ماه عشق و ایمان و زنده نگه داشتن حرمت انسان است. تمام شیعیان جهان در چهار گوشه دنیا در سوگ سالار شهیدان عزادارند و دل‌ها مالامال از غم و اندوه است. گویی همه جهان را ماتم فرا گرفته، قلب‌ها به عشق حسین(ع) می‌تپد و شب و روز و لحظه‌ها بی‌معناست. همه‌اش حسین است و حماسه […]
ماه عشق و ایمان و زنده نگه داشتن حرمت انسان است. تمام شیعیان جهان در چهار گوشه دنیا در سوگ سالار شهیدان عزادارند و دل‌ها مالامال از غم و اندوه است. گویی همه جهان را ماتم فرا گرفته، قلب‌ها به عشق حسین(ع) می‌تپد و شب و روز و لحظه‌ها بی‌معناست. همه‌اش حسین است و حماسه پرشورش. حسین(ع) آرام جان، حسین(ع) روح و روان، حسین(ع) نجات انسان، حسین کشتی نجات، حسین شفای جان، حسین پیک رهایی، حسین حریم ایمان، حسین حصار قرآن، حسین اسوه فداکاری و ایثار و اهرم بیداری و آگاهی تمام جهان است.
چند روزی است که تمام شیعیان جهان علی‌الخصوص کشور عزیزمان را شور و عشق حسینی(ع) فرا گرفته و خادمان با دل‌های سرشار از عشق و محبت حسین(ع) با تمام وجود به عزاداران خدمت می‌کنند. اما این همه شور بعد از قرن‌ها چگونه توانسته بر قلب‌ها حکومت کند و همه ساله پرشکوه‌تر از سال‌های قبل این مراسم برگزار می‌شود؟ اینها فقط می‌تواند با درسهای انسان‌ساز مکتب عاشورا که در وجود ارادتمندان اباعبدالله(ع) ریشه دوانده است اتفاق بیفتد. در ادامه می‌پردازیم به این درسهای انسان‌ساز که عامل سعادت بشر است و هادی انسان‌ها در راه رسیدن به آن، همراه ما باشید.
رهبر معظم انقلاب مورخ تیرماه سال ۱۳۹۳ در دیدار عزاداران و متولیان هیئت رزمندگان اسلام فرمودند: «چقدر خوب است که در محافل هیئت‌ها، به مسئله قرآن، قرآن‌خوانی و معارف قرآنی- اهتمام ورزیده بشود، چقدر خوب است که در این نوحه‌خوانی‌ها مضامین اسلامی، مضامین انقلابی، مضامین قرآنی گنجانده بشود، یک وقت هست که سینه می‌زنند و صد بار با تعبیرات مختلف مثلا می‌گویند «حسین وای» خوب این یک کاری است، اما هیچ فایده‌ای ندارد و هیچ چیزی انسان از «حسین وای» نمی‌فهمد و یاد نمی‌گیرد، یک وقت هست که شما در همین مطلبی که [عزادار] تکرار می‌کند و حرفی که [با آن] سینه می‌زند، با زبان نوحه و با زبان شعر، یک مسئله روز، یک مسئله انقلابی، یک مسئله اسلامی، یک معرفت قرآنی را می‌گنجانید؛ او وقتی تکرار می‌کند، در ذهن او ملکه می‌شود، این خیلی باارزش است، کاری است که هیچ‌کس غیر از شما نمی‌تواند این کار را بکند…».
پیام‌های قیام عاشورا
گرچه واقعه کربلا با شهادت امام حسین(ع) و یاران وفادارش مواجه شد اما در واقع بزرگترین پیروزی اسلام بود به طوری که تاثیراتش تا امروز که قرن‌ها از آن گذشته همچنان الگوی مقاومت، شهامت، شهادت و آزادگی است.
«حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدرضا باقرزاده» عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید:«فرهنگ عاشورا جان‌مایه یک تمدن انسانی است و اینکه ما عاشورا را یک امر تاریخی بدانیم اشتباه است. عاشورای سال۶۱ هجری برگی از تاریخ هست اما یک حقیقت مستمر است که در آن سال رخ داده است و این جریان به صورت مستمر ادامه یافته و عاشورا همچنان ادامه دارد تا اینکه عاشورای آخرالزمان اتفاق بیفتد. عاشورای آخرالزمان عاشورایی است که به رهبری فرزند حضرت اباعبدالله الحسین(ع) اتفاق می‌افتد منتها با فرهنگ عاشورایی و نه با سرنوشتی که در آن مقطع رقم خورد.»
