کتاب مبانی دفاع غیر عامل در مکان یابی سدها دکتر سید جواد هاشمی فشارکی و سایرین

بسمه تعالی وَأَرْسَلْنَا الرِّياحَ لَوَاقِحَ فَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَسْقَينَاكُمُوهُ وَمَا أَنْتُمْ لَهُ بِخَازِنِينَ(۲۲) وَإِنَّا لَنَحْنُ نُحْيي وَنُمِيتُ وَنَحْنُ الْوَارِثُونَ(۲۳) ما بادها را براي بارور ساختن (ابرها و گياهان) فرستاديم؛ و از آسمان آبي نازل کرديم و شما را با آن سيراب ساختيم؛ در حالي که شما توانايي حفظ و نگهداري آن را نداشتيد! ماييم […]

بسمه تعالی

وَأَرْسَلْنَا الرِّياحَ لَوَاقِحَ فَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَسْقَينَاكُمُوهُ وَمَا أَنْتُمْ لَهُ بِخَازِنِينَ(۲۲) وَإِنَّا لَنَحْنُ نُحْيي وَنُمِيتُ وَنَحْنُ الْوَارِثُونَ(۲۳)

ما بادها را براي بارور ساختن (ابرها و گياهان) فرستاديم؛ و از آسمان آبي نازل کرديم

و شما را با آن سيراب ساختيم؛ در حالي که شما توانايي حفظ و نگهداري آن را نداشتيد!

ماييم که زنده مي‌کنيم و مي‌ميرانيم؛ و ماييم وارث همه جهان.

«سوره الحجر»

مقدمه مولفان

بسم ال… الرحمن الرحیم

وجعل الما کل شی حی

بنام خالق آب و آبادانی

دسترسی به آب سالم یکی از نیازهای حیاتی جوامع است. تأمین امنیت آب‌رسانی و شبکه‌ی ذخیره و توزیع آب که همچون دستگاه گردش خون در بدن، امکان حیات و ادامه‌ی فعالیت را در جامعه میسر می‌سازد، بخشی از مدیریت آب‌رسانی می‌باشد. با توجه به اهمیت تأسیسات آب‌رسانی، گاهی در عملیات تخریبی و خرابکاری دشمن، این تأسیسات به‌عنوان مراکز راهبردی مورد هدف قرار می‌گیرند که ممکن است منجر به آسیب جدّی به جامعه و گاهی ایجاد بحران‌های امنیتی شود. دشمن اگر از طریق حملات فیزیکی قادر به آسیب‌رساندن نباشد، ممکن است با عملیات تخریبی یا آلوده‌سازی منابع، تأسیسات آبی را مورد حمله قرار دهد که جبران خسارت وارده یا جایگزین کردن آن‌ها بسیار سخت و زمان‌بر خواهد بود. اقدام‌های پدافند غیرعامل می‌تواند سبب کاهش تأثیر عملیات دشمن و تأمین امنیت پایدار سامانه ‌های تأمین آب مانند سدها و خطوط انتقال و مخازن آب شود.

امروزه، روش‌های تخریب و انفجار سدها طی عملیات نظامی وتروریستی، از طریق تهدیدات هوایی و یا وارد کردن کامیون‌های مواد منفجره به مخازن سدها، خطری است که میتواند آسیب جدی وخطرناک به سد وارد سازد و یکی از روش‌هایی است که درصورت انفجار، موج بزرگی در کف سد ایجاد شده و ممکن است موجب سرریز آب از روی سد گردد که بعضاً می‌تواند منجر به تخریب سد شده و خسارات جبران‌ناپذیری را بر جای گذارد. مسأله‌ی مهم دیگر، ریزش و لغزش بدنه‌ی داخلی سد به‌خصوص در صورت وقوع انفجار یا حوادث طبیعی است. بنابراین مکان‌یابی بهینه وانتخاب مکان مناسبی که علاوه برکارکردهای مورد انتظار از سد را دارا باشد ، از ایمنی لازم در برابر تهدیدات برخوردار باشد می‌تواند از پیامدهای وقوع این خطرات پیشگیری نماید.

این اثر دارای فصول زیر می باشد :

در فصل اول، کلیات و مبانی تهدیدشناسی ارایه شده است .
در فصل دوم، دفاع غیرعامل معرفی شده است.
در فصل سوم، سد معرفی شده است.
در فصل چهارم، به مکان‌یابی سد پرداخته شده است
در فصل پنجم، ملاحظات دفاع غیرعامل در مکان‌یابی سد ارایه شده است.
در فصل ششم ،به مطالعه‌ی موردی سد زردشت پرداخته شده است.

لازم است از همکاریهای بی دریغ اساتید وصاحبنظرانی که از مطالب مکتوب ویا نظراتشان بهرهمند گردیدیم ، نهایت تشکروامتنان را داشته باشیم .

از انجاکه موضوع این کتاب فاقد پیشینه قبلی است لذا احتمال دارد با کاستیهایی مواجه باشد ، ضمن پوزش ، از پیشنهادات سازنده شما عزیزان وصاحب نظران استقبال میشود.

سید جواد هاشمی فشارکی

الله بخش دریجانی

بهار ۱۳۹۵

فهرست مطالب

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… صفحه

فصل اول: تهدیدشناسی

۱-۱- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ۲

۱-۲- تعاریف تهدید…………………………………………………………………………………………………………………………………… ۲

۱-۳- انواع مخاطرات و تهدیدها……………………………………………………………………………………………………………….. ۳

الف) مخاطرات طبیعی ………………………………………………………………………………………………………………… ۳۷

الف-۱) مخاطرات زمین‌شناختی …………………………………………………………………………………………… ۳۷

الف-۲) مخاطرات جوّی ………………………………………………………………………………………………………… ۳۸

الف-۳) مخاطرات زیستی ……………………………………………………………………………………………………… ۳۸

الف-۴) مخاطرات بیولوژیک ………………………………………………………………………………………………….. ۳۸

ب) مخاطرات انسان‌ساخت …………………………………………………………………………………………………………. ۳۸

ب-۱) مخاطرات انسان‌ساخت تصادفی و غیرعمدی (مخاطرات تکنولوژیک) …………………….. ۳۸

ب-۲) مخاطرات انسان‌ساخت عمدی (تهدیدها) …………………………………………………………………. ۳۸

ج) تهدیدها ………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ج-۱) تهدید سخت ……………………………………………………………………………………………………………………..

