۱۶ اذر ۱۳۹۹

• دانشگاه در قبل از انقلاب : پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، ایران تنها ۲۰ دانشگاه داشت که ۱۷۰ هزار دانشجو در این دانشگاه‌ها تحصیل می‌کردند .دردوران ستم شاهی ، فضای خفقان و رعب آور آموزش عالی وجود داشت . اصول و مبانی اسلامی جایگاهی در دانشگاه‌ها نداشت ، بلکه تفکرات ضد اسلامی و عدم پای‌‌بندی به اصول دین مایه مباهات به شمار می‌ رفت. و اکثریت استادان، دانشگاه‌ها را عناصر غرب‌گرا با دیدگاه‌‌‌‌‌های ترویج فرهنگ غربی تشکیل می‌‌داد. “ عقب‌ماندگی شرم‌آور علمی در دوران پهلوی‌ها و قاجارها در هنگامی که مسابقه‌ی علمی دنیا تازه شروع شده بود، ضربه‌ی سختی بر ما وارد کرده و ما را از این کاروان شتابان، فرسنگها عقب نگه داشته بود. “( بند دوم توصیه اول گام دوم انقلاب اسلامی )
• تحول در گام اول انقلاب : طی سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۲ ، انقلاب فرهنگی با هدف پاک‌سازی دانشگاهها ازگروههای مشکل دار صورت گرفت . وتحولات کمی و کیفی زیادی صورت گرفت . رشته های تحصیلی بیش از ۲٬۱۰۰ رشته  ودر حدود ۴۰۰ دانشگاه و مؤسسه آموزش عالی ارتقا یافته ودر شرایط فعلی تعداد دانشجویان کشورمان حدود پنج میلیون نفر رسیده است .و تعداد اعضای هیأت‌های علمی دانشگاه‌های ایران از چهار هزار نفر در ابتدای انقلاب به حدود ۹۰ هزار نفر رسیده است.  اکنون دو درصد تولید علمی در دنیا در ایران صورت می‌گیرد، ۲۰۰ دانشمند ایرانی جزو یک درصد دانشمندان دنیا هستند و ۱۸ دانشگاه کشورمان جزو دانشگاه‌های برتر دنیا محسوب می‌شوند.

حرکت دانشگاه و دانشحویان در گام چله اول انقلاب بی نظیر بوده ولی ناکافیست  در ادامه ، چند بندمرتبط از بیانیه گام دوم رهبر انقلاب ارایه شده است:

