرد برای اقدام مناسب در زمان نشت احتمالی مبرد در مبحث ۱۴ مقررات ملی ساختمان ، در دسته بندی ساختمان ها از نظر میزان تردد جمعیت در مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان ، از نظر گاز رسانی در مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان ، از نظر نوع کاربری و سطح زیربنا در مصرف انرژی در مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان،  بر مبنای نوع کاربری، زیربنا، تعداد ساکنین و شاغلین، تعداد طبقات و ارزش سرمایه داخلی آنها  در مبحث ۲۱ مقررات ملی ساختمان،  و طبقه بندی ساختمان ها و انتخاب بازرس در مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان، مواجه هستیم که بایستی برای ایمنی ساختمان در طراحی ساختمان جدید و همچنین در بررسی وضع موجود ساختمان از لحاظ سطح ایمنی مورد توجه قرار گیرد .

* وی در خصوص ایمنی در کاربریهای ساختمانها  اظهار داشت : ساختمانها براساس نوع کاربری و سطح خدماتی که ارایه میدهند و جمعیتی که در آن قرار دارند ، سطح ایمنی شان متفاوت بوده و در دسته بندی های ساختمان های اداری دولتی ، اداری خصوصی ، ساختمان های مسکونی  ، منازل سازمانی ، ساختمان های عمومی ( درمانی ، مساجد ، … ) ، آموزشی ،ساختمانهای خدماتی ( پمپ بنزین ، پست و نانوایی) ، ساختمانهای نظامی ، انتظامی و بسیج ، سازه های موجود در فضاهای باز عمومی (پارکها ، زمین های ورزشی) ، تاسیسات شهری (پست برق، گاز، منابع آب و شبکه های آن) و…. قرار گرفته و ضرورت دارد ایمنی انها براساس سطح اهمیت ساختمان لحاظ گردد .

* ایشان در خصوص عوامل ،خطرات و تهدیدات متوجه ساختمان گفت : این موارد سبب کاهش ایمنی ساختمان می شوند و یا بعبارتی ساختمان کاملا ایمن بایستی در برابر این عوامل ،خطرات و تهدیدات ، ایمن باشد ، نخست در برابر تاثیرات عوامل اقلیمی مانند تابش ، بارش ، گرما ، سرما، یخبندان، باد، …. که ایجاد فرسایش در ساختمان میکنند . وبخصوص در برابر تشدید شرایط اقلیمی مانند تابش شدید ، بارش شدید، گرمای شدید، یخبندان شدید، طوفان، در برابر حوادث و یا بلایای طبیعی که ناشی از رفتار طبیعت بر سازه های ما می باشد ، مانند زلزله که می تواند تخریب ساختمان را بوجود آورد ، صائقه که می تواند برق گرفتگی و آتش سوزی بوجود اورد ، رانش زمین که می تواند جابجایی ساختمان را بوجود آورد ، آتش فشان و سونامی که میتواند به ساختمان خسارات وارد کند . پیامد های زندگی شهری و صنعتی که تاثیرفعالیت شهری وصنعتی برمحیط و فعالیت و ایمنی و سلامت داخل ساختمان را تحت تاثیر قرار دهد مانند آلودگی صنعتی ، آلودگی هوا، بهداشتی و… ، خطرات صنعتی که با منشا ضعف در ایمنی ساختمان ، سبب آتش سوزی ، نشت مواد سمی ، نشت مواد شیمیایی و گاز های آلوده میشوند . خطرات امنیتی ( داخلی ) ، تهدیدات دشمن داخلی برعلیه ساختمان های حساس شهری ، با خرابکاری ویا بمب گذاری        سبب تخریب فیزیکی ساختمانها شوند و یا تهدیدات دشمنان خارجی که با سلاحهای مخرب هوایی می توانند ساختمان را تخریب کرده و امنیت ساکنان را به مخاطره اندازد .