وی می‌افزاید: «عاشورا یک فرهنگ است یعنی اگر ما بخواهیم اسلام را جهانی کنیم و یک تمدن انسانی را در سطح بین‌المللی رقم بزنیم جز با عاشورا و فرهنگ عاشورایی امکان‌پذیر نیست. آنچه که در شب و روز عاشورا و در محرم سال ۶۱ هجری گذشت، نسخه رسیدن بشر است به یک نظم نوین جهانی که در آن شاخصه‌های حیات انسانی تبلور و نمود پیدا می‌کند. وقتی می‌گوییم عاشورایی زندگی کنیم به این معنا نیست که قرار است همه‌مان شهید شویم بلکه قرار است به آرمان حسینی که سعادت بشریت است برسیم. منتهی با همان آرمان شهادت‌طلبی و ایثارگری و ایستادگی و از جان گذشتگی و دل نبستن به دنیا و پایبندی به امامت و ولایت.»
باقرزاده ادامه می‌دهد: «نسخه‌ای که در عاشورا اجرا شده، نسخه سعادت بشر در همه عصرها و نسل‌ها، در تمام برهه‌های تاریخی و در همه عرض و طول تاریخ بشری این را نسخه منحصر به فرد و صلاح و سداد بشری می‌دانند. اگر بشریت بخواهد به سعادت برسد راهی جز فرهنگ عاشورایی ندارد. نباید تفکر اشتباهی از زندگی عاشورایی بر ما غالب شود و اینکه قصور از زندگی عاشورایی شهادت زیر سم اسب‌ها باشد و یا اینکه بیگانگان قرار است بر ما ستم کنند و یا به شهادت برسانند. ما با همان فرهنگ عاشورایی که نترسیدن و اتکاء به خداوند، خودباوری است کار را به جایی رساندیم که ما برای استکبار جهانی تهدید هستیم نه آنها برای ما و این در پرتو فرهنگ عاشورایی اتفاق افتاده است.»
وی همچنین می‌گوید: «اگر مردم فرانسه و دیگر کشورها خواهان رهایی از سلطه استبداد هستند راهی جز مقاومت، ایثار، از خودگذشتگی و فداکاری ندارند. و اینها درسهای مکتب عاشوراست. امروز مردم آمریکا اگر بخواهند از شر نظام دیکتاتوری و پلیسی و ناقض حقوق بشر و نژادپرست‌شان نجات یابند، راهی جز عمل به آموزه‌های عاشورایی ندارند.
امروز اگر سیاه‌پوستان و سرخ‌پوستان و ملتهای مستضعف بخواهند به نجات برسند راهی جز نترسیدن و شهادت طلبی ندارند. امروز مردم یمن الگوی عمل به آموزه‌های عاشورایی هستند. ممکن است ما در یک تصور ابتدایی فکر کنیم که مردم یمن دارند ضربه می‌خورند و کشته و شهید می‌دهند، اما غافل از این هستیم که اگر مردم یمن این راه را طی نکنند باید زیر چکمه‌های سعودی‌ها لگدمال شوند و آن عزتی که امروز مردم یمن در پیش دارند راهی است که امام حسین(ع) پیشنهاد کرده است، اگر قرار است با ذلت زندگی کنیم راهمان را با شهادت‌طلبی انتخاب کنیم.»
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ادامه می‌دهد: «اگر امام حسین(ع) در سال ۶۱ هجری مردم را به سمت خویش دعوت کرد نه برای کشته شدن، بلکه چون راهی جز شهادت نبود و اگر واقعه کربلا اتفاق نمی‌افتاد و درس آزادگی و شهادت‌طلبی برای ملتهای مسلمان را نداشتیم امروز اثری از ملتهای مسلمان نبود. راه آزاد زیستن مسلمانان جهان، مقاومت و عدم اعتماد به دشمن و نترسیدن از تهدیدات توخالی آنها همانند ملت غیور ایران است. پیام عاشورا به جهانیان، ملت مستضعف و جوان‌ها این است که آموزه‌های عاشورا مساوی است با عزت، سعادت، صلاح و رستگاری.»