• “جمهوری اسلامی در شمار موفّق‌ترین حاکمیّتهای جهان در جابه‌جایی خدمت و ثروت از مرکز به همه جای کشور، و از مناطق مرفّه‌نشین شهرها به مناطق پایین‌دست آن بوده است. آمار بزرگ …. و واحدهای دانشگاهی و … امثال آن به دورترین مناطق کشور، حقیقتاً افتخارآفرین است؛” ( بند خامسا در برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• ( انقلاب اسلامی ) موتور پیشران کشور در عرصه‌ی علم و فنّاوری و ایجاد زیرساخت‌های حیاتی و اقتصادی و عمرانی شد که تا اکنون ثمرات بالنده‌ی آن روز به روز فراگیرتر میشود…. میلیون‌ها تحصیل‌کرده‌ی دانشگاهی یا در حال تحصیل، هزاران واحد دانشگاهی در سراسر کشور، ….، درخشش در رشته‌های مهم و حسّاس پزشکی و جایگاه مرجعیّت در آن و ده‌ها نمونه‌ی دیگر از پیشرفت، محصول آن روحیه و آن حضور و آن احساس جمعی است که انقلاب برای کشور به ارمغان آورد. ایرانِ پیش ‌از انقلاب، در تولید علم و فنّاوری صفر بود، در صنعت به‌جز مونتاژ و در علم به‌جز ترجمه هنری نداشت. ( بند ثانیا در برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ) .
• ( انقلاب اسلامی ) عیار معنویّت و اخلاق را در فضای عمومی جامعه بگونه‌ای چشمگیر افزایش داد. …. رویکرد دینی و اخلاقی در جمهوری اسلامی، دلهای مستعد و نورانی بویژه جوانان را مجذوب کرد و فضا به سود دین و اخلاق دگرگون شد. مجاهدتهای جوانان در میدانهای سخت از جمله دفاع مقدّس، با ذکر و دعا و روحیه‌ی برادری و ایثار همراه شد و … مساجد و فضاهای دینی رونقی بی‌سابقه گرفت. صف نوبت برای اعتکاف از هزاران جوان و استاد و دانشجو و زن و مرد و صف نوبت برای اردوهای جهادی و جهادسازندگی و بسیج سازندگی از هزاران جوان داوطلب و فداکار آکنده شد. ( بند سادسا در برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• اکنون نزدیک به دو دهه است که رستاخیز علمی در کشور آغاز شده و با سرعتی که برای ناظران جهانی غافلگیرکننده بود ــ یعنی یازده برابر شتاب رشد متوسّط علم در جهان ــ به پیش رفته است. دستاوردهای دانش و فنّاوری ما در این مدّت که ما را به رتبه شانزدهم در میان بیش از دویست کشور جهان رسانید و مایه‌ی شگفتی ناظران جهانی شد و در برخی از رشته‌های حسّاس و نو پدید به رتبه‌های نخستین ارتقاء داد، همه و همه در حالی اتّفاق افتاده که کشور دچار تحریم مالی و تحریم علمی بوده است. ما با وجود شنا در جهت مخالف جریان دشمن‌ساز، به رکوردهای بزرگ دست یافته‌ایم و این نعمت بزرگی است که به خاطر آن باید روز و شب خدا را سپاس گفت. (توصیه اول گام دوم انقلاب اسلامی )
• درگام دوم انقلاب

رسالت دانشگاه و دانشجویان درگام دوم انقلاب ، تداوم انقلاب علمی صورت گرفته و جهاد علمی درحوزه های مختلف و تلاش برای ایجاد تمدّن نوین اسلامی و زمینه سازی ظهور(عج) می باشد :

