خورشید شنبه هفتم آذر سال ۶۰ کم کم غروب می‌کرد و همزمان ماه شب دوم عملیات طلوع. رزمندگان اسلام هر کدام در تهیه و تدارک وسایل مورد نیاز برای عملیات بودند.

با تاریک شدن هوا اولین خودرو و ستون اعزامی به حرکت درآمد. نفربر‌ها و خودرو‌های نظامی با سوار کردن نفرات خود روانه خط مقدم می‌شدند. نیرو‌ها در سه محور «سویدانی»، «دهلاویه» و «بستان» سازماندهی شدند. ساعت ۳۰ دقیقه بامداد باران رحمت الهی باریدن گرفت. ناگهان فرمان حمله در بی‌سیم‌ها پیچید: «از رشید به کلیه واحدها، «یا حسین (ع)»» و حمله با فریاد تکبیر آغاز شد.

دشمن در خواب بود و به روش همیشگی خود چند میدان مین در مقابل خطوط به وجود آورده بود. با عبور عده‌ای از جان‌نثاران از روی مین، دلاوران اسلام اولین خاکریز‌های دشمن را فتح کردند. خطوط دفاعی دشمن در مناطق سویدانی، دهلاویه و بخش شمالی شحیطیه سقوط کرد.

پیشروی به سوی بستان و فکه در آن سوی دهلاویه ادامه داشت. ساعت چهار صبح بستان به محاصره نیرو‌های خودی درآمد و رزمندگان اسلام با عبور از دشت وسیع غرب سوسنگرد و رمل‌های شنی صعب‌العبور به پشت بستان و مقر توپخانه و واحد احتیاط دشمن رسیدند و با یک ضربه سنگین تعداد زیادی از کاتیوشا‌های دشمن را منهدم کردند. هنوز سپیده صبح بالا نیامده بود که کلیه خطوط دشمن سقوط و نیرو‌های اسلام سنگر‌های دشمن را یکی پس از دیگری فتح کردند. در این عملیات که از شمال رودخانه کرخه در دو جهت ادامه یافت، رزمندگان اسلام زیر حمایت آتش بالگردهای هوانیروز، استحکامات و سنگر‌های دشمن را در خوزستان منهدم کردند.

محور‌های شمالی در منطقه تپه‌های الله اکبر و محور‌های جنوبی در منطقه رودخانه کرخه پیشروی خود را همراه با انهدام دشمن ادامه دادند تا این که ساعت ۱۰ صبح محاصره بستان تکیمل شد. لازم به ذکر است که دشمن در محور‌های شمالی و جنوبی بیش از محور میانی مقاومت می‌کرد و این امر باعث تلفات بیشتر اشغالگران می‌شد.

پس از تکمیل شدن محاصره بستان پیشروی برای آزادسازی شهر شروع شد و پس از دو ساعت نبرد سنگین تا هنگام ظهر، قوای اسلام بستان را پس از ۴۲۷ روز آزاد کردند. در این عملیات، دشمن از مناطق رملی در جناح شمالی خود که اصلاً امکان حمله از آنجا برایش متصور و مقدور نبود، مورد هجوم قرار گرفت. به این صورت که همزمان با درگیری در خط مقدم، رده‌های اول و دوم احتیاط دشمن که توپخانه فعالش در همین رده دوم قرار داشت، از پشت مورد حمله نیرو‌های ما قرار گرفتند و توپخانه دشمن پس از کمتر از یک ساعت از شروع درگیری خاموش شد و سالم به تصرف رزمندگان اسلام درآمد.

در شرق «سابله» در منطقه «دهلاویه» و «سید شبیب» شدید‌ترین نبرد تانک‌ها در طول تاریخ در گرفت که پیروزی با تانک‌ها ارتش اسلام بود و دشمن پس از نابودی ده‌ها تانک خود ناگزیر شد از دشت وسیع و جاده ارتباطی شرق سابله و غرب دهلاویه چشم‌پوشی کند و زیر هجوم کوبنده نیرو‌های زرهی اسلام تصمیم به عبور از رودخانه سابله با استفاده از پل کم عرض سابله گرفت، ولی آتش پرتوان رزمندگان اسلام ضمن این که خیلی از ادوات زرهی دشمن را روی پل و در نزدیکی پل منهدم ساخت، دشمن را به نحوی مضطرب ساخت که بسیاری از تانک‌ها برای عبور سریع از پل به هم خورده و بعضی هم به رودخانه افتادند به این صورت که تعدادی از تانک‌ها به خاطر عجله خدمه برای فرار به رودخانه زدند که در نتیجه در آب ماندند و خدمه آن‌ها غرق شدند. وجود ده‌ها تانک و نفر بر زرهی سوخته در این منطقه حکایت از شدیدترین و پر حجم‌ترین نبرد زرهی دارد.

رزمندگان اسلام حتی مجال موضع گرفتن در خاکریز‌ها در غرب رودخانه سابله را به دشمن ندادند و نیرو‌های فراری دشمن را تعقیب کرده و در نزدیکی شهر بستان نبرد به صورت تن به تن ادامه پیدا کرد و تا ظهر روز هشتم نیرو‌های اسلام وارد بستان شدند. در این عملیات نیرو‌های اسلام ارتباط دو جبهه جنوبی و شمالی عراق را در خوزستان قطع کردند.