ج-۲) تهدید نرم …………………………………………………………………………………………………………………………..

ج-۲-۱) مفهوم و ماهيت جنگ نرم ……………………………………………………………………………………

ج-۲-۲) ابعاد و ويژگي‌هاي جنگ نرم …………………………………………………………………………………

۱-۴- مبادی تهدید ………………………………………………………………………………………………………………………………….. ۴

۱-۵- تهدیدهای مرتبط با سد …………………………………………………………………………………………………………………….

۱-۵-۱- شرایط و توان دفاعی …………………………………………………………………………………………………….

الف- داخلی: شرایط دفاعی کشور ……………………………………………………………………………………..

ب- خارجی: قوانین بین‌المللی …………………………………………………………………………………………..

۱-۵-۲- خسارات ناشي از زلزله‌ی القايي‏ …………………………………………………………………………………..

۱-۵-۳- آسيب‏پذيري بالقوه‌ی سد از نظر آلودگي و مسموميت آب‏ ………………………………………..

۱-۵-۴- پیامدهای زیست‌محیطی ……………………………………………………………………………………………..

۱-۶- سناریوی تهدید ………………………………………………………………………………………………………………………………….

فهرست مطالب

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… صفحه

الف) سناریوهای مبتنی بر عوامل طبیعی …………………………………………………………………………………..

ب) سناریوهای مبتنی بر عوامل انسان‌ساز …………………………………………………………………………………

۱-۷- سناریوهای حمله‌ی دشمن ………………………………………………………………………………………………………………..

الف) وجود زمینه‌ی تهدید …………………………………………………………………………………………………………..

ب) امکان‌پذیری اِعمال تهدید …………………………………………………………………………………………………….

ج) سابقه‌ی تهدید ……………………………………………………………………………………………………………………….

د) جذّابیت ……………………………………………………………………………………………………………………………………

ه) هدف‌گیری و اثرگذاری ……………………………………………………………………………………………………………

و) سلاح‌های قابل‌استفاده ……………………………………………………………………………………………………………

۱-۸- راهکارهای بهبود شرایط سد ……………………………………………………………………………………………………………..

۱-۱- تهیه برنامه‌ی اقدام در شرایط اضطراری سد (برنامه‌ی مدیریت شرایط اضطراری) ……….

الف- برنامه مدیریت بحران استان ………………………………………………………………………………………

ب- شناخت شرایط فیزیکی رودخانه و اعمال نتایج مطالعات سیلاب ………………………………

ج- تنظیم حجم و ارتفاع آب موجود در سد ………………………………………………………………………

د- تعداد جمعیت تحت تأثیر ازدیدگاه تَبَعی ……………………………………………………………………..

ه- تعداد جمعیت تحت تأثیر از دیدگاه خدمات …………………………………………………………………

و- امکانات قابل به‌کارگیری در بخش‌های مختلف شرایط اضطراری ………………………………..

۱-۲- تهیه و به‌کارگیری امکانات قانونی مورد نیاز برای مدیریت شرایط اضطراری ………………..

۱-۳- وظایف عمومی سطوح مدیریت شرایط اضطراری سد …………………………………………………….

۱-۴- وظایف و اختیارات کمیته اجرایی پدافند غیرعامل و مدیریت بحران شرکت ………………..

۱-۵- وظایف و اختیارات ستاد مدیریت بحران ………………………………………………………………………….

الف- ارتباطات و اطلاع‌رسانی در هنگام بحران ………………………………………………………………….

ب- وجود امکانات جایگزین خدمات سد ……………………………………………………………………………

۱-۶- تهیه‌ی برنامه‌ی تخلیه‌ی سد در شرایط اضطراری …………………………………………………………..

۱-۷- حفاظت سایبری و رعایت اصول ایمنی ……………………………………………………………………………

۱-۹- تهدیدها و الزامات پدافند غیرعامل در سدسازی…………………………………………………………………………. ۱۵

الف) تعیین میزان تهدید …………………………………………………………………………………………………………….. ۳۹

فهرست مطالب

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… صفحه

ب) ارزیابی آسیب‌پذیری …………………………………………………………………………………………………………….. ۳۹

ج) ریسک‌پذیری در الزامات پدافند غیرعامل در سد ………………………………………………………………… ۴۰

۱-۱۰- پیشینه‌ی تهدیدهای انسان‌ساخت و طبیعی در خصوص سد در ایران و جهان………………………. ۱۵

الف) پیشینه‌ی تهدیدهای انسان‌ساخت …………………………………………………………………………………….. ۴۰

ب) پیشینه‌ی تهدیدهای طبیعی ……………………………………………………………………………………………….. ۴۲

فصل دوم: شناخت دفاع غیرعامل

۲-۱- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ۱۹

۲-۲- انواع دفاع ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ۲۰

الف) پدافند عامل ………………………………………………………………………………………………………………………… ۲۰

ب) پدافند غیرعامل …………………………………………………………………………………………………………………….. ۲۰

ج) دفاع غیرنظامی ………………………………………………………………………………………………………………………. ۲۰

۲-۳- اهداف پدافند غیرعامل ………………………………………………………………………………………………………………… ۲۱

۲-۴- اصول پدافند غیرعامل …………………………………………………………………………………………………………………. ۲۱

۲-۵- سیاست‌های کلّی نظام در خصوص پدافند غیرعامل (مصوّب مجمع تشخیص مصلحت نظام) ………………. ۲۴