• تجربه آموزی از گذشته : محصول تلاش چهل‌ساله، اکنون برابر چشم ما است: کشور و ملّتی مستقل، آزاد، مقتدر، با عزّت، متدیّن، پیشرفته در علم، انباشته از تجربه‌هایی گرانبها، مطمئن و امیدوار، دارای تأثیر اساسی در منطقه و دارای منطق قوی در مسائل جهانی، رکورددار در شتاب پیشرفتهای علمی، ر کورددار در رسیدن به رتبه‌های بالا در دانشها و فنّاوری‌های مهم از قبیل هسته‌ای و سلّول‌های بنیادی و نانو و هوافضا و امثال آن، سرآمد در گسترش خدمات اجتماعی، سرآمد در انگیزه‌های جهادی میان جوانان، سرآمد در جمعیّت جوان کارآمد، و بسی ویژگی‌های افتخارآمیز دیگر که همگی محصول انقلاب و نتیجه‌ی جهت‌گیری‌های انقلابی و جهادی است. ( مقدمه هفت سرفصل توصیه ها ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• فرخوان جهاد علمی : امّا آنچه من میخواهم بگویم این است که این راه طی شده، با همه‌ی اهمیّتش فقط یک آغاز بوده است و نه بیشتر. ما هنوز از قلّه‌های دانش جهان بسیار عقبیم؛ باید به قلّه‌ها دست یابیم. باید از مرزهای کنونی دانش در مهم‌ترین رشته‌ها عبور کنیم. ما از این مرحله هنوز بسیار عقبیم؛ ما از صفر شروع کرده‌ایم. …. ما اکنون حرکت را ‌آغاز کرده و با شتاب پیش میرویم ولی این شتاب باید سالها با شدّت بالا ادامه یابد تا آن عقب‌افتادگی جبران شود. این‌جانب همواره به دانشگاه‌ها و دانشگاهیان و مراکز پژوهش و پژوهندگان، گرم و قاطع و جدّی در این باره تذکّر و هشدار و فراخوان داده‌ام، ولی اینک مطالبه‌ی عمومی من از شما جوانان آن است که این راه را با احساس مسئولیّت بیشتر و همچون یک جهاد در پیش گیرید. سنگ بنای یک انقلاب علمی در کشور گذاشته شده و این انقلاب، شهیدانی از قبیل شهدای هسته‌ای نیز داده است. به‌پاخیزید و دشمن بدخواه و کینه‌توز را که از جهاد علمی شما بشدّت بیمناک است ناکام سازید. ( بند دوم توصیه اول گام دوم انقلاب اسلامی )
• به پاخواستن برای دستیابی به قله های دانش جهان : امّا آنچه من میخواهم بگویم این است که این راه طی شده، با همه‌ی اهمیّتش فقط یک آغاز بوده است و نه بیشتر. ما هنوز از قلّه‌های دانش جهان بسیار عقبیم؛ باید به قلّه‌ها دست یابیم. باید از مرزهای کنونی دانش در مهم‌ترین رشته‌ها عبور کنیم. …… ما اکنون حرکت را ‌آغاز کرده و با شتاب پیش میرویم ولی این شتاب باید سالها با شدّت بالا ادامه یابد تا آن عقب‌افتادگی جبران شود. این‌جانب همواره به دانشگاه‌ها و دانشگاهیان و مراکز پژوهش و پژوهندگان، گرم و قاطع و جدّی در این باره تذکّر و هشدار و فراخوان داده‌ام، ولی اینک مطالبه‌ی عمومی من از شما جوانان آن است که این راه را با احساس مسئولیّت بیشتر و همچون یک جهاد در پیش گیرید. سنگ بنای یک انقلاب علمی در کشور گذاشته شده و این انقلاب، شهیدانی از قبیل شهدای هسته‌ای نیز داده است. به‌پاخیزید و دشمن بدخواه و کینه‌توز را که از جهاد علمی شما بشدّت بیمناک است ناکام سازید. ( بند دوم توصیه اول گام دوم انقلاب اسلامی )
• ظرفیت های آماده‌ برای تلاش جهادی: مهم‌ترین ظرفیّت امید بخش کشور، نیروی انسانی مستعد و کارآمد با زیربنای عمیق و اصیل ایمانی و دینی است. جمعیّت جوان زیر ۴۰ ‌سال که بخش مهمّی از آن نتیجه‌ی موج جمعیّتی ایجاد شده در دهه‌ی ۶۰ است، فرصت ارزشمندی برای کشور است. ۳۶ میلیون نفر در سنین میانه‌ی ۱۵ و ۴۰ سالگی، نزدیک به ۱۴ میلیون نفر دارای تحصیلات عالی، رتبه‌ی دوّم جهان در دانش‌آموختگان علوم و مهندسی، انبوه جوانانی که با روحیه‌ی انقلابی رشد کرده و آماده‌ی تلاش جهادی برای کشورند، و جمع چشمگیر جوانان محقّق و اندیشمندی که به آفرینشهای علمی و فرهنگی و صنعتی و غیره اشتغال دارند؛ اینها ثروت عظیمی برای کشور است که هیچ اندوخته‌ی مادّی با آن مقایسه نمیتواند شد. ( مقدمه هفت سرفصل توصیه ها ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• ایجاد تمدّن نوین اسلامی : عزیزان! … و شمایید که باید کارآزموده و پُرانگیزه از انقلاب خود حراست کنید و آن را هر چه بیشتر به آرمان بزرگش که ایجاد تمدّن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمیٰ (ارواحنافداه) است، نزدیک کنید. ….. ( عبارت هشتم درآغازبیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )

دکتر سید جواد هاشمی فشارکی، استاد دانشگاه ومولف کتاب فرهنگ موضوعی گام دوم انقلاب