در اولین روز پس از عملیات، نیروی هوایی در پوشش منطقه و تخلیه مجروحین نقش عمده‌ای بر عهده داشت. در روز دوم پاتک‌های مکرر دشمن با مقاومت سرسختانه لشکر ۱۶ زرهی دفع شد و مبادله آتش توپخانه به شدت ادامه یافت به طوری که ساعت شش صبح روز دوشنبه یک تیپ تازه‌نفس عراق در جنوب بستان ضد حمله می‌زند که با دادن تلفات و ضایعات مجبور به عقب نشینی می‌شود. رزمندگان اسلام در ادامه حمله به طرف تنگ چذابه و عبور از کرخه با مشکلی مواجه نشدند زیرا پل شناور عراقی‌ها به نام پل حاج مسلم، سالم و دست نخورده به دست نیرو‌های اسلام افتاده بود.

کدام مناطق آزاد شدند؟

پس از ۱۴ ماه بستان در نیم روز هشتم آذر ۶۰ در میان غریو الله اکبر به دامن میهن اسلامی بازگشت و پرچم پرافتخار جمهوری اسلامی در این شهر به اهتزاز درآمد. در جریان فتح بستان رزمندگان اسلام به میادین وسیع مین‌گذاری شده و بخش‌هایی از مواضع نیرو‌های عراقی مسلط شدند و با عبور از رودخانه سابله به غرب بستان رسیدند.

پل الوان نیز که روی رودخانه نیسان زده شده بود، همان روز به کنترل نیرو‌های اسلام درآمد. از سوی دیگر با آزادی این پل، خطوط تدارکاتی ارتش صدام سقوط کرده و خط مهم ارتباطی با خرمشهر از دست دشمن آزاد می‌شود. در این عملیات، ضمن آزادسازی بستان، ارتباط بین نیرو‌های دشمن در شمال غربی و جنوب غربی خوزستان (جاده فکه – جفیر) قطع شد و ۷۰ روستای منطقه و پنج پاسگاه مرزی آزاد شدند.

روز سوم در تاریخ سه‌شنبه ۶۱/۹/۱۰ در یک عملیات تهاجمی، قوای اسلام ضمن پیشروی دو کیلومتری، دومین جاده تدارکاتی دشمن را نیز در غرب بستان آزاد کرد و تجهیزات کامل یک گردان عراق به دست قوای اسلام می‌افتد. روز سوم و چهارم، تحکیم و تثبیت هدف‌ها و ایجاد مواضع پدافندی در شمال کرخه و تبادل آتش در دو جبهه شمالی و جنوبی ادامه داشت. روز پنجم نیز با وجود تلاش زیاد دشمن برای غافلگیری نیرو‌های اسلام، با دادن تلفات زیاد، ثمربخش نبود و ساعت ۹:۴۵ روز سیزدهم آذرماه عملاً درگیری‌ها خاتمه یافت، به طوری که اولین دقایق صبح روز جمعه ۱۳ آذر یک گردان زرهی و دو گردان نیروی مخصوص عراق از منطقه نهر سابله در جنوب شرقی بستان ضد حمله می‌زنند که ضمن پیشروی به سمت شمال سابله، به محاصره نیرو‌های خودی در می‌آید و با انهدام چند تانک، نیرو‌های عراقی در دو قسمت شمالی و جنوبی به همراه ۲۰ دستگاه تانک نابود و قلع و قمع می‌شوند. گستردگی این حمله حدود سه برابر منطقه آزاد شده در عملیات شکستن حصر آبادان بود که نزدیک به ۳۰۰ کیلومتر مربع و ۷۰ روستا آزاد شدند.

از جمله اثرات دیگر این حمله عبارت بود از: تصرف و تأمین تنگ چذابه، تأمین مزر مشترک و دسترسی به هورالهویزه، پاکسازی ۸۰۰ کیلومتر مربع از لوث وجود دشمن و تجهیزات، یگان‌ها و نیرو‌های منهدم شده دشمن. ادوات منهدم شده دشمن شامل ۱۷۰ دستگاه تانک و نفربر زرهی از انواع مختلف، ۲۵۰ دستگاه خودرو سبک و سنگین و مقادیر زیادی مهمات و ابزار جنگی بوده است که علاوه بر آن حدود ۱۷ فروند هواپیما، و چهار فروند بالگرد دشمن نیز در این عملیات منهدم شدند. از جمله ادوات منهدم شده دیگر حدود ۹۰ دستگاه تانک و نفربر و حدود ۱۰۰ دستگاه خودرو و چندین انبار مهمات و دو پل PMP بود.

در این عملیات لشکر ۱۱ ارتش عراق متلاشی شده و یک هزار و ۳۰۰ اسیر و یک هزار و ۵۰۰ کشته از دشمن بر جای ماند. بنا بر همین گزارش نیرو‌های متلاشی شده دشمن ۴۵ گردان و گروهان از ۱۲ تیپ از نیرو‌های عملیاتی و کماندویی دشمن را تشکیل داده بود.

بنابراین انجام موفقیت آمیز این عملیات و دستاوردهای آن موجب شد تا مسوولان کشور پیام تبریکی به مناسبت پیروزی رزمندگان اسلام برای حضرت امام (ره) ارسال کنند. ایشان هشتم آذر ۱۳۶۰ خورشیدی در پاسخ پیام تبریک مسئولان این عملیات را «فتح الفتوح» نامیدند. بنیان‌گذار انقلاب اسلامی در بخشی از پیام خود تاکید کردند: «آن‌چه برای اینجانب غرورانگیز و افتخارآفرین است، روحیه بزرگ و قلوب سرشار از ایمان و اخلاص و روح شهادت‌طلبی این عزیزان که سربازان حقیقی ولی‌الله الاعظم ارواحنا فداه هستند، می‌باشند و این است فتح‌الفتوح…»

انتهای پیام/ ۳۶۱