وی همچنین ادامه می‌دهد: «اگر بخواهیم یک مصداق عینی بیاوریم زمانی حضرت امام خمینی(ره) در مملکت تحت سلطه آمریکا به‌خاطر این که اسلام داشت از دست می‌رفت، فریاد زدند، علمای اسلام به داد اسلام برسید، اسلام از دست رفت و یک نهضت عاشورایی را به راه انداختند. آن زمان کسی فکر نمی‌کرد که این ترس از آینده این‌قدر تبدیل شود به امید به حاکمیت اسلامی، اکنون توجه کنید که همان حرکت عاشورایی حضرت امام خمینی(ره) کار را به جایی رسانده که در همین انقلاب که در چهارمین دهه خود به‌سر می‌برد باعث شده است که اسرائیل داد می‌زند؛ ای قدرت‌های استکباری به داد اسرائیل برسید که اسرائیل از دست رفت!»
باقرزاده ضمن تاکید بر عمل به آموزه‌های عاشورایی می‌افزاید: «حاصل آموزه‌های عاشورا در کشورمان، جنگ ۸ ساله دفاع مقدس و مقاومت مردم ایران در مقابل تحریم‌ها است. به‌طوری که امروز تحریم‌ها به بحث جدی تبدیل شده که دقیقا در عاشورا نمود دارد. تحریم آب و غذا که اباعبدالله‌الحسین(ع) سر تعظیم فرود نیاوردند و این برای ملت ما جای درس دارد.»
عاشورا الگوی یک زیست انسانی اسلامی
مراسم عزاداری سیدالشهدا (ع) در این ایام شاید به نظر برخی افراد خارج از دین و مذهب کاری عبث است و هزینه‌بر اما نقش تبلیغ در اسلام را نباید نادیده گرفت. به‌طوری که یکی از درسهای قیام عاشورا بیان اهداف حادثه کربلا توسط حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) با خطبه‌های آتشین خود و افشای ماهیت ظالمانه امویان و اثرات و پیامدهای قیام عاشورا است.
عضو هیئت علمی موسسه آموزش و پژوهشی امام‌خمینی(ره) در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «این که شبانه‌روز در این ایام در مراسم عزاداری اباعبدالله(ع) سپری شود هم از محبت و عشق گرفته تا قاطعیت، جدیت و وقت‌شناسی، عبادت و عزت‌نفس و هر عنصری از عناصر زیست انسانی بشری را در همین مدت کوتاه ملاحظه می‌کنید. علت هم ادبیات غنی و وسیع درباره عاشورا است که بعد از هزار و چند صد سال هنوز هم همه ساله مردم در پای منبر بزرگان به دنبال شنیدن حرف تازه‌ای هستند و این یعنی حیات عاشورایی، نسخه بی‌بدیل نجات بشریت.
وی همچنین می‌افزاید: «جوانان به مراسم عزاداری اباعبدالله روی می‌آورند و این مراسم پایگاه تطهیر و خودسازی است و قطعا باعنایات اباعبدالله و خاندان پاکش امید به اصلاح حتی افرادی که در اشتباه و گناه هستند می‌رود. البته برنامه‌ریزی برای این‌گونه مراسم و سپردن کار به کاردان و افراد متعهد اصل کار است. اما میهمانی برای همه است و امیدوارم جوان‌ها به احترام ساحت مقدس اباعبدالله(ع) و اهل بیت(ع) به حرمت تسلیت به ایشان از گناه و اشتباه دور باشند. ما از عاشورا، عاشورایی می‌سازیم که امامش منصور است و ملتهای زیادی پای رکابش می‌آیند و تنها نیست و می‌تواند حکومتی اسلامی جهانی را بر پا کند که مستضعفین عالم بر آن حاکم شوند و همه ما باید برای آن عاشورا برنامه‌ریزی کنیم و در این پروژه عظیم سهیم باشیم.»
فرهنگ عاشورا و تاثیرش بر شرایط کنونی
در منابر و مجالس وعظ عاشورا با تمسک بر سیره و روش اولیا «خدا و عمل به درسهای انسان‌ساز آن و نفی منیت به اثبات خداوند پرداخته و مکتب امام حسین(ع) را به جهانیان می‌‌شناسانیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله حریزاوی» معاون ارتباطات سازمان تبلیغات اسلامی در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «محور و پیام اصلی قیام امام حسین(ع) از قیام لله شروع می‌شود که مهم‌ترین پیام قرآن نیز هست «قل انما اعظلکم بواحده ان تقوموا لله» انسان تمام حرکت‌هایش از دو حال خارج نیست یا قیام برای خدا و یا قیام برای غیرخداست. قیام برای غیرخدا هم مصادیق مختلفی دارد، مثل قیام برای نفس، قیام برای انسان‌های دیگر که حرکت‌های غیرخدایی دارند. از نظر انسان‌شناسی تلاش امام حسین(ع) سوق دادن بشر به قیام‌لله است. در شرایطی که امام حسین(ع) زندگی می‌کردند، طاغوت بزرگی وجود داشت بنام یزید که قیام در مقابل یزید برای ایشان واجب بود، در دوران ما طاغوت‌های مختلف ریز و درشتی در جامعه جهانی وجود دارد که ما با درس گرفتن از قیام تاریخی حضرت سیدالشهداء باید در مقابل اینها قیام کنیم و نباید آسوده بنشینیم.»