۲-۶- رسالت و مأموریت پدافند غیرعامل کشور …………………………………………………………………………………………

۲-۷- راهبردهای پدافند غیرعامل ………………………………………………………………………………………………………… ۲۵

۲-۸- اهمیت پدافند غیرعامل ……………………………………………………………………………………………………………….. ۲۵

۲-۹- اقدام‌های پدافند غیرعامل برای یک حوزه ………………………………………………………………………………….. ۲۸

۲-۱۰- پدافند غیرعامل در سدسازی ……………………………………………………………………………………………………. ۲۹

الف) کلیات الزامات پدافند غیرعامل در سدسازی …………………………………………………………………….. ۲۹

ب) مرحله‌ی شناخت الزامات پدافند غیرعامل در سدسازی …………………………………………………….. ۳۰

ب-۱) مکان‌یابی …………………………………………………………………………………………………………………….. ۳۰

ب-۲) همجواری سایت …………………………………………………………………………………………………………. ۳۱

ب-۳) دسترسی‌های سایت …………………………………………………………………………………………………… ۳۲

ب-۴) اجزای تشکیل‌دهنده ………………………………………………………………………………………………….. ۳۲

ب-۵) واحدهای مؤثر در چرخه تولید ………………………………………………………………………………….. ۳۲

فهرست مطالب

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… صفحه

ب-۶) دیدگاه و چشم‌انداز …………………………………………………………………………………………………….. ۳۲

ج) ملاحظات مهندسی پدافند غیرعامل در تأسیسات آبی ……………………………………………………….. ۳۳

د) سدها و جايگاه آن در حلقه‌هاي واردن ……………………………………………………………………………………….

ه) عوامل مؤثر در پدافند غیرعامل تأسیسات آبی ……………………………………………………………………… ۳۴

و) موارد مطرح در طرح‌های پدافند غیرعامل در سدسازی ………………………………………………………. ۳۴

ز- پدافند غيرعامل در سدهاي مخزني …………………………………………………………………………………………….

ز-۱- وضعيت سدهاي كشور ………………………………………………………………………………………………………

ز-۲- تهديدهاي غالب در سدهاي مخزني ………………………………………………………………………………….

ز-۳- مراحل پدافند غيرعامل در سدها ………………………………………………………………………………………

ز-۴- پدافند غيرعامل در سدهاي در حال بهره‌برداري ……………………………………………………………..

ز-۵- شرايط بحراني در تأسيسات در حال بهره‌برداري ……………………………………………………………..

ز-۶- اقدام‌هاي پدافند غيرعامل در سدهاي در حال اجرا …………………………………………………………

ز-۷- اقدام‌هاي پدافند غيرعامل در سدهاي در حال مطالعه …………………………………………………….

ح) پیشینه‌ی پدافند غیرعامل در خصوص سد در ایران وجهان ……………………………………………….. ۳۵

فصل سوم: شناحت سد

۳-۱-مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

۳-۲- تعریف سد ……………………………………………………………………………………………………………………………………. ۴۳

۳-۳- خطوط انتقال آب ………………………………………………………………………………………………………………………………

۳-۴- تاریخچه سدسازی ……………………………………………………………………………………………………………………….. ۴۳

الف) تاریخچه سدسازی در جهان ………………………………………………………………………………………………. ۴۳

ب) تاریخچه سدسازی در ایران ………………………………………………………………………………………………….. ۴۴

۳-۵- اهمیت سدسازی ………………………………………………………………………………………………………………………….. ۴۵

۳-۶- وضعيت آب‌هاي موجود در جهان ……………………………………………………………………………………………………..

۳-۷- طبقه‌بندی شاخصه‌های سد ………………………………………………………………………………………………………………

۳-۷-۱- اهداف سدسازی ……………………………………………………………………………………………………………. ۴۶

الف) اهداف اصلی سدسازی …………………………………………………………………………………………………… ۴۶

فهرست مطالب

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… صفحه

ب) اهداف فرعی سدسازی …………………………………………………………………………………………………….. ۴۶

۳-۷-۲- تقسیم‌بندی سدها ………………………………………………………………………………………………………… ۴۶

الف) تقسیم‌بندی سدها به لحاظ اندازه ………………………………………………………………………………… ۴۶

ب) تقسیم‌بندی سدها از نظر كاربرد ……………………………………………………………………………………. ۴۷

ب-۱) سدهای مخزنی ……………………………………………………………………………………………………. ۴۷

ب-۲) سدهای تنظیمی ………………………………………………………………………………………………….. ۴۷

ب-۳) سدهای انحرافی …………………………………………………………………………………………………… ۴۷

ب-۴) سدهای رسوب …………………………………………………………………………………………………….. ‌۴۷

ب-۵) سدهای برق‌آبی ……………………………………………………………………………………………………. ۴۷

ج) تقسیم‌بندی سدها از نظر جنس مصالح مصرفی …………………………………………………………….. ۴۸

ج-۱) سدهای خاكی یا سنگریزه‌ای ……………………………………………………………………………….. ۴۸

ج-۲) سدهای بتنی ………………………………………………………………………………………………………… ۴۸

ج-۳) سدهای لاستیكی …………………………………………………………………………………………………. ۴۸

د) طبقه‌بندی سدها از منظر حوزه تأثیر و کارکرد ………………………………………………………………. ۴۹

ه) طبقه‌بندی سدها بر اساس میزان خطر و اهمیت ……………………………………………………………. ۵۰

ه-۱) سد کلاس یک ……………………………………………………………………………………………………….. ۵۰

ه-۲) سد کلاس دو …………………………………………………………………………………………………………. ۵۰

ه-۳) سد کلاس سه ………………………………………………………………………………………………………… ۵۰

ه-۴) سد کلاس چهار …………………………………………………………………………………………………….. ۵۰

۳-۷-۳- معرفی بخش‌های مختلف سد مخزنی …………………………………………………………………………. ۵۱

الف) پی‌ها و تکیه‌گاه‌ها ………………………………………………………………………………………………………….. ۵۱

ب) گالری‌ها، اتاقک‌ها و شفت‌ها …………………………………………………………………………………………… ۵۱

ج) سرریزها ……………………………………………………………………………………………………………………………. ۵۲

د) نیروگاه‌های برق‌آبی ………………………………………………………………………………………………………….. ۵۲

ه) تخلیه‌کننده‌ها ………………………………………………………………………………………………………………………….

