یژه‌برنامه «یاد یار» به مناسبت پاسداشت مقام معلم و بزرگداشت فرارسیدن سالروز شهادت شهید «مرتضی مطهری» عصر امروز (سه‌شنبه) در خانه موزه شهید مطهری برگزار شد.

مطهری: پدرم، شهید راه قرآن بود

در ابتدای این برنامه، «محمد مطهری» فرزند شهید مطهری ضمن تشکر از برگزار کنندگان، اظهار داشت: استاد از سال ۴۵ تا ۵۴ در این منزل بود. سختی‌های بسیاری را کشیدند و مادربزرگ ما جایی که داشت را فروخت تا اینجا را بگیرد.

وی افزود: بعد از شهادت پدرم متوجه شدیم که خانواده‌ای بودند که تحت پوشش استاد بودند. شخصیت‌های مختلفی از جمله مهندس بازرگان، شریعتی، رهبر معظم انقلاب اسلامی و … اینجا رفت و آمد می‌کردند. اینجا محفل جلسات زیادی بود. ارتباط شهید مطهری با روشنفکران، بسیار قابل تأمل است.

مطهری گفت: اگر ما شیوه و سیره شهید مطهری را درست پیاده می‌کردیم، امروز این مشکلات پیش نمی‌آمد و جامعه دچار چندگانگی نمی‌شد.

فرزند شهید مطهری در مورد تعبیر پدرش از «مادر» اظهار داشت: از نظر خود شهید مطهری، بهترین تعبیر برای مادر این است که بگویی دیوانه است. دیوانه در معنای مثبت آن در عشق به فرزندان.

وی گفت: فداکاری مادرم، مربوط به زمانی بود که با عمل خود استاد را متعجب کرد. زمانی که پدرم به‌عنوان طلبه از قم به تهران آمد، یک شب سخنرانی داشت و به منزل بازگشت، صدای نوزادی را در خانه شنید و متعجب شد که آن نوزاد کیست و متوجه شد که فرزندش به دنیا آمده است.

زمانی که علت را از مادرم پرسید، مادرم در پاسخ گفت: من برای این، درد خود را از شما پنهان کردم تا سخنرانی شما خراب نشود.

فرزند شهید مطهری ادامه داد: مادرم به دعا‌های زیبا علاقه داشت. اواخر عمرش، دعایی بود که من می‌خواندم و سعی می‌کرد حفظ کند.

وی در پایان با بیان خاطره‌ای از شهید مطهری گفت: پدرم، شهید راه قرآن بود و هر شهیدی، شهید راه قرآن است، اما شهید مطهری بارزتر است، چون گروهی که وی را ترور کرد، تفسیر‌های التقاطی از قرآن می‌کرد.

غلامی: شهید مطهری به مطلبی که در کتاب «تعلیم و تربیت» آورده بود، ملتزم بود

در ادامه «علی غلامی» استاد دانشگاه و مطهری‌شناس اظهار داشت: روز ۱۲ اردیبهشت از سال ۱۳۴۰ که دکتر خان‌علی شهید شد، به نام «روز معلم» نام گرفت و این روز از قبل از انقلاب به‌عنوان «روز معلم» نامیده می‌شد، اما بعد از پیروزی انقلاب و شهادت شهید مطهری، این روز با نام شهید مطهری ماندگار شد.

وی ادامه داد: این سؤال پیش آمده است که چرا روز رحلت شهید مطهری، روز معلم نام گرفته است؟ این ویژگی ناظر به چیست؟ پاسخ این سؤال را باید از خود شهید مطهری گرفت.

غلامی افزود: شهید مطهری در کتاب «تعلیم و تربیت در اسلام»، شهید مطهری بحثی را مطرح می‌کند و میان «تعلیم» و «تربیت» تفاوت قائل می‌شود. آن که «تعلیم» عبارت است از ایجاد «شناخت»؛ یعنی کاری کنیم که مخاطب نسبت به موضوعی آگاهی پیدا کند، اما مقام شناخت و معلمی، کف قضیه است. یک پله بالاتر این است که ما به تربیت مخاطب بپردازیم و در حوزه‌های شناخت، گرایش و رفتار را در وی ایجاد کنیم.

این استاد دانشگاه ادامه داد: برخی از عزیزان، معلم‌های شناختی بودند و آگاهی خوبی به مخاطبانشان دادند، اما جنبه گرایشی نداشتند. دلیل ماندگاری شهید مطهری که ماندگار نیز خواهد ماند، این بود که به چیزی که خودش در کتاب تعلیم و تربیت گفته بود، ملتزم بود. هم شناخت، هم گرایش و هم رفتار ایجاد کرد. زمانی که دانستن، خواستن و توانستن با یکدیگر همراه شد، ما با رفتار مستدام همراه خواهیم شد؛ وگرنه رفتار تغییر می‌کند.

غلامی اظهار داشت: اگر شناخت واقعی پشت رفتاری نباشد، آن رفتار جوگیرانه است و اگر شناخت، مقدمه گرایش و رفتار شد، انسان در مسیر ثابت‌قدم و مستدام می‌شود.