وی می‌افزاید: «اگر مفهوم قیام‌لله به عنوان یک مفهوم فعال و اثرگذار شناخته شود و در سبک زندگی جوانان ما جاری و ساری شود بسیاری از مشکلاتی که امروز جوان‌های ما با آنها دست و پنجه نرم می‌کنند به شکل خود به خود مرتفع می‌شود. زیرا جوانی که هدف و آرمان بزرگ نداشته باشد، تبدیل می‌شود به یک شخصیتی که با موضوعات کوچک و کم‌ارزشی سرگرم می‌شود و فریب می‌خورد. و دقیقا کاری که دشمنان ما در تهاجم فرهنگی یا اقتصادی یا سیاسی دارند انجام می‌دهند از همین قبیل است و هدفشان نشان دادن غیرواقعیت‌ها به‌جای واقعیت و از او بخواهند که در مقابل فرهنگ غرب که یک فرهنگ مهاجم است کرنش بکند. بنابراین به نظر من مهم‌ترین درس مکتب عاشورا که یک درس سیاسی هم محسوب می‌شود، مقوله قیام‌لله است.»
حریزاوی ادامه می‌دهد: «از قیام مفاهیم دیگری نیز متولد می‌شود. مثل مفهوم مقاومت و استقامت یعنی انسانی که قیام‌گر باشد اگر در قیام خود پافشاری کند مقاوم می‌شود و اگر مقاومت خود را استمرار بخشد، ملکه‌ای بنام استقامت در درون او به‌وجود می‌آید که آن وقت قرآن از چنین شخصی به نیکی یاد می‌کند و او را شایسته نزول ملائک می‌داند. «الذین قالو ربنا الله ثم استقاموا و تتنزّل علیهم الملائکه الا تخافوا و لا تحزنوا وابشروا بالجنهًًْْ التی کنتم توعدون»
معاون ارتباطات سازمان تبلیغات اسلامی در خصوص تحلیل دقیق‌تر و کاربردی مفهوم قیام و مقاومت تصریح می‌کند: «مقاومت مفهوم گسترده‌ای است که در عرصه‌های مختلف مصادیق مختلفی دارد. مثلا ما در عرصه اقتصاد وقتی مقوله مقاومت را مورد مطالعه قرار می‌دهیم می‌رسیم به اقتصاد مقاومتی که یکی از ضروریات جوامع مستقل جهانی است. حتی کشورهای بی‌دین هم به این مقوله اعتقاد پیدا کرده‌اند و تلاش می‌کنند تا اقتصادشان را مقاوم‌سازی کنند تا در مقابل بحران‌های اقتصادی دچار فروپاشی نشوند.»
وی در پایان تاکید می‌کند: «در این ایام از همه گویندگان، مداحان، مسئولین رسانه‌های اجتماعی و دبیران درخواست می‌کنم که یک توجهی به نظریه مقاومت و ابعاد و اطراف آن در اندیشه اسلامی داشته باشند و از فرصت ماه محرم استفاده کنند که این نظریه ارزشمند و راهبردی را برای جامعه مقاوم و مومن‌نما ان‌شاءالله تبیین و تشریح کنند.»
قیام امام حسین(ع) دارای درسهای آموزنده فراوانی است و در طول تاریخ سرمنشا همه قیام‌‌های موفق بشری بوده است و امروز نیز الگویی زنده و پویا برای جوامعی است که می‌خواهند از زیر بار استکبار رهایی یابند.
نگاهی به پیام‌های مکتب عاشورا برای جامعه امروز- بخش نخست
قیام حسینی مکتبی انسان ساز برای همیشه تاریخ
سرویس کیهان » اخبار
سمیه دولتی
۱۵ شهريور ۱۳۹۸