* دکتر هاشمی فشارکی در خصوص رعایت ایمنی در مراحل مختلف چنین تبیین کرد :  برای رعایت ایمنی در مراحل مختلف شکل گیری ساختمان حایز اهمیت می باشد ، در طراحی، طرح و کنترل طرح برابر مقررات و ضوابط فنی و اجرایی ، در هنگام ساخت ، نظرات برحسن اجرا و عدم تغییراتی که به ایمنی ساختمان لطمه می زند و رعایت نکات ایمنی در هنگام مراحل ساختمان سازی الزامی است و در هنگام بهره برداری ، توجه به عدم تغییرات درون بنا و یا فرسایش در طول عمر بنا حایز اهمیت بوده و در هنگام متروکه بودن بناهای فرسوده ، به ایمنی فروریزش و عدم اسیب به مجاور آن بایستی توجه شود .

* ایشان در خصوص ساختمانها از لحاظ مالکیت و رعایت اصول ایمنی اظهار داشت : مالکیت بنا و ملک با شهرداری بوده و تمامی مراحل کار در درون شهرداری شکل می گیرد ، مالکیت شخصی و تعاونی که شخص مالک یا بهره بردار ، شرکت مشاور ، شهرداری و پیمانکار و مهندسان ناظر در ساخت آن نقش دارند  ، ساختمانهای دولتی و نهادهای نظامی انتظامی که در مراحل اخذ مشاور ، تاحدودی شهرداری ، پیمانکار ؛ دستگاه نظارت اداره مربوطه در مراحل ساخت نقش دارند و شهرداری ها بایستی در همه موارد از حصول رعایت ضوابط و مقررات اطمینان حاصل نمایند .

* وی در خصوص پیش از مساله ساز شدن ساختمان نا ایمن گفت : برای یافتن راهکارهای ایمن سازی ان  یا تخریب ساختمانهای فرسوده غیر تاریخی ، نخست بایستی شناسایی شده و به مالکان آن اعلام شده و در دو بخش پیگیری شود ، یکی اقدام موقت برای تامین ایمنی محیطی نسبت به معبر عمومی و همسایگان و دیگری پیگیری رفع ریشه ای آن با نوسازی ، از طرق مختلف سیاست های تشویقی ، تجمیعی و …. همراه ساخت و در صورت ضرورت از ابزراهای قانونی بهره گیری شود .

* وی در خصوص حین وقوع بحران ساختمان نا ایمن و پس از آن اظهار داشت : شناسایی وشناخت وضع موجود اسیب های وارده ، برنامه ریزی وطرحریزی امداد و نجات ، براورد آسیب های وارده ، اجرای طرح ضربتی با محوریت مدیریت بحران شهرداری ، هماهنگی با نهادهای ذیربط و …. و نهایتا مستند سازی تجربه نگاری برای عدم تکرار موارد مشابه و نیز بازسازی بعد از وقوع حادثه از جانب ساختمان نا ایمن دنبال شود.

* ایشان در خصوص جایگاه ساختمان امن در سند چشم انداز گفت : براساس سند چشم انداز جمهوری اسلامی ، جامعه ایرانی ، امن، مستقل و مقتدر با سامان دفاعي مبتني بر بازدارندگي همه جانبه می بایستی باشد ، لذا جامعه امن نیازمند شهر امن و زیرساختهای امن شهری بوده و عنصر واحد شهری ساختمان امن می باشد ، لذا بایستی ساختمانهای شهر از ایمن بودن ، به سطح ایمنی مطلوبی سوق داده شوند .

* دکتر سید جواد هاشمی فشارکی در پایان گفت : هدف بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ، ایجاد تمدن نوین اسلامی بوده و بیشترین جلوه تمدنیت در شهرها جلوه گری دارد ، لذا شهرها و ساختمانها بعنوان سلول واحد شهری بایستی زمینه ساز تمدن نوین اسلامی بوده و هفت سرفصل اساسی بیانیه گام دوم انقلاب را محقق نمایند . و رسالت کلان شهرداران ، مدیریت مدبرانه بر زیر مجموعه مدیریتی خویش و نیز حوزه شهری خود بوده و نسبت به ایمن و مطلوب بودن ساختمان ها و محیط شهری مسولیت بنیادین دارند . و تعیین تکلیف ساختمانهای نا ایمن شهری و پیگیری رفع آن  تا برقرای ایمنی کامل در شهر ، از مهمترین وظایف مدیران شهری است .