و) طغیانگر ……………………………………………………………………………………………………………………………………

ز) تونل‌هاي آبي …………………………………………………………………………………………………………………………..

فهرست مطالب

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… صفحه

ح) آبراه‌هاي روباز …………………………………………………………………………………………………………………………

۳-۷-۴- فرآیند آب خروجی سد ……………………………………………………………………………………………….. ۵۳

۳-۷-۵- راهکارها، اصول، ضوابط، دستورالعمل و آیین‌نامه‌های پدافند غیرعامل در سدسازی .. ۵۳

۳-۷-۶- آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مرتبط با سد و سدسازی …………………………………………………

فصل چهارم:شناخت مکان‌یابی سد

۴-۱- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………

۴-۲- تعاریف مکان‌یابی …………………………………………………………………………………………………………………………. ۵۴

۴-۳- اهداف مکان‌یابی …………………………………………………………………………………………………………………………… ۵۵

۴-۴- آمایش سرزمین ………………………………………………………………………………………………………………………………….

۴-۵- عوامل مؤثر در مکان‌یابی ……………………………………………………………………………………………………………… ۵۶

۴-۶- عوامل مؤثر در مکان‌یابی با اصول پدافند غیرعامل …………………………………………………………………….. ۵۶

۴-۸- مکان‌یابی سد ……………………………………………………………………………………………………………………………….. ۵۷

الف) روند مطالعات سدسازی ……………………………………………………………………………………………………… ۵۷

ب) روال جاری برای احداث سد در کشور ……………………………………………………………………………………….

ج) اهمیت مکان‌یابی سد از منظر پدافند غیرعامل ……………………………………………………………………. ۵۸

د) روند کلّی حاکم بر مکان‌یابی سدها ……………………………………………………………………………………………..

ه) کاربرد اقدامات آفا مستلزم مکان یابی مناسب است …………………………………………………………………..

و) کاستی‌های روش موجود مکان‌یابی سدها در کشور ……………………………………………………………………

ز) وضع موجود مکان‌یابی سدها در کشور ………………………………………………………………………………………..

ح) عوامل مؤثر در انتخاب نوع سد …………………………………………………………………………………………………..

ط) شاخص‌های عمومی پدافند غیرعامل در مکان‌یابی سد ………………………………………………………. ۵۹

ی) شاخص‌های طراحی سد ……………………………………………………………………………………………………….. ۶۳

ک) شاخص‌های مورد استفاده برای مکان‌یابی سد در وضع موجود ……………………………………………….

ل) معیارهای اصلی برای انتخاب بهترین مسیر ……………………………………………………………………………….

م) شرح خدمات انجام مطالعات پدافند غیرعامل خط انتقال آب …………………………………………………..

فهرست مطالب

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… صفحه

ن) راهکارهای پیشنهادی و ارائه طرح مفهومی ……………………………………………………………………………….

س) شاخص‌ها و زیرشاخص‌های اصلی مکان‌یابی سد ……………………………………………………………….. ۶۵

س-۱) پدافند غیرعامل …………………………………………………………………………………………………………. ۶۵

س-۲) فنّی …………………………………………………………………………………………………………………………….. ۶۶

س-۳) زیرساختی (نهادی) ……………………………………………………………………………………………………. ۶۶

س-۴) محیط زیستی …………………………………………………………………………………………………………….. ۶۶

س-۵) اقتصادی …………………………………………………………………………………………………………………….. ۶۷

س-۶) اجتماعی …………………………………………………………………………………………………………………….. ۶۷

فصل پنجم: ملاحظات دفاع غیرعامل در مکان‌یابی سد

۵-۱- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………

۵-۲- مکان‌یابی از منظر پدافند غیرعامل ……………………………………………………………………………………………………

۵-۳- حدود و دامنه‌ی کاربرد مکان‌یابی در پدافند غیرعامل …………………………………………………………………….

۵-۳-۱- آمایش دفاعی ……………………………………………………………………………………………………………………..

۵-۳-۲- مطالعات مکان‌یابی آمایش دفاعی و نظامی ………………………………………………………………………

۵-۴- حوزه‌های نیازمند مکان‌یابی ………………………………………………………………………………………………………………

۵-۵- اهمیت مکان‌یابی سد با رویکرد پدافند غیرعامل ……………………………………………………………………………..

۵-۵-۱- مکان‌یابی مناسب مخزن سد ……………………………………………………………………………………………..

۵-۵-۲- ویژگی‌های سد و پدافند غیرعامل آن ……………………………………………………………………………….

۵-۶- گزینه‌های مکان‌یابی سد از منظر پدافند غیرعامل …………………………………………………………………………..

۵-۷- دستورالعمل مکان‌یابی سدها از منظر پدافند غیرعامل ……………………………………………………………………

۵-۸- شاخص‌های عمومی پدافند غیرعامل در مکان‌یابی سد ……………………………………………………………………

۵-۹- نقش مکان‌یابی سدها در جنگ آب……………………………………………………………………………………………………

۵-۹-۱- اشتراک منابع آبی و منازعات بین‌المللی …………………………………………………………………………..

۵-۱۰- تعاریف مختصر شاخص‌های اصلی مکان‌یابی سدهای مخزنی ………………………………………………………

۵-۱۱- زيرشاخص‌هاي مکان‌يابي سدهاي مخزني ……………………………………………………………………………………..

فهرست مطالب

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… صفحه

۵-۱۲- ساختن درخت سلسله مراتب تصمیم …………………………………………………………………………………………….

