خیبر نخستین عملیات استراتژیک تهاجمی نیروهای ایرانی در خاک عراق
خبرگزاری رسا ـ در سوم اسفند ۱۳۶۲ نیروهای ایرانی توانستند به سمت جزیره نفت خیز مجنون یورش بردند. این عملیات اولین عملیات استراتژیک تهاجمی نیروهای ایرانی در جنگ ایران و عراق به شمار می آید.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، سوم اسفند سالروز ایستادگی در محور طلائیه است. خیبری ها در چنین روزی با رمز «یا رسول الله(ص)» این عملیات را آغاز کرده و چنان ایستادند که گویا جزایر مجنون را از جانشان بیشتر می خواستند.

طلائیه و جزایر مجنون نام های آشنا و پر از خاطره ای هستند که رزمندگان سال‌های اول جنگ آن ها را خوب می شناسند. بعد از عملیات آزادسازی خرمشهر در خردادماه ۱۳۶۱ نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران تلاش کردند با ادامه عملیات آفندی و وارد کردن فشار مداوم به نیروهای متجاوز عراق آنان را به داخل خاک عراق عقب برانند و نبرد را به داخل خاک آن کشور بکشانند.

ابتدا ۳ عملیات آفندی مهم به نام‌های رمضان، مسلم بن عقیل و محرم به وسیله نیروهای مسلح ایران به مرحله اجرا درآمد. بعد از آن عملیات‌های زنجیره‌ای والفجر از اواخر سال ۱۳۶۱ اجرا گردید که تا پایان مهرماه ۱۳۶۲ پنج مرحله از این عملیات زنجیره‌ای به نام‌های والفجر مقدماتی و والفجرهای ۱، ۲، ۳ و ۴ انجام شد.

در سوم اسفند ۱۳۶۲ نیروهای ایرانی توانستند به سمت جزیره نفت خیز مجنون یورش بردند. این عملیات اولین عملیات استراتژیک تهاجمی نیروهای ایرانی در جنگ ایران و عراق به شمار می آید.

در این زمان نیروی هوایی ایران زمینگیر بود و تنها می توانست در حدود ۱۰۰ صورتی عملیاتی انجام دهد. این کار دست نیروهای عراقی را در استفاده از بالگرد برای نبرد با ایرانی ها باز می گذاشت. با این حال ایرانی ها توانستند نیروهای عراقی را از جزیره مجنون بیرون کنند که فاجعه بزرگی برای عراق محسوب می شد.

منطقه عملیات

منطقه عملیاتی که در شرق رودخانه دجله و داخل هورالهویزه واقع شده است، از شمال به العزیر و از جنوب به القرنه طلائیه محدود می گردد.

این منطقه دارای دو نوع طبیعت متفاوت است: هور و خشکی. قسمت خشکی، که حداقل عرض آن ۸ کیلومتر و حداکثر ۱۰ کیلومتر است، توسط دو هور بزرگ هورالهویزه در شرق و هورالحمار در غرب آن احاطه شده است.

هم چنین، منطقه مذکور توسط رودخانه دجله به دو قسمت شرقی غربی تقسیم می شود که ۳/۴ آن در شرق رودخانه قرار دارد. جاده مواصلاتی عماره بصره نیز در غرب رودخانه واقع است.

نتایج عملیات

عملیات خیبر که به آزاد سازی منطقه ای به وسعت ۱۰۰۰ کیلومتر مربع در هور، ۱۴۰ کیلومتر مربع در جزایر مجنون و ۴۰ کیلومتر مربع در طلاییه انجامید، موجب افزایش عزم بین المللی در جهت کنترل ایران و جلوگیری از شکست عراق گردید؛ به گونه ای که از تاریخ ۳/۱۲/۱۳۶۲ (زمان آغاز عملیات خیبر) تا تاریخ ۳۰/۷/۱۳۶۳ تعداد ۴۷۴ طرح صلح از سوی ۵۴ کشور مختلف جهان ارایه شد. شورای امنیت سازمان ملل نیز در تاریخ ۱۱/۳/۱۳۶۳ قطع نامه ۵۵۲ خود را در خصوص پایان دادن به جنگ ایران و عراق تصویب نمود. این در حالی بود که هیچ یک از قطع نامه و طرح های مذکور نظر ایران را تامین نمی کرد.

هم چنین، در این عملیات فرماندهان جنگ به اهمیت تاثیر تجهیزات دریایی و آبی خاکی برای کسب نتایج مهم و حیاتی پی بردند و نیز سپاه پاسداران به یکی از ضرورت های حساس و حیاتی در تکمیل و توسعه سازمان خود آگاه گردید و آن لزوم ایجاد تقویت و توسعه یگان های دریایی برای انجام عملیات های آبی خاکی بود. این رهیافت، قابلیت سپاه در انجام عملیات عبور از هور و رودخانه های بزرگ را توسعه داد و هسته اصلی عملیات های بدر، والفجر۸، کربلا۳، ۴ و ۵ و نیز زمینه ای برای تشکیل نیروی دریایی سپاه پاسداران گردید.

تلفات و ضایعات عراق در این عملیات به شرح ذیل می باشد:
کشته و زخمی شدن حدود ۱۵۰۰۰ نفر، به اسارت درآمدن ۱۱۴۰ نفر، انهدام ۱۵۰ تانک و نفربر و ۲۰۰ خودرو، به غنیمت در آمدن ۱۰ تانک و ۶۰ کامیون و انهدام ۲۱ تیپ به میزان ۲۰ تا ۱۰۰ درصد.

برخی از سرداران شهید شرکت کننده در این عملیات

سردار شهید محمد ابراهیم همت فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسول الله، سردار شهید حمید باکری جانشین فرمانده لشکر ۳۱ عاشورا، سردار شهید حمیدرضا گلکار، فرمانده تیپ حبیب ابن مظاهر، شهید محسن الشریف، نیروی مهندسی رزمی جهاد سازندگی، سردار شهید غلامعلی بذر افکن، مسئول واحد مخابرات تیپ ۱۸ جوادالائمه، معلم شهید عباس تاجیک، سردار شهید صفر احمدی، فرمانده گردان حضرت دانیال، سردار شهید مصطفی حلوائی فرمانده گردان شوش از سرداران شهید شرکت کننده در این عملیات بوده‌اند./۹۷۸/پ۲۰۳/ف