این استاد دانشگاه در مورد ویژگی شهید مطهری در مسئله شناخت گفت: این سؤال پیش می‌آید که شهید مطهری در مسئله شناخت، گرایش و رفتار آنگونه که در کتاب تعلیم و تربیت گفته بود، ملتزم بود؟

وی ادامه داد: شهید مطهری در مسأله شناختی اینگونه بود که «جامعیت شناختی» داشت و باعث شد که کتاب های او همه با هم ما را به شهید مطهری برساند، «قاطعیت و شفافیت» داشت؛ اینگونه که وی بدون هرگونه تعارف روحانیت را نقد می‌کرد، شهید مطهری نسبت به قوانین اسلام، «تکلیف‌گرایی» داشت؛ اینگونه که من باید حرفم را به گوش مخاطبانم برسانم و متناسب با هر مخاطبی، متفاوت باشد؛ حتی اگر مخاطب مجله زن روز باشد.

وی در مورد آینده‌نگری شهید مطهری در مورد آینده انقلاب اسلامی بیان کرد: «آینده‌نگری» یعنی عمق نگاه شهید مطهری را بفهمد، کتاب «آینده انقلاب اسلامی» را مطالعه کند.

شهید مطهری در مورد چرایی پیروزی انقلاب و چگونگی تثبیت انقلاب اسلامی در جمهوری اسلامی نکاتی را می‌گوید که الآن این‌ها را به تمامه از جمله اسنقلال، آزادی، جمهوریت، اسلامیت و.. می‌توان دید.

غلامی در مورد رفتار شهید مطهری در حوزه گرایشی ادامه داد: «رعایت انصاف شهید مطهری» در کتاب «اخلاق جنسی در اسلام و جهان غرب» به‌شدت راسل را نقد می‌کند و در کتاب «مسئله شناخت» زمانی که به فصل «راه شناخت» می‌رسد، اندیشه‌های راسل را می‌آورد و بخشی را تصدیق می‌کند. «غیرت دینی»، «اخلاص»، «اعتقاد و اعتماد به تربیت اسلامی»، «تکلیف‌محوری» از جمله شاخصه‌های شهید مطهری در حوزه گرایشی بود.

این استاد دانشگاه در مورد علت شهادت شهید مطهری گفت: یکی از علل عمده و شاید اصلی که باعث شهادت شهید مطهری شد، تألیف کتاب «علل گرایش به مادی‌گری» و مقدمه آن است. وی التقاط را شناخت طوری نقد کرد که حس کردند اگر او را نکشند، او آنها را از بین خواهد برد.

این استاد دانشگاه در مورد رفتار شهید مطهری افزود: تفقد و تهجر، تأثیر در انقلاب، تأسیس حسینیه ارشاد و خروج از آن از جمله ویژگی‌های رفتاری شهید مطهری بودند.

وی در مورد جایگاه شهید مطهری در انقلاب گفت: شهید مطهری در جریان انقلاب، به‌صورت مستقیم دخیل بود. روز ۱۵ خرداد ۴۲ دستگیر شد و بعد از آن جریان مهاجرت علما بود که مطهری هم بود. در سال ۱۳۴۸ در اعلامیه کمک به مردم فلسطین، این قضیه را شهید مطهری کلید زد، سومین و چهارمین بار در سال ۱۳۵۳ و ۱۳۵۴ بود که بعد از آن شهید مطهری ممنوع‌المنبر شد، مسئولیت تشکیل شورای انقلاب و کمیته استقبال از امام برعهده شهید مطهری بود.

وی با نقل خاطره‌ای از حجت‌الاسلام ناطق نوری در مورد ورود امام ادامه داد: حجت‌الاسلام ناطق نوری در مورد شب پیش از ورود امام (ره) به کشور گفت: شبی که قرار شد امام (ره) بازگردند، شنیدیم در جریان استقبال از امام، محوریت با مجاهدین خلق است و به پسر امام تذکر دادند، اما او گفت: ما آماده حرکتیم. شهید مطهری تلفن را گرفت و به پسر امام (ره) گفت به امام بگویید: اگر به ایران بیایید و محوریت استقبال با مجاهدین باشد، من دیگر با شما کاری ندارم و این باعث شد که زمانی که امام رسیدند، در هواپیما صبر کردند و آیت‌الله مطهری مدت زمانی طولانی در هواپیما با ایشان صحبت کردند.

غلامی گفت: اگر ما به‌دنبال معلمی، مربی‌گری و تبلیغ هستیم، تا حدودی عامل باشیم، امروز وضع امروز بهتری خواهیم داشت.

این استاد دانشگاه در مورد همسر شهید گفت: وی در روزهایی که همسرش سخنرانی داشت و برای اینکه به مطالعه‌اش برسد و آرامش داشته باشد، دست فرزندانش را می‌گرفت و به یک امامزاده نزدیک منزل می‌‌رفت و تا ۱۱ شب آنجا بود. تعدد تردد وی به آنجا، تعجب بسیاری از افراد را برانگیخت و وی در پاسخ گفت: همسر من چون سخنران و مبلغ است، برای اینکه آرامش داشته باشد، با فرزندانم به اینجا می‌آیم تا سر و صدا نکنند و همسرم به کارش برسد.