فصل ششم: مطالعه‌ی موردی سد زردشت

۶-۱- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. ۶۹

۶-۲- ویژگی‌های منطقه مورد مطالعه …………………………………………………………………………………………………… ۶۹

الف) استان کرمان ……………………………………………………………………………………………………………………….. ۶۹

ب) شهرستان بافت ……………………………………………………………………………………………………………………… ۷۲

ج) روستاهای مورد مطالعه …………………………………………………………………………………………………………. ۷۳

۶-۳- گزارش وضعیت تأمین آب روستاهای بخش مرکزی شهرستان بافت ………………………………….. ۷۳

الف) وضعیت تأمین آب روستاهای واقع در منطقه …………………………………………………………………… ۷۳

ب) نیاز آبی اُفُق طرح …………………………………………………………………………………………………………………. ۷۳

ج) هدف و سیمای طرح ……………………………………………………………………………………………………………… ۷۳

د) ضرورت اجرای طرح ……………………………………………………………………………………………………………….. ۷۴

د-۱) دلایل انتخاب محل اجرای طرح …………………………………………………………………………………. ۷۴

د-۲) ضرورت‌های اجتماعی اجرای طرح ……………………………………………………………………………… ۷۴

۶-۴- روند مطالعات تأمین آب شهر کرمان …………………………………………………………………………………….. ۷۵

۶-۵- موقعیت سد مورد مطالعه ……………………………………………………………………………………………………….. ۷۶

الف) اهداف، نیازها و ضرورت‌های طرح ……………………………………………………………………………………… ۷۹

الف-۱) اهداف پروژه سد مخزنی زردشت …………………………………………………………………………….. ۷۹

الف-۲) سیمای طرح سد مخزنی زردشت ……………………………………………………………………………. ۷۹

الف-۳) جایگاه طرح در برنامه‌ها و سیاست‌های کلان …………………………………………………………. ۷۹

ب) مشخصات حوزه سد زردشت (مطالعات مرحله اول) …………………………………………………………… ۸۰

۶-۹- شاخص‌هاي مکان‌يابي سدهاي مخزني ………………………………………………………………………………………

۶-۱۰- ویژگی سایت‌های پیشنهادی احداث سد مخزنی زردشت کرمان ……………………………………………

فهرست مطالب

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… صفحه

۶-۱۱- مکان‌یابی سد مخزني زردشت با رویکرد پدافند غیرعامل ……………………………………………………….

فهرست جداول

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… صفحه

جدول ۲-۱- طبقه‌بندی سدها ……………………………………………………………………………………………………………………. ۵۰

جدول ۳-۳- زیرشاخص‌های مکان‌يابي سدهاي مخزني …………………………………………………………………………. ۱۰۷

جدول ۴-۱- اولويت‌بندي زيرشاخص‌هاي مکان‌يابي سدهاي مخزني …………………………………………………….. ۱۱۲

جدول ۴-۲- اولويت‌بندي شاخص‌هاي مکان‌يابي سدهاي مخزني ………………………………………………………….. ۱۱۶

جدول ۴-۳- ویژگی‌های سایت‌های پیشنهادی جهت احداث سد مخزنی زردشت کرمان ……………………. ۱۱۷

جدول۴-۴- نتايج ارزيابي و اولويت‌بندي کارشناسان از شاخص‌هاي مکان‌يابي سدهاي مخزني در سايت‌هاي موردنظر و انتخاب گزينه مناسب جهت احداث سد مخزني زردشت کرمان …………………………………………………………………. ۱۱۹

فهرست شکل‌ها

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… صفحه

شكل ۲-۱- انواع دفاع و نحوه تعامل آنها با يكديگر …………………………………………………………………………………… ۲۱

شكل ۲-۲- نحوه تعريف اقدام‌هاي پدافند غيرعامل براي يك طرح …………………………………………………………. ۲۸

شكل ۲-۳- طبقه‌بندي FEMA در خصوص مقابله با مخاطرات …………………………………………………………………. ۲۹

شکل ۲-۴- منبع آب پشت یک سد در لوگزامبورگ ………………………………………………………………………………… ۴۳

شکل ۲-۵- سد مخزنی کارون ۳ ………………………………………………………………………………………………………………… ۴۷

شکل ۲-۶- نمای سد خاکی ……………………………………………………………………………………………………………………….. ۴۸

شکل ۲-۷- نمای سد لاستیکی ………………………………………………………………………………………………………………….. ۴۹

شکل ۲-۸- نمونه سرریز و تندشیب داخل بدنه در سد قوسی و روی بدنه در سد خاكی ………………………. ۵۲

شكل ۲-۹- نمونه سازه آبگیر ورودی در سد خاكی و سد بتنی ……………………………………………………………….. ۵۲

شكل ۲-۱۰- برشی از یک سد و یک نیروگاه آبی …………………………………………………………………………………….. ۵۳

شکل ۳-۱- موقعیت شهرستان‌های استان کرمان ……………………………………………………………………………………… ۷۰

شکل ۳-۲- سیمای طرح تأمین بلند مدت آب شهر کرمان ……………………………………………………………………… ۷۲

شکل ۳-۳- محدوده مطالعاتی ……………………………………………………………………………………………………………………. ۷۷

شکل ۳-۴- منطقه مطالعاتی ………………………………………………………………………………………………………………………. ۷۸

شکل ۳-۷- درخت سلسله مراتبی مکان‌يابی سد (سطح اول: هدف؛ سطح دوم: شاخص‌های اصلی و سطح سوم: زيرشاخص‌ها) ……. ۱۰۶

شکل ۴-۱- موقعیت چهار سايت‌ پيشنهادي (۱ تا ۴) سد مخزني زردشت کرمان ……………………………….. ۱۱۸

شکل ۴-۲- تصوير جایگاه احداث سد مخزني زردشت بافت کرمان ………………………………………………………. ۱۲۰

شکل ۵-۱- ضرایب وزنی شاخص‌های مؤثر بر مکان‌یابی سدهای مخزنی ……………………………………………… ۱۲۵

منابع و مآخذ

آذر ع. و رجب زاده ع. “تصمیم‌گیری کاربردی رویکرد MADM”، انتشارات نگاه دانش، ويرايش اول، چاپ چهارم، ۱۳۸۹٫
ابریشمی ج. و وهاب‌رجایی ن. “سدهای بتنی طرح و اجرا”، انتشارات آستان قدس رضوی مشهد، شرکت به‌نشر، ۱۳۸۰٫
اسکندری ح. “فرهنگ اصطلاحات پدافند غیرعامل”، انتشارات بوستان حمید، تهران، ۱۳۸۹٫
اکبری ع. “آشنایی با آمایش دفاع سرزمینی پدافند غیرعامل”، قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء^(ص)، معاونت پدافند غیرعامل، نشریه شماره ۷، ۱۳۸۵٫
اکبری ع. “آشنائی با اصول و ملاحظات پدافند غیرعامل”، قرارگاه پدافند هوايي خاتم‌الانبياء^(ص)، معاونت پدافند غیرعامل، نشریه شماره ۳، ۱۳۸۴٫
الهی ش. و آذر ع.”منطق فازی رویکرد نوین به سیستم‌های مدیریت”، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ مدرّس، شماره۶، ۱۳۷۷٫
امين‌نژاد م. و امين‌نژاد ب. و اسداللّهي ا. و امين‌نژاد س. “پدافند غيرعامل در سدهاي مخزني و پارامترهاي مؤثر در مکان‌يابي و جانمايي سد و تأسيسات وابسته”، مجموعه چکيده مقالات چهارمين کنفرانس بين‌المللي مديريت جامع بحران و پدافند غيرعامل در پايداري ملّي، مؤسسه جغرافيا، دانشکده جغرافيا، دانشگاه تهران، ۱۳۸۷٫
بشری ع. و مجدی ع. و غلامی غ. “تعيين مدول تغييرشكل پذيري توده سنگ، مهمترين فاكتور طراحي سد”، دومين همايش ملّي سدسازي، دانشگاه آزاد اسلامی زنجان، ۱۳۸۸٫
پورتال (وب‌سایت) معاونت برنامه‌ریزی استانداری کرمان.
پورمحمدی م. “برنامه ریزی کاربری اراضی”، انتشارات سمت تهران، ۱۳۸۲٫
پوری‌رحیم ع. و جوانمردی ع. “مکان‌یابی سدها مبتنی بر تکنیک AHP با استفاده از شاخص‌های ویژه پدافند غیرعامل سدها”، انتشارات دانشگاه جامع امام حسین^(ع)، ۱۳۸۸٫
جبّاری م. “اصول مهندسی سد”، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس، ۱۳۸۹٫
جلالی غ. و هاشمی‌فشارکی ج.”پدافند غیرعامل در آیینه قوانین و مقررات”، سازمان پدافند غیرعامل کشور، ۱۳۸۹٫
جلالی غ.”شرحي بر دفاع بدون اسلحه”، هفته‌نامه سپيد، شماره ۱۲۱، ۱۳۹۱٫
چزگي ج. و مرادي ح. و خيرخواه م.”مكان يابي محل هاي مناسب جهت احداث سد زيرزميني با استفاده از روش تصميم‌گيري چند معياره با تأكيد بر منابع آب (مطالعه موردي غرب استان تهران)”، فصلنامه علوم و مهندسي آبخيزداري، سال چهارم، شماره ۱۳، ۱۳۸۹٫
حسنلو م. و خلفی ج. و هاشمی م.”مكان‌يابي مناطق مناسب جهت احداث سدهاي زيرزميني در دشت زنجان با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي”، دومين همايش ملّي سدسازي، دانشگاه آزاد اسلامی زنجان، ۱۳۸۸٫
حسيني ز. و حافظي‌مقدس ن. و اميدي پ. و جوان‌دولويي غ.”بررسي آماري زلزله‏هاي ‏القايي ناشي از آبگيري سد کرخه”، بيست و پنجمين گردهمائي علوم زمين‏شناسي، سازمان زمين‏شناسي‏ کشور، ۱۳۸۵٫
خداشناس س. و ياراحمدي ن.”مکان‌يابي سدهاي مخزني با استفاده از رويکرد تصميم‌گيري چندمعياره”، نهمين کنفرانس هيدروليک ايران، دانشگاه تربيت مدرس، ۱۳۸۹٫
دارابی م. و عمیدی د.”مكانيسم و اهداف ساخت فرازبند در عرصه سدسازي”، اولين كنفرانس بين‌المللي و سومين كنفرانس ملّي سد و نيروگاه‌هاي برق‌آبي، مديريت پروژه و روش اجرا، ۱۳۹۰٫
دفائیان م.”سدهای خاکی”، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان، ۱۳۷۷٫
رجبی م. و گلمهر ا. و مجیدی د. و رستگار ع. الگوی مکان‌یابی نیروگاههای برق‌آبی با رویکرد پدافند غیرعامل و با بهره‌گیری از TOPSIS (مطالعه موردی استان اصفهان)”، ۱۳۹۰٫
ستاره ع. و جمالیان ع.”دستورالعمل مکان‌یابی سدها از منظر پدافند غیرعامل”، گزارش فعالیت تحقیقاتی دوره ضرورت نخبگان نیروهای مسلح، دانشگاه مالک اشتر تهران، ۱۳۸۹٫
ستاره ع. و زنگنه‌شهرکی س. و حسینی ع.”آمایش و مکان‌یابی از منظر پدافند غیرعامل”، انتشارات دانشگاه صنعتی مالک اشتر تهران، ۱۳۸۹٫
ستاره ع.”مدیریت ریسک در پدافند غیرعامل”، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، انتشارات اندیشه ظهور تهران، ۱۳۹۰٫
سعادتی م. و ذوالانوار ع. و اصغری ک.”تعيين شاخص‌هاي مكان‌يابي جهت ايجاد سد زيرزميني و شبيه‌سازي مدل رياضي جريان در سد زيرزميني”، ششمين كنفرانس بين‌المللي مهندسي عمران، دانشگاه صنعتي اصفهان،۱۳۸۲٫
سعیدی ع. و باقری ح.”تحلیل توزیع فضایی جمعیت و فعالیت‌ها در مناطق مرزی با رویکرد پدافند غیرعامل (نمونه موردی: شهرستان قوچان)”، مجموعه مقالات همایش سراسری تبیین سیستم‌های مهندسی و مدیریت پدافند غیرعامل، دانشگاه جامع امام حسین^(ع)، ۱۳۹۱٫
سهامی ح.”آمایش و مکان‌یابی”، انتشارات دانشگاه صنعتی مالک اشتر، ۱۳۸۸٫
شركت سهامي آب منطقه‌اي كرمان.”طرح سدهاي مخزني صفا و سرمشك (جلد۹) مطالعات مرحله دوم گزارش طراحي پي و بدنه سد مخزني صفا”، ۱۳۸۳٫
شمسایی‌زفرقندی ف.”مقدمه‌ای بر آمایش سرزمین و مکان‌یابی”، انتشارات دانشگاه جامع امام حسین^(ع)، ۱۳۹۱٫
شهیدیان ه. و حسینی خ. و افراز م.”ارزیابی زیست محیطی سدها”، دانشکده مهندسی عمران دانشگاه سمنان، ۱۳۹۰٫
شیعتی ک. و مکنون ر. وزارت نیرو،”کمیته ملّی سدهای بزرگ ایران”، کمیته فنّی محیط‌زیست و کاهش مخاطرات طبیعی سدها، ۱۳۸۳٫
صافي م.”پدافند غيرعامل در سدهاي مخزني و پارامترهاي مؤثر در مکان‌يابي و جانمايي سد و تأسيسات وابسته”، مجموعه چکيده مقالات چهارمين کنفرانس بين‌المللي مديريت جامع بحران و پدافند غيرعامل در پايداري ملّي، مؤسسه جغرافيا، دانشکده جغرافيا دانشگاه تهران، ۱۳۸۷٫
صالحی‌صدقیانی ج.”رویکرد ریاضی به فرآیند تحلیل سلسله مراتبی”، مجله مطالعات مدیریت، ۱۳۸۰٫
عاشوري ا.”سدها و اثرات تخريبي آن بر روي محيط زيست و انسان”، دانشکده عمران دانشگاه سمنان، ۱۳۸۰٫
غياثوند غ. و جوزقي ع. و مولايي “مكان‌يابي سدهاي مخزني با استفاده ازGIS و روش تصميم‌گيري چند معياره “TOPSIS، اولين كنفرانس بين‌المللي و سومين كنفرانس ملّي سد و نيروگاههاي برق‌آبي، ۱۳۹۰٫
فرانسيس ژ. “انجمن دوستي فرانسه”، ترجمه محمد زاهدي، آخرين شماره (فوريه ۲۰۰۸)، ۲۰۰۸٫
فرزام‌شاد م.”مبانی نظری معماری در دفاع غیرعامل”، تهران، مؤسسه انتشاراتی جهان جام‌جم، ۱۳۸۶٫
قاروزي ر. و نجفي‌نژاد ع. و دهقاني ا. و فیله‌کش ا.”مکان‌یابی سد زيرزميني به كمك GIS در آبخيز بفره سبزوار”، دومين كنفرانس برنامه‌ريزي و مديريت محيط زيست، فن‌آوري‌هاي نوين زيست محيطي RS و GIS، ۱۳۹۱٫
قدسی‌پور ح.”مباحثی در تصمیم‌گیری چند معیاره”، انتشارات دانشگاه امیرکبیر، چاپ سوم، ۱۳۸۱٫
قدسي‌پور ح.”فرايند تحليل سلسله مراتبي (AHP)”، چاپ پنجم، انتشارات دانشگاه صنعتي اميرکبير، تهران، ۱۳۸۵٫
قدسي‌پور ح.”فرآيندتحليل سلسله مراتبي AHP”، مركز نشر دانشگاهي صنعتي اميركبير، چاپ هفتم، ۱۳۸۸٫
قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء^(ص). “پدافند غیرعامل”، معاونت پدافند غیرعامل، ۱۳۸۳٫
قرباني‌واقعي آ. و عزيزي م.”بررسي نحوه تأمين ماده اوليه کارخانه چوب و کاغذ گيلان (چوکا) با استفاده از روش AHP، چکيده مقالات اولين همايش ملّي تأمين مواد اوليه و توسعه صنايع چوب و کاغذ کشور”، دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبيعي گرگان، ۱۳۸۷٫
کریمی ح.”بررسی شاخص‌های مکان‌یابی سد خاکی حوضه گردنه خاکی شهرستان سمیرم”، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ۱۳۸۵٫
كوهبناني ح. و نيرآبادي ه.”مكان‌يابي اردوگاههاي اسكان موقت بازماندگان زلزله با استفاده از AHP مورد پژوهشي: شهر نيشابور”، ۱۳۸۹٫
مخدوم م.”شالوده آمایش سرزمین”، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۹۰٫
معصوم‌بيگي ح. و جليلي‌قاضي‌زاده م.”مهندسي پدافند غير عامل در تأسيسات آبي پايين‌دست سدها”، فصلنامه آموزشي دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي بقيه الله^(عج)، سال هشتم، شماره ۲۸، ۱۳۸۷٫
مغانی‌بیله‌سوار و.”انواع سد و روند مطالعات سدسازی”، دانشگاه گرگان، ۱۳۹۱٫
مقدسی م. (ترجمه‌ی علینقی منزوی)”احسن التقاسيم في معرفه الاقاليم”، شرکت مؤلفان و مترجمان ایران، تهران، ۱۳۶۲٫
موحدی‌نیا ج.”اصول و مبانی پدافند غیرعامل”، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، ۱۳۸۹٫
موحدی‌نیا ج.”مفاهيم نظري و عملي دفاع غيرعامل”، ستاد مشترک سپاه پاسداران، ۱۳۸۵٫
مهدوي‌نژاد م. و انصاري م. و حسيني‌کيا س.”مکان‌يابي پناهگاه‌هاي جمعي بر اساس اصول و معيارهاي حفاظتي با استفاده از تکنيک AHP، نمونه موردي شهر همدان”، اولين همايش علمي- پژوهشي شهرسازي و معماري با رويکرد پدافند غيرعامل، دانشگاه صنعتي مالک اشتر، ۱۳۹۰٫
مهندسین مشاور هامون‌پاد.”گزارش مطالعات جامع اقتصادی- اجتماعی استان كرمان”، سازمان برنامه و بودجه استان كرمان، ۱۳۷۴٫
مؤسسه مهندسین مشاور توسعه. “تدوین ملاحظات پدافند غیرعامل در سدسازی”، قرارگاه خاتم‌الانبیاء^(ص)، معاونت پدافند غیرعامل، شرکت مهندسی سپاسد، ۱۳۹۰٫
نیکمردان ع. “معرفی نرم افزار Expert Choice 11″، انتشارات جهاد دانشگاهی، ۱۳۸۶٫
وزارت نیرو. “طرح آب‌رسانی به شهرها و روستاهای پایین‌دست منطقه زردشت بافت”، شرکت سهامی آب منطقه‌ای کرمان،۱۳۹۱٫
وزارت نیرو.”پيش‌نويس راهنماي ارزيابي ايمني و اقدامات اضطراري در سدها و سازه‌هاي وابسته”، نشريه شماره۳۷۰-الف، معاونت امور آب و آبفا دفتر مهندسی و معیارهای فنّی آب و آبفا، ۲۰۱۱٫
وزارت نیرو.”جستجو و معرفي ادبيات فني موجود در مورد تحليل و طراحي لرزه‌اي سازه‌هاي آبي مختلف”، نشريه شماره ۱۵۲- ن، ۱۳۸۷٫
وزارت نیرو.”نگهداري و كنترل ايمني سدها”، آيين‌نامه تشخيص صلاحيت شركت‌هاي بهره‌برداري، ۱۳۹۰٫
وزارت نیرو،”طرح سد مخزنی زردشت، مطالعات مرحله دوم، خلاصه گزارش ارزیابی زیست محیطی پروژه سد مخزنی زردشت”، شرکت سهامی آب منطقه‌ای کرمان، مهندسان مشاور آب نیرو، ۱۳۸۹٫
هادیان ف. و شعاعی ض. و خیرخواه زرکش م. و مجيدي ع.”بررسی معیارهای مکان‌یابی سد زیرزمینی در منطقه مهرآباد کاشان با استفاده از روشGIS و سنجش از دور”، سی و یکمین گردهمایی علوم زمین، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ۱۳۹۱٫
هاشمی فشارکی ، سید جواد و شکیبامنش ، امیر، طراحی شهری از منظر دفاع غیر عامل ، انتشارات بوستان حمید ، ۱۳۹۰
هاشمی فشارکی ، سید جواد و سایرین ، فرهنگ تشریحی پدافند غیر عامل ، انتشارات علم آفرین – ۱۳۹۱
هاشمی فشارکی ، سید جواد و سایرین ، اصول مهندسی دفاع غیرعامل در طراحی و اجرای تأسیسات آبرسانی شهری ، انتشارات تایماز ، ۱۳۹۴
Al-Zubi, Y.A. 2009. Application of Analytical Hierarchy Process for the Evaluation of Climate Change Impact on Ecohydrology: The Case of Azraq Basin in Jordan, Journal of Applied Science.
J. K. Securing our water supply protecting a vulnerable Resource. Penn well. 2006.
Ertugrul, I., Karakasoglu, 2007. Compairison of Fuzzy AHP and Fuzzy TOPSIS Methods for Facility Location Slection, Advanced Manufacturing Technology.
Forzieri, Giovanni, Gardenti, Marco, Caparrini, Francesca, and Castelli, Fabio. 2008. A methodology for the pre-selection of suitable sites for surface and underground small dams in arid areas: A case study in the region of Kidal, Mali, Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C.
Joo, Hyun and Sung Bong and Kihan and Dong Sun.(2005). Development of the feasibility model for adding new railroad station using AHP technique, Journal of the Eastern Asia Society for transportation studies, volume6.
Larry W. Mays. Water supply system security. Mc Graw Hill; 2004.
Noraziah, H.M., Adli, M. 2006. Evaluating River Management Practices in Kedah Rivers by Analytic Hierarchy Process. Proceedings of the 2nd IMT-GT Regional Conference on Mathematics, Statistics and Applications Universiti Sains Malaysia, Penang, June.
Onut, S., Soner, S. Transshipment site selection using the AHP and TOPSIS: approaches under fuzzy environment. Waste Management, 2008.
Quang Binh Bui Division of Geomatics, University of Gävle 801 76 Gävle, Sweden Locating Suitable Dam Site Along The Tien Yen River, Quang Ninh Province by Employing Gis And Multi-Criteria Analysis, 2003.
Saaty, T.L. 2007. Time Dependent Decision-Making; Dynamic Priorities AHP/ANP: Generalizing from Points to Functions and from Real to Complex Variables: Mathematical and Computer Modeling.
Vahidnia,M.H. Alesheikh, A. Alimohammadi, A.(2009).Hospital site selection using fuzzy AHP and its derivatives, Journal of Environmental Management,90.

تقدیم به :

آنان که برای امنیت و سر افرازی کشور جانفشانی کرده اند

وآنان که به توسعه پایدار و امن کشور می اندیشند

وآنان که بر این مهم اهتمام داشته و در تلاشند.

‏سرشناسه : دريجانی، اله‌بخش، ‏‫۱۳۵۲ -‏

‏عنوان و نام پديدآور : مبانی دفاع غیر عامل در مکان یابی سدها [کتاب]/ مولفان الله‌بخش دريجانی، سيدجواد هاشمی‌فشاركی، شهاب‌الدين شهردار؛‌شرکت مهندسی سپاسد.

‏مشخصات نشر : تهران : سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص)، قرب مرکز ‏‫، ۱۳۹۶.

‏مشخصات ظاهری : ‏‫۱۸۴ ص.: مصور

‏شابک : ‫۹۷۸-۶۰۰-۶۷۴-۱۳۷-۶

‏وضعیت فهرست نویسی : فیپا

‏موضوع : سد و سدسازی — طراحی و ساخت

‏موضوع : Dams — Design and construction

‏موضوع : سد و سدسازی

‏موضوع : Dams

‏موضوع : دفاع غیر‌نظامی — ایران — پیش‌بینی‌های ایمنی

‏موضوع : Civil defense — Iran — Safety measures

‏شناسه افزوده : هاشمی فشارکی، سیدجواد، ‏‫۱۳۴۰ -‏

‏شناسه افزوده : شهردار، شهاب‌الدین، ‏‫۱۳۶۰